Vào năm 2018, thị trường tiền điện tử đã chứng kiến một cuộc bán tháo lớn, dẫn đến sự sụt giảm mạnh giá trị của các đồng tiền điện tử chính. Để đáp ứng nhu cầu của thị trườngvào năm 2019, Initial Exchange Offering (IEO) đã xuất hiện như một giải pháp thay thế hoàn hảo cho ICO. Vậy IEO là gì? Bài viết sau đây sẽ cung cấp thêm thông tin chi tiết về IEO và cách thức hoạt động của nó.
1. Tổng quan về IEO
1.1. IEO là gì?
IEO (Initial Exchange Offering) là một hình thức huy động vốn mới nổi trong thế giới tiền kỹ thuật số. Nó là một sự thay thế cho ICO (Initial Coin Offering), với một số điểm khác biệt đáng chú ý.
Khác với ICO được tổ chức trực tiếp bởi nhóm phát hành, IEO được tổ chức và quản lý bởi một sàn giao dịch tiền điện tử. Điều này mang lại nhiều tính bảo đảm hơn, bởi sàn sẽ kiểm tra kỹ lưỡng các dự án trước khi chấp nhận chúng lên sàn. Chỉ những dự án đáng tin cậy mới được lựa chọn.
Bên cạnh đó, việc chỉ cho phép nhà đầu tư tham gia IEO thông qua tài khoản của họ trên sàn giao dịch giúp sàn kiểm soát được danh sách nhà đầu tư. Điều này có thể góp phần tăng tính minh bạch và an toàn cho quá trình huy động vốn.
Sau khi IEO kết thúc, đồng tiền được niêm yết ngay trên sàn giao dịch, tạo điều kiện cho thanh khoản. Điều này là một điểm khác biệt quan trọng so với ICO, nơi nhà đầu tư thường phải chờ đợi thời gian dài mới có thể giao dịch đồng tiền.
Nhìn chung, IEO nhằm mang lại nhiều sự bảo đảm và kiểm soát hơn cho nhà đầu tư so với ICO truyền thống. Tuy nhiên, nó vẫn còn các rủi ro nhất định cần được cân nhắc kỹ trước khi tham gia.
1.2. Ưu và nhược điểm của IEO
IEO là một hình thức gọi vốn trong thị trường tiền điện tử có nhiều ưu điểm nổi bật. Đầu tiên, IEO cho phép các dự án tiếp cận được số lượng lớn người dùng hiện có của sàn giao dịch, giúp gia tăng độ phủ và tiếp cận khách hàng tiềm năng.
Thứ hai, IEO giúp hạn chế tình trạng “Gas War” – cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các nhà đầu tư để giành mua token trong đợt phát hành. Điều này thường xảy ra ở các đợt ICO (Initial Coin Offering) trên nền tảng phi tập trung, nhưng hầu như chưa được quan sát thấy ở các đợt IEO trên các sàn giao dịch tập trung.
Ngoài ra, IEO cũng giúp hạn chế các dự án lừa đảo, bởi các token chỉ có thể được mua trực tiếp trên các sàn giao dịch đáng tin cậy. Điều này đem lại sự an tâm cho nhà đầu tư.
Cuối cùng, 99% các token được bán thông qua IEO sẽ được niêm yết trên chính sàn giao dịch đó sau đợt phát hành. Điều này giúp gia tăng giá trị và khối lượng giao dịch của token trong ngắn hạn. Hơn nữa, các dự án IEO còn được đảm bảo bởi uy tín của sàn giao dịch, khi các dự án này đã được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi được lên sàn.
Về nhược điểm, Vấn đề Lớn Nhất với IEO: Tập Trung Lượng Lớn Token Vào Tay Số Ít Nhà Đầu Tư
Khi một dự án tiến hành đợt IEO (Initial Exchange Offering), một trong những vấn đề lớn nhất là sự tập trung của lượng token lớn vào tay một số ít nhà đầu tư. Điều này có thể dẫn đến một số hậu quả đáng lo ngại:
- Khoản Lời Lớn cho Số Ít: Trong trường hợp giá token tăng lên, khoản lợi nhuận khổng lồ sẽ chảy vào túi của những nhà đầu tư “cá lớn” này, trong khi những nhà đầu tư mới gia nhập thị trường sẽ khó có cơ hội hưởng lợi. Điều này làm gia tăng sự chênh lệch giữa “cá lớn” và “cá bé”.
