Trong thế giới đầu tư tiền mã hóa, việc đánh giá đúng giá trị của một đồng coin hay token là yếu tố then chốt giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác. Bên cạnh vốn hóa thị trường (Market Cap), một chỉ số ngày càng được quan tâm chính là FDV – Fully Diluted Valuation.
Vậy FDV là gì, tại sao nó lại có thể ảnh hưởng lớn đến giá cả và rủi ro đầu tư? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về FDV, công thức và ý nghĩa của chỉ số quan trọng này.
1. FDV là gì?
Vốn hoá pha loãng hoàn toàn (FDV) đề cập đến tổng vốn hóa thị trường của một loại tiền mã hóa nếu tất cả các token hoặc coin có thể được phát hành đều đang lưu hành. Chỉ số này không chỉ tính đến các token đang lưu hành hiện tại mà còn bao gồm cả những token có thể được phát hành trong tương lai thông qua các cơ chế như đào (mining), staking hoặc lịch vesting.
Về bản chất, FDV cung cấp ước tính về giá trị thị trường tối đa mà một loại tiền mã hóa có thể đạt được. Chỉ số này được các nhà đầu tư sử dụng để đánh giá tiềm năng phát triển trong tương lai của dự án, tương tự như tổng số cổ phiếu có thể phát hành trên thị trường chứng khoán.
Mức độ tăng giá của token trong một dự án tiền mã hóa là kết quả của tiến bộ về công nghệ và hoạt động tiếp thị của dự án đó. Ý tưởng chung là một dự án có tầm ảnh hưởng công nghệ rộng lớn thường có tiềm năng tăng trưởng theo cấp số nhân. Mặc dù điều này có thể đúng, nhưng cách thức phát hành và phân phối token, cũng như các yếu tố khác, đóng vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển này, và tất cả những yếu tố đó đều có thể kìm hãm sự phát triển nếu không được thực hiện đúng cách.
Nguồn cung token gia tăng có thể làm thay đổi cán cân cung – cầu trên thị trường. Khi nguồn cung tăng mà nhu cầu không đổi, giá mỗi token có thể giảm do các token mới làm pha loãng vốn hóa thị trường tổng thể. Để chủ động trước tình huống này, vốn hoá pha loãng hoàn toàn (FDV) của một dự án là một chỉ số quan trọng cần được xem xét.
2. Tại sao cần quan tâm đến FDV?
Vốn hoá pha loãng hoàn toàn (Fully Diluted Valuation – FDV) là một chỉ số thống kê cho giá trị tối đa của một dự án tiền mã hóa, trong giả định rằng tất cả token của dự án đó đã được đưa vào lưu thông. Chỉ số này giúp các nhà đầu tư có cái nhìn xa hơn về tiềm năng dài hạn của dự án, vượt ra khỏi các con số hiện tại.
Đối với hầu hết các dự án tiền mã hóa, tổng số token đang lưu hành có thể thay đổi liên tục. Tổng lượng token lưu hành sẽ tăng lên khi có thêm token được tạo ra thông qua cơ chế đào (mining), phần thưởng staking, cung cấp thanh khoản, phân phối token theo lịch vesting, hoặc mint (phát hành) token mới. Với các token có tính giảm phát, tổng cung có thể giảm đi khi token bị đốt (burn).
Việc chỉ phát hành một phần nhỏ trong tổng cung tối đa của token tại thời điểm ra mắt đang ngày càng phổ biến trong không gian crypto. Với số lượng token lưu hành tương đối thấp, các dự án như vậy thường được xem là đang bị “định giá thấp” nếu chỉ xét theo vốn hóa thị trường hiện tại và các yếu tố cơ bản.
Tuy nhiên, khi ngày càng nhiều token được mở khóa và đưa vào thị trường, giá trị của mỗi token có thể bắt đầu giảm nếu nhu cầu không tăng tương ứng. Những nhà đầu tư không xem xét kỹ lưỡng sự thay đổi cung trong tương lai có thể phải gánh chịu thua lỗ khi số lượng token được bán ra thị trường tăng mạnh.