- Rủi Ro Khi Giá Sụt Giảm: Nếu giá token lao dốc, những nhà đầu tư sở hữu khối lượng lớn có thể sẽ vội vã bán ra để cắt lỗ, dẫn đến làn sóng bán tháo lan rộng và ảnh hưởng tiêu cực đến những nhà đầu tư mới.
- Khả Năng Bị Thao Túng: Khi có quá nhiều token tập trung trong tay một số ít, họ có thể lợi dụng ảnh hưởng của mình để thao túng giá cả và hướng diễn biến thị trường theo ý muốn của họ.
1.3. Hướng dẫn đầu tư IEO
- Bước 1: Kiểm tra thông tin dự án
Trước khi tham gia vào một đợt IEO, nhà đầu tư cần phải thực hiện nghiên cứu kỹ lưỡng về dự án. Trước hết, họ cần xác định lĩnh vực hoạt động của dự án. Điều này sẽ giúp họ hiểu rõ về sản phẩm và dịch vụ mà dự án đang phát triển. Tiếp theo, họ cần tìm hiểu về nhóm người đứng sau dự án, đánh giá mức độ uy tín và kinh nghiệm của họ. Điều này là rất quan trọng, vì nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng thành công của dự án.
Ngoài ra, nhà đầu tư cần đi sâu nghiên cứu hơn về tiềm năng của dự án. Họ cần xem xét dự báo về lợi nhuận (ROI) mà dự án có thể mang lại. Điều này sẽ giúp họ đưa ra quyết định có nên nắm giữ token dài hạn hay không. Việc đánh giá kỹ càng các yếu tố này sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư một cách thận trọng và có cơ sở.
- Bước 2: Nghiên cứu sàn giao dịch tổ chức IEO
Khi tham gia vào một đợt IEO, nhà đầu tư cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng về sàn giao dịch đang tổ chức sự kiện này. Các sàn giao dịch có thể có những cách thức, chính sách và tiền tệ khác nhau khi tổ chức IEO, vì vậy việc tìm hiểu về cách thức IEO của từng sàn là rất quan trọng.
Ngoài ra, nhà đầu tư cũng cần xem xét mức độ uy tín của sàn giao dịch. Sàn có uy tín và danh tiếng tốt sẽ mang lại sự tin tưởng cho nhà đầu tư. Cuối cùng, việc nghiên cứu hiệu suất IEO của các dự án trước đó trên sàn cũng là một yếu tố quan trọng. Điều này giúp nhà đầu tư có cái nhìn rõ hơn về khả năng thành công của các dự án IEO trên sàn.
- Bước 3: Đăng ký tài khoản, thực hiện KYC
Khi tham gia vào một đợt IEO, nhà đầu tư cần phải thực hiện một số bước quan trọng. Trước hết, họ cần phải đăng ký tài khoản trên sàn giao dịch tổ chức IEO. Điều này cho phép họ được tham gia vào quá trình mua bán các mã token trong đợt IEO.
Tiếp theo, nhà đầu tư cần phải hoàn thành quy trình KYC (Know Your Customer) theo yêu cầu của sàn giao dịch. Quy trình KYC là để xác minh danh tính và đảm bảo rằng những người tham gia đáp ứng các tiêu chuẩn được thiết lập. Các tiêu chuẩn này có thể khác nhau giữa các sàn giao dịch, vì vậy nhà đầu tư cần phải tuân theo yêu cầu cụ thể của sàn mà họ tham gia.
- Bước 4: Kiểm tra tiền điện tử sử dụng trong IEO
Thường thì token của sàn sẽ là tiền tệ chính được sử dụng cho IEO trên sàn đó, như BNB trên Binance Launchpad. Tuy nhiên, cũng có thể sử dụng Stablecoin như USDC, USDT.