Chính vì vậy, FDV đóng vai trò như một công thức toán học đơn giản giúp thể hiện dữ liệu và giúp nhà đầu tư tránh được các kịch bản rủi ro do pha loãng nguồn cung và cung cấp gợi ý về xu hướng tương lai của một tài sản.
Những nhà giao dịch có tầm nhìn dài hạn thường rất chú ý đến FDV. Các loại tiền mã hóa có FDV cao có thể phải đối mặt với áp lực giảm giá khi các token mới được đưa vào thị trường — trừ khi chúng được đốt bỏ (burn).
FDV cũng rất đáng quan tâm khi xây dựng chiến lược đa dạng hóa danh mục đầu tư. Bằng cách so sánh FDV của các loại tiền mã hóa khác nhau, nhà giao dịch có thể xây dựng một danh mục cân bằng giữa rủi ro và phần thưởng tiềm năng.
3. Công thức tính vốn hoá pha loãng hoàn toàn (FDV)
FDV tính đến toàn bộ số lượng token trong tổng cung (total supply), không chỉ bao gồm các token đang lưu hành. Dữ liệu về tổng cung token có thể được lấy từ tài liệu chính thức của dự án hoặc trang Thị trường. Ngoài ra, thông tin này cũng có thể được truy xuất từ chi tiết hợp đồng thông minh của các token được phát hành trên các blockchain hỗ trợ smart contract.
Vốn hoá pha loãng hoàn toàn của một dự án tiền mã hóa được tính bằng cách nhân giá token hiện tại với tổng cung token.
Công thức: Fully Diluted Valuation (FDV) = Giá token x Tổng cung
Tổng cung bao gồm các token đang lưu hành và các token sẽ được phân phối trong tương lai, không tính những đồng coin đã bị đốt (burn) — tức là đã được loại bỏ khỏi lưu thông.
FDV có thể được so sánh với tổng số cổ phiếu đang lưu hành trong thị trường chứng khoán. Nó cung cấp ước lượng về vốn hóa thị trường của dự án tiền mã hóa nếu toàn bộ token (trừ những token đã burn) đều đang được lưu hành.
Ví dụ: Giả sử giá mỗi token EVMOS là $2.7, và tổng cung tối đa là 1 tỷ token.
Áp dụng công thức:
FDV của EVMOS = $2.7 x 1,000,000,000 = $2.7 tỷ
Dữ liệu từ thông tin tokenomics của dự án EVMOS cho thấy nhiều phân bổ token khác nhau, bao gồm:
- 32% tổng cung dành cho phần thưởng staking
- 8% dành cho chương trình EVMOS Rektdrop (airdrop token)
- Một số phần trong các phân bổ này vẫn đang trong giai đoạn vesting và sẽ được mở khóa trong tương lai.
Phần thưởng staking được người dùng nhận dần theo thời gian khi họ stake token trên nền tảng. Khi người dùng nhận phần thưởng, tổng số token lưu hành sẽ tăng do token mới được đưa vào thị trường.
Chương trình Rektdrop diễn ra đến ngày 30/09/2022. Trong thời gian này, các thành viên đủ điều kiện có thể claim số token được phân bổ, và điều đó sẽ khiến lượng token lưu hành tiếp tục tăng.
Lịch trình phân phối như trên mang đến một cái nhìn toàn diện về quá trình phát hành và phân phối token. Trong khi vốn hóa thị trường hiện tại không tính đến các token chưa được vesting, thì FDV thể hiện kịch bản nếu toàn bộ token đều đã lưu hành, giả định rằng giá token không thay đổi. Điều này được phản ánh rõ ràng qua con số FDV đạt $2.7 tỷ của dự án.
4. So sánh FDV và Market Cap
Vốn hoá pha loãng hoàn toàn (FDV) và vốn hóa thị trường (Market Cap – viết tắt của “market capitalization”) có một số điểm giống nhau, nhưng cũng có những khác biệt quan trọng.