- Bước 5: Mua IEO nếu trúng
Nếu trúng IEO, hãy làm theo hướng dẫn của sàn để mua được token dự án. Sau đó, tùy vào chiến lược của bạn mà quyết định bán hay giữ token đó.
2. Cách phân biệt IEO với ICO, IDO
2.1. Phân biệt IEO với ICO
ICO (Initial Coin Offering) là một phương thức huy động vốn trong thị trường tiền điện tử, được sử dụng bởi các dự án blockchain/cryptocurrency mới để gọi vốn từ các nhà đầu tư. Đây là một cách thức sáng tạo nhưng cũng không kém phần rủi ro trong việc gọi vốn cho các dự án tiền điện tử mới nổi.
Quy trình ICO thường diễn ra như sau: Các dự án mới sẽ tạo ra một lượng token mới và bán chúng cho các nhà đầu tư, thông qua việc thiết lập website, whitepaper, roadmap và các thủ tục pháp lý cần thiết. Người tham gia ICO sẽ sử dụng tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum để mua token của dự án. Từ việc bán token, các dự án sẽ gọi vốn để tài trợ cho việc phát triển công nghệ, sản phẩm và hệ sinh thái của họ.
Ethereum và Tezos là hai ví dụ minh họa cho những kết quả khác nhau của các dự án tiền điện tử trong quá trình ICO.
Ethereum, được phát triển bởi Vitalik Buterin và nhóm Ethereum, đã tiến hành một chiến dịch ICO thành công vào năm 2014. Với mức soft cap là 12 triệu USD, Ethereum đã thu hút được khoảng 18 triệu USD từ khoảng 31.000 nhà đầu tư trên toàn cầu. Sau ICO thành công này, Ethereum đã phát hành ra token ETH và trở thành một trong những nền tảng blockchain hàng đầu.
Ngược lại, Tezos – một nền tảng blockchain có khả năng tự cập nhật, do Arthur và Kathleen Breitman phát triển – đã không thể hoàn thành chiến dịch ICO của mình vào năm 2017. Mặc dù Tezos đặt mức soft cap ở 20 triệu USD, nhưng do gặp phải các tranh chấp nội bộ, dự án đã không thể đạt được mục tiêu này. Kết quả là, Tezos phải hoãn ra mắt trong suốt 1 năm do các vấn đề pháp lý và quản trị.
Với IEO, sàn giao dịch trở thành tổ chức trung gian hỗ trợ giao dịch token giữa nhà đầu tư và các dự án. Điều này giúp nhà đầu tư có cảm giác an tâm hơn khi các dự án được sàn đề xuất, thay vì phải tự mình nghiên cứu mất nhiều thời gian và công sức.
Khi thực hiện IEO, các sàn giao dịch sẽ thu hút được lượng người dùng lớn, giúp tiết kiệm chi phí marketing. Nếu IEO thành công, dự án sẽ mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư, đồng thời sàn giao dịch cũng gia tăng thêm tiếng tăm và doanh thu. Tuy nhiên, nếu IEO thất bại, uy tín của sàn cũng có thể bị ảnh hưởng.
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, các sàn giao dịch sẽ nghiêm túc hơn trong quá trình xét duyệt các dự án tiềm năng, giúp mang lại lợi ích tối đa cho người dùng.
Về phía các dự án, họ sẽ có thêm một mô hình huy động vốn tập trung hơn, tiết kiệm được chi phí marketing và niêm yết trên các sàn giao dịch. Đồng thời, họ cũng có thêm cơ số nhà đầu tư mới, tin tưởng hơn vào dự án.
2.2. Phân biệt IEO với IDO
IDO (Interoperability Decentralized Offering) là một phương thức gọi vốn mới nổi trong thị trường tiền điện tử, được sử dụng để dần thay thế cho phương thức ICO (Initial Coin Offering) truyền thống. Với IDO, quá trình gọi vốn được thực hiện trên các nền tảng giao dịch phi tập trung (DEX) thay vì các sàn giao dịch tập trung như trước đây.