Vốn hóa thị trường của một dự án tiền mã hóa được tính bằng số lượng token hiện đang lưu hành nhân với giá của mỗi token. Bất kỳ sự thay đổi nào về giá hoặc nguồn cung lưu hành đều ảnh hưởng đến vốn hóa thị trường. Khi nhu cầu tăng, giá token có thể tăng theo và dẫn đến vốn hóa thị trường cũng tăng.
Sự khác biệt về công thức của Market Cap và FDV:
- Market Cap = Giá token x Nguồn cung lưu hành (Circulating Supply)
- FDV = Giá token x Tổng cung (Total Supply)
Khi tất cả token của một dự án đã được lưu hành và có thể giao dịch trên thị trường, tổng cung token sẽ bằng với nguồn cung lưu hành. Trong trường hợp này, FDV và Market Cap sẽ có giá trị giống nhau.
|
|
Vốn hoá thị trường (Market Cap) |
Vốn hoá pha loãng hoàn toàn (FDV) |
|
Định nghĩa |
Tổng giá trị của các token đang lưu hành hiện tại |
Tổng giá trị nếu tất cả các token đang được lưu hành |
|
Bao gồm nguồn cung token trong tương lai |
Không |
Có |
|
Ý nghĩa |
Giá trị thị trường hiện tại |
Quy mô và mức độ lạm phát trong tương lai |
Sự khác biệt lớn nhất giữa FDV và Market Cap nằm ở tính chất thời gian:
- Market Cap thể hiện giá trị hiện tại, bằng cách nhân giá hiện tại của token với tổng số token đang lưu hành tại thời điểm đó.
- FDV thể hiện giá trị kỳ vọng trong tương lai, tức là giá trị mà dự án có thể đạt được nếu toàn bộ token đã được phát hành, bỏ qua yếu tố về nhu cầu.
Các dự án có Market Cap tương đối nhỏ có thể vẫn còn phần lớn token đang vesting và sẽ được phát hành trong thời gian tới. Thống kê FDV cho thấy giá trị của dự án sẽ là bao nhiêu nếu tất cả các token đó được phát hành ra thị trường (mà không tính đến việc nhu cầu có tăng theo hay không).
5. FDV vs Market Cap: Cách đọc hiểu các kịch bản định giá dự án crypto
Tác động của FDV và vốn hóa thị trường đến các dự án crypto có thể rất lớn, ảnh hưởng đến cách thị trường đánh giá giá trị dài hạn của một dự án. Giờ hãy cùng phân tích một số kịch bản để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của các con số này:
- Vốn hóa thấp, FDV cao: Nếu FDV cao hơn nhiều so với vốn hóa thị trường hiện tại, điều này có thể có nghĩa là rất nhiều token mới sẽ được phát hành ra thị trường trong tương lai. Khi nguồn cung tăng lên mà không có sự gia tăng tương ứng về cầu, giá trị token thường sẽ giảm xuống.
- Vốn hóa cao, FDV thấp: Giá trị thị trường hiện tại của dự án đang ở mức cao, nhưng tiềm năng tăng trưởng trong tương lai lại thấp hơn giá trị hiện tại. Điều này có thể cho thấy dự án đang bị định giá quá cao hoặc đã phản ánh trước kỳ vọng tăng trưởng tương lai.
- Vốn hóa thấp, FDV thấp: Cả giá trị hiện tại và tiềm năng tương lai của dự án đều không mấy tích cực. Đây có thể là một dự án mới ra mắt hoặc đang gặp khó khăn, và cơ hội thành công là rất thấp.
- Vốn hóa cao, FDV cao: Dự án có giá trị hiện tại mạnh mẽ, đồng thời tiềm năng tăng trưởng trong tương lai cũng cao. Điều này thường đồng nghĩa với một dự án đã được định hình tốt và đang phát triển. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng FDV cao cũng có thể dẫn đến pha loãng trong tương lai, nên phải đánh giá kỹ lưỡng cơ chế phát hành token đi kèm.
6. FDV được sử dụng để làm gì?
6.1. FDV cung cấp góc nhìn toàn diện về thị trường
FDV mang đến một cái nhìn toàn diện hơn về tiềm năng thị trường của một loại tiền mã hóa so với vốn hóa thị trường hiện tại, vốn chỉ tính đến nguồn cung đang lưu hành.
Bằng cách xem xét tổng cung, FDV giúp các nhà giao dịch hiểu rõ hơn quy mô định giá đầy đủ của một loại tiền mã hóa, bao gồm cả việc phát hành token trong tương lai.
6.2. FDV so sánh giữa các loại tiền mã hóa khác nhau
FDV đặc biệt hữu ích khi so sánh định giá giữa các loại tiền mã hóa khác nhau. Hai dự án có vốn hóa thị trường hiện tại tương đương nhau có thể có FDV chênh lệch đáng kể, cho thấy mức độ pha loãng trong tương lai không giống nhau. Đây có thể là yếu tố then chốt khi các nhà giao dịch đưa ra quyết định đầu tư.
6.3. FDV đánh giá rủi ro và cơ hội
Hiểu được FDV giúp các nhà giao dịch đánh giá rủi ro và phần thưởng tiềm năng khi đầu tư vào một loại tiền mã hóa cụ thể. FDV cao so với vốn hóa hiện tại có thể cho thấy mức pha loãng lớn trong tương lai, điều này có thể gây áp lực giảm giá token. Ngược lại, FDV thấp hơn có thể gợi ý rằng mức pha loãng trong tương lai ít hơn, đồng nghĩa với khả năng ổn định giá cao hơn.
7. Các yếu tố ảnh hưởng đến FDV
Những yếu tố chính ảnh hưởng đến FDV bao gồm tokenomic, tâm lý thị trường, và biến động giá.
7.1. Tokenomic và động lực cung ứng
Cấu trúc tokenomics của một dự án tiền mã hóa đóng vai trò then chốt trong việc xác định FDV. Các yếu tố như phân bổ trong đợt chào bán token ban đầu (ICO), phần thưởng từ việc đào (mining), cơ chế khuyến khích staking, lịch vesting dành cho đội ngũ phát triển và cố vấn đều có thể ảnh hưởng đến tổng cung token, và do đó, ảnh hưởng trực tiếp đến FDV.
7.2. Số lượng token phát hành trong tương lai
Tiền mã hóa thường tích hợp các cơ chế phát hành token trong tương lai, chẳng hạn như đào hoặc staking. Những cơ chế này có thể khiến tổng cung tăng dần theo thời gian.
Việc hiểu rõ tốc độ và điều kiện phát hành token trong tương lai là điều thiết yếu để ước tính chính xác FDV.
7.3. Tâm lý thị trường và biến động giá
Tâm lý thị trường và mức độ biến động giá cũng có thể ảnh hưởng đến FDV. Các biến động giá đột ngột có thể làm thay đổi đáng kể kết quả tính toán FDV. Do đó, khi phân tích FDV của một loại tiền mã hóa, cần xem xét đến yếu tố biến động giá.
8. FDV cao hơn vốn hóa thị trường là tốt hay xấu?
Một FDV cao hơn vốn hóa thị trường hiện tại thường có nghĩa là vẫn còn nhiều token chưa được đưa vào lưu hành. Mặc dù việc FDV cao hơn vốn hóa thị trường không phải là điều tệ hại một cách tuyệt đối, nhưng nó mang theo một số hàm ý quan trọng như sau:
Rủi ro:
- Pha loãng giá trị: Việc phát hành token trong tương lai có thể làm pha loãng giá trị của các token đang tồn tại, gây ảnh hưởng đến nhà giao dịch. Tuy nhiên, rủi ro này có thể được giảm thiểu nhờ cơ chế đốt token, như trường hợp của Solana.
- Định giá quá cao: Dự án tiền mã hóa có thể đang bị định giá cao một cách phi thực tế, dựa trên kỳ vọng tăng trưởng trong tương lai hơn là giá trị thực tại — điều này có thể dẫn đến điều chỉnh mạnh trên thị trường.