Điểm khác biệt chủ yếu của IDO so với ICO là tính phân quyền và phi tập trung. Trong IDO, quyền kiểm soát và quyết định không còn nằm trong tay của một tổ chức trung tâm mà được phân tán cho cộng đồng tham gia. Tất cả các quy trình, điều kiện và phương thức phân phối token đều được công bố công khai trên blockchain, tăng tính minh bạch và cho phép cộng đồng giám sát cũng như tham gia vào các quyết định của dự án.
IDO ra đời với mục đích tạo ra một quá trình gọi vốn phi tập trung hơn, cho phép các dự án dễ dàng đăng ký và phát hành token. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến tình trạng xuất hiện nhiều dự án “scam”, chỉ nhằm “pump and dump” để kiếm lời từ người tham gia.
Chính vì điều này mà IEO (Initial Exchange Offering) trong năm 2021 lại trở nên hấp dẫn hơn. Các sàn giao dịch hàng đầu như Binance hay FTX có quy trình kiểm duyệt nghiêm ngặt, đảm bảo chất lượng của các dự án được niêm yết. Điều này không chỉ mang lại sự an tâm cho nhà đầu tư, mà còn giúp tăng hiệu quả marketing cho cả sàn giao dịch và dự án gọi vốn.
Đồng thời, tình trạng hàng chục dự án ra mắt IDO mỗi tuần khiến người chơi cảm thấy “bị lạc” giữa rừng dự án. Trong bối cảnh này, các IEO với số lượng hạn chế nhưng chất lượng cao càng thu hút sự chú ý đáng kể từ cộng đồng.
Tuy nhiên, đầu tư vào IEO vẫn không phải là hoàn toàn an toàn. Rủi ro vẫn luôn tồn tại và nhà đầu tư cần cẩn trọng nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi tham gia.
3. Các nguy cơ khi đầu tư IEO
3.1. Nguy cơ của nhà đầu tư
Tham gia vào các đợt phát hành token ban đầu (IEO) trên các sàn giao dịch tiền điện tử không phải lúc nào cũng đem lại lợi nhuận như mong đợi. Không ai có thể chắc chắn rằng sau khi token được niêm yết, giá sẽ tăng và nhà đầu tư sẽ thu được lợi nhuận. Thậm chí, trong một số trường hợp, nhà đầu tư có thể bị lỗ hoặc lợi nhuận không xứng đáng với số tiền bỏ ra.
Ví dụ về tham gia IEO của token FTT trên sàn FTX minh họa rõ điều này. Hiện tại, giá FTT ở mức khoảng $50. Để tham gia IEO, nhà đầu tư cần phải stake ít nhất 150 FTT, tương đương khoảng $7,500 – một khoản tiền không hề nhỏ. Tuy nhiên, việc stake 150 FTT không đảm bảo sẽ trúng IEOvà nhà đầu tư phải chờ 15 ngày để unstake. Trong thời gian này, nếu giá FTT giảm, nhà đầu tư sẽ bị lỗ rất nặng.
Ngoài ra, việc gọi vốn thành công qua IEO cũng không đảm bảo dự án đã hoàn thành sản phẩm. Nếu sản phẩm không thu hút được người dùng mới, giá token trên sàn có thể sẽ giảm mạnh trong dài hạn. Vì vậy, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng và hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn trước khi tham gia vào các đợt phát hành token ban đầu.
3.2. Nguy cơ của dự án
Mặc dù IEO có thể là một công cụ gọi vốn hiệu quả và mang lại lợi ích về mặt thương hiệu, nhưng khi tham gia vào các đợt IEO, các dự án đôi khi phải chịu một mức giá đáng kể. Điều này liên quan đến việc các sàn giao dịch có thể “kiểm soát một phần” dự án.
Thực hiện IEO nghĩa là sàn giao dịch có quyền quyết định giá cả và thời điểm token được niêm yết, thậm chí họ có thể khống chế giá của token. Ngoài ra, việc IEO trực tiếp trên sàn cũng tập trung quyền lực vào các sàn giao dịch này. Với quyền lực này, các sàn có thể áp đặt mức phí không hề nhỏ đối với các dự án.