- Biến động gia tăng: Việc thị trường kỳ vọng vào các đợt phát hành token trong tương lai có thể dẫn đến biến động mạnh về giá và tâm lý nhà đầu tư trở nên khó đoán.
Cơ hội:
- Tiềm năng tăng trưởng: Token bổ sung có thể được sử dụng để khuyến khích sự tham gia, mở rộng hệ sinh thái, và tài trợ cho sự phát triển trong tương lai.
- Kế hoạch dài hạn: Một kế hoạch phát hành token được thiết kế hợp lý có thể hỗ trợ sự thành công và tính bền vững dài hạn của dự án.
- Kỳ vọng của nhà giao dịch: FDV cao có thể phản ánh niềm tin của nhà giao dịch vào tiềm năng tăng trưởng và triển vọng tương lai của dự án.
9. Hạn chế của FDV
Một trong những thách thức chính của FDV là việc dự đoán chính xác nguồn cung token trong tương lai. Tiền mã hóa thường có các cơ chế phát hành token phức tạp, khiến cho việc dự báo tổng cung trở nên khó khăn. Các yếu tố như thay đổi trong giao thức, quyết định từ cơ chế quản trị, và điều kiện thị trường đều có thể ảnh hưởng đến lượng token được phát hành trong tương lai.
FDV cũng có thể bị tác động bởi hành vi đầu cơ và sự thao túng thị trường. Những đợt tăng hoặc giảm giá đột ngột do hoạt động giao dịch mang tính đầu cơ có thể làm sai lệch kết quả tính toán FDV. Các nhà giao dịch cần thận trọng và xem xét khả năng thị trường bị thao túng khi phân tích FDV.
Cuối cùng, các công nghệ mới, những thay đổi trong quy định pháp lý, và xu hướng thị trường đều có thể tác động đến FDV của một loại tiền mã hóa. Hãy luôn cập nhật thông tin mới nhất và sẵn sàng điều chỉnh phân tích của bạn một cách linh hoạt.
10. Kết luận
Khi được sử dụng đúng cách, FDV là một chỉ số hữu ích giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu suất của một dự án liên quan đến tokenomics của nó. Tùy thuộc vào lịch trình phát hành token, có thể mất vài tháng để các token đang vesting được đưa vào lưu hành. Những nhà đầu tư có ý định nắm giữ khoản đầu tư của mình trong suốt khoảng thời gian này nên cân nhắc mức độ ảnh hưởng của nguồn cung mới này đến giá trị của từng token.
Trong các trường hợp thông thường, các dự án tiền mã hóa sẽ trình bày tokenomics một cách đầy đủ và chi tiết. Dữ liệu trong phần tokenomics thường bao gồm:
- Tổng cung tối đa và nguồn cung đang lưu hành
- Thông tin phân bổ token đang lưu hành
- Kế hoạch phát hành token trong tương lai
Tất cả những dữ liệu này đều rất quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến định giá của dự án.
Để đưa ra một định giá hợp lý cho bất kỳ dự án nào, nhà đầu tư cần xem xét:
- Trường hợp sử dụng (use case)
- Chất lượng sản phẩm
- Vốn hóa thị trường hiện tại (Market Cap)
- Vốn hoá pha loãng hoàn toàn (FDV)
Cách tiếp cận này sẽ cung cấp thông tin đáng tin cậy hơn về tiềm năng tăng trưởng của dự án.
Nếu FDV thể hiện một mức định giá phi thực tế, thì khả năng cao giá trị mỗi token sẽ giảm khi ngày càng nhiều token được mở khóa. Trong trường hợp dự án có nền tảng vững chắc và kế hoạch phát hành token hợp lý, thì FDV có thể là một chỉ số phản ánh thực tế hơn.
Tuy nhiên, liệu con số FDV có thực sự phản ánh đúng giá trị hay không vẫn chỉ là giả định, và có thể sai lệch đáng kể. Các nhà đầu tư được khuyến cáo nên tự nghiên cứu kỹ lưỡng (DYOR) trước khi đưa ra quyết định đầu tư dựa trên FDV hoặc vốn hóa thị trường.