Nếu IEO không thành công, các dự án sẽ gặp phải nhiều khó khăn về tài chính. Vì vậy, trước khi tham gia IEO, các dự án cần cân nhắc kỹ lưỡng các rủi ro tiềm ẩn và ảnh hưởng đến quyền kiểm soát dự án.
3.3. Nguy cơ của sàn giao dịch
Đối với các sàn giao dịch, rủi ro thường đến từ chính các dự án tham gia IEO. Nếu một dự án lừa đảo hoặc thất bại, nó không chỉ khiến nhà đầu tư chịu thiệt hại, mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của chính sàn giao dịch trong thị trường.
Khi một dự án IEO không thành công, điều này có thể gây ra sự mất niềm tin của nhà đầu tư đối với sàn giao dịch, làm suy giảm uy tín và danh tiếng của sàn. Điều này rất nguy hiểm vì uy tín là yếu tố cốt lõi quyết định sự thành công của một sàn giao dịch tiền điện tử.
4. Cách lựa chọn sàn đầu tư IEO
4.1. Dựa trên độ uy tín
Khi lựa chọn sàn giao dịch để tham gia vào các IEO, ưu tiên hàng đầu là chọn các sàn có uy tín cao trên thị trường. Điều này là rất quan trọng vì uy tín của sàn giao dịch đi kèm với mức độ an toàn cho các nhà đầu tư.
Các sàn giao dịch chính là những bên tổ chức và quản lý các đợt IEO. Họ sẽ không muốn rủi ro danh tiếng lâu dài của mình trên thị trường, vì vậy họ sẽ thực hiện việc lựa chọn, kiểm tra kỹ càng các dự án trước khi cho phép chúng tham gia IEO.
Các sàn có uy tín cao thường sẽ áp dụng các tiêu chí nghiêm ngặt hơn khi lựa chọn dự án, nhằm đảm bảo chất lượng và giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư. Điều này góp phần tạo nên sự an toàn và đáng tin cậy cho những nhà đầu tư khi tham gia vào các đợt IEO trên các sàn giao dịch uy tín.
4.2. Dựa vào cộng đồng, người dùng và volume giao dịch cao
Các nhà đầu tư sẽ bất ngờ khi nhận ra rằng con số volume giao dịch hàng ngày mà họ xem trên các trang web như CoinGecko hay CoinMarketCap thường bao gồm rất nhiều khối lượng giao dịch giả (fake volume). Số liệu volume thực tế trên thị trường hoàn toàn khác biệt.
Điều quan trọng là, nhà đầu tư cần nhận thức rằng trên thị trường không có nhiều sàn giao dịch có khối lượng giao dịch thực sự lớn. Do đó, cần cẩn trọng với các sàn có dấu hiệu của volume ảo.
Lời khuyên cho các nhà đầu tư là tốt nhất nên tránh tham gia vào các đợt IEO trên những sàn giao dịch nghi ngờ có khả năng thao túng giá, vì rủi ro sẽ rất cao.
4.3. Dựa vào khả năng chọn lọc dự án
Mục đích cuối cùng của việc tham gia IEO là đầu tư vào các dự án được các sàn giao dịch quảng bá. Do đó, cách thức sàn lựa chọn các dự án như thế nào sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả đầu tư của nhà đầu tư.
Lựa chọn những dự án chất lượng sẽ làm tăng khả năng thành công của IEO, không chỉ trong ngắn hạn mà còn trong dài hạn. IEO chỉ là bước khởi đầu, nhưng sự thành công lâu dài của dự án vẫn phụ thuộc chính vào năng lực nội tại và khả năng ứng dụng thực tế của dự án đó.
4.4. Dựa vào thiết kế của coin sàn có Tokenomics
Hiện nay, hầu hết các sàn giao dịch tiền điện tử đều phát hành token riêng của mình. Ví dụ như Binance có BNB, Huobi có HT, v.v. Trong quá trình IEO, các sàn sẽ yêu cầu nhà đầu tư sử dụng token của họ như một điều kiện cần để mua IEO. Do đó, sau khi IEO kết thúc, nếu tokenomics (kinh tế học token) của token sàn không được thiết kế tốt, không có trường hợp sử dụng cụ thể, token sàn có nguy cơ bị bán tháo ngay lập tức.
Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng nên chú ý đến các sàn có token được áp dụng theo mô hình Transaction Mining. Đối với những sàn giao dịch theo mô hình này, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ càng trước khi tham gia.
Ngoài việc xem xét các tiêu chí lựa chọn sàn để tham gia IEO, nhà đầu tư cũng nên dành thời gian tự tìm hiểu và đưa ra nhận định về dự án mình muốn đầu tư.
4.5. Đầu tư cùng ONUS
Tại ONUS, các danh mục token và coin được liên tục cập nhật theo nhiều tiêu chí như vốn hóa thị trường, giá mua vào – bán ra, khối lượng giao dịch và các chỉ số khác. Điều này giúp các nhà đầu tư luôn có thể nắm bắt thông tin một cách nhanh chóng và chính xác nhất.
Đặc biệt, trang Markets của ONUS hiển thị bảng xếp hạng các loại tiền điện tử theo đơn vị VNDC, rất thân thiện với người dùng Việt Nam. Dữ liệu trên trang được cập nhật liên tục theo thời gian thực, giúp bạn luôn cập nhật thông tin thị trường một cách nhanh chóng và chính xác.
Để đưa ra các quyết định đầu tư thông minh, bạn nên dành thời gian nghiên cứu và phân tích các chỉ số dựa trên lịch sử giao dịch và cập nhật thông tin mới nhất về tài sản muốn đầu tư.
ONUS Markets là một kênh đầu tư đáng tin cậy, giúp người dùng cập nhật thông tin thị trường hàng ngày một cách dễ hiểu và thân thiện. ONUS cung cấp nhiều công cụ đầu tư hiệu quả như: Giao dịch miễn phí, đa dạng hình thức đầu tư (Lãi qua đêm, Farming, Giao dịch Spot, Futures), đội ngũ CSKH 24/7 người Việtvà tỷ giá cạnh tranh nhất thị trường.
5. Tổng kết
Đầu tư vào thị trường tiền điện tử có nhiều lựa chọn khác nhau. Trong đó, IEO (Initial Exchange Offering) cung cấp hai cách cụ thể để nhà đầu tư tham gia như sau:
- Cách 1: Đầu tư vào token của các sàn giao dịch mở bán IEO. Trước đâyvào giai đoạn 2018-2019, khi các token sàn giao dịch còn có vốn hóa rất nhỏ, chiến lược mua vào trước khi tin IEO ra mắt thường mang lại lợi nhuận tốt. Bởi khi tin IEO xuất hiện, lượng mua vào của cộng đồng và những nhà đầu tư đuổi theo tin tức sẽ thúc đẩy giá tăng lên. Tuy nhiên, từ năm 2021 trở đi, khi các token sàn giao dịch đã có vốn hóa lớn như BNB, FTT, OKB, việc làm tăng giá lên 50% chỉ sau một thông báo IEO trở nên khó khăn hơn. Do đó, việc áp dụng chiến lược long đòn bẩy để ăn lời ngắn hạn là một lựa chọn, mặc dù rủi ro vẫn đi kèm.
- Cách 2: Đầu tư trực tiếp vào các dự án gọi vốn bằng IEO. Đối với những nhà đầu tư may mắn trúng vé IEO, có thể cân nhắc xả bớt về điểm hòa vốn sau khi dự án niêm yết trên sàn, sau đó hold lại để đạt mục tiêu lợi nhuận. Đối với những nhà đầu tư không trúng vé IEO, vẫn có thể chờ đợi mua ở thị trường sau khi những người trúng vé xả hàng. Trường hợp này cũng có thể giúp gom được hàng với giá tốt hơn, ví dụ như LUNA giảm từ giá IEO 0,8 USD về 0,1 USD, hay BAND giảm từ giá IEO 0,47 USD xuống 0,2 USD.
Mặc dù có những biến động và hình thức gọi vốn mới, IEO vẫn luôn có chỗ đứng trong thị trường tiền điện tử với những đặc tính thú vị của nó.
