Bạn đã bao giờ lái xe ô tô trên đường cao tốc và phải dừng lại để trả phí lưu thông đường bộ cho các trạm BOT hay chưa? Việc trả phí gas ETH cũng có chức năng tương tự như vậy. Đây là khoản phí mà người dùng buộc phải thanh toán nếu muốn giao dịch của mình được thực hiện trên mạng lưới blockchain.
Vậy, phí gas ETH được tính như thế nào và có vai trò quan trọng như thế nào, hãy cùng ONUS tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
1. Tìm hiểu về phí gas ETH
1.1. Phí Gas là gì?
Phí gas là một thuật ngữ phổ biến trong thế giới blockchain, chỉ một loại chi phí mà người dùng phải trả cho những người giám sát mạng lưới mỗi lần họ phát sinh hành động trên blockchain.
Giống như xăng là nhiên liệu giúp xe chạy, phí gas khuyến khích những người giám sát ghi lại giao dịch chính xác và duy tri sự trung thực của hệ thống, bảo mật mạng lưới tốt hơn. Một số blockchain như Ethereum và Polygon dùng thuật ngữ “phí gas”, nhưng một số thì gọi là “Transaction Fee” (phí giao dịch) chẳng hạn như Bitcoin và Solana.
1.2. Phí gas ETH là gì?
Phí gas ETH (ETH gas fee), là khoản chi phí bắt buộc mà người dùng phải thanh toán khi thực hiện giao dịch hoặc tương tác với hợp đồng thông minh trên nền tảng blockchain Ethereum. Nó đóng vai trò như “nhiên liệu” cung cấp năng lượng cho cỗ máy blockchain hoạt động trơn tru.
Gas được sử dụng để đo lường mức độ phức tạp của mỗi hoạt động. Nói cách khác, nó biểu thị lượng tài nguyên tính toán cần thiết để thực hiện giao dịch hoặc thao tác trên blockchain. Do đó, các giao dịch phức tạp, đòi hỏi nhiều tài nguyên hơn sẽ tiêu tốn nhiều gas hơn, dẫn đến phí gas cao hơn. Ví dụ:
- Giao dịch đơn giản như chuyển tiền sẽ tiêu tốn ít Gas hơn so với việc triển khai hợp đồng thông minh phức tạp.
- Càng có nhiều người thực hiện giao dịch, thao tác với smart contract thì mạng lưới càng đông đúc, tắc nghẽn dẫn đến phí gas tăng cao đột ngột.
- Tại mạng lưới Ethereum, ETH là tài sản được sử dụng để thanh toán phí gas.
ETH gas được xác định bởi ba yếu tố:
- Độ phức tạp: Lượng gas cần thiết để xử lý một giao dịch.
- Phí cơ bản (Base fee): Mức giá tối thiểu mà nếu thấp hơn mức này, giao dịch sẽ không đủ điều kiện để được xử lý trên blockchain.
- Phí ưu tiên (Phí boa): Phí khuyến khích tùy chọn để validator đẩy nhanh thời gian xử lý.
Thông tin chi tiết về Ethereum (ETH)
Hiện tại, giá ETH đang được giao dịch ở mức 3,404.15 USD
- Theo dõi giá ETH/USD hôm nay
- Theo dõi giá ETH/VND hôm nay
- Hướng dẫn cách mua Ethereum (ETH)
- Nghiên cứu về dự án Ethereum (ETH)
1.2. Vai trò của phí gas trên mạng lưới Ethereum
Phí gas ETH không chỉ đơn thuần chỉ là khoản thanh toán cho các giao dịch trên Blockchain, mà còn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì và đảm bảo sự hoạt động hiệu quả của mạng lưới. Dưới đây là những vai trò thiết yếu của ETH gas:
- Trả thưởng cho thợ đào/validator, tăng cường động lực cho họ tham gia vào mạng lưới
- Thúc đẩy nhu cầu sử dụng token tăng cao, tạo lợi ích cho người nắm giữ và toàn bộ hệ sinh thái blockchain.
- Tạo nên sự công bằng cho tất cả người dùng trong việc truy cập mạng lưới. Giao dịch nào sẵn sàng trả phí cao hơn sẽ được ưu tiên xử lý trước.
- Đóng vai trò như một cơ chế điều chỉnh tốc độ xử lý giao dịch.
- Làm hàng rào chống lại các cuộc tấn công DDoS.
2. Gas limit Ethereum là gì?
Gas limit Ethereum là giới hạn tối đa về lượng gas mà một người dùng sẵn sàng chi trả cho một giao dịch hoặc thực hiện hợp đồng thông minh trên mạng Ethereum. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chi phí và khả năng thành công của một giao dịch. Người dùng đặt giới hạn này để quản lý chi phí, vì mỗi hoạt động yêu cầu một lượng gas nhất định, với mức giá được xác định theo nhu cầu của mạng.
Các giao dịch phức tạp, chẳng hạn như tương tác với hợp đồng thông minh, yêu cầu nhiều tài nguyên tính toán hơn, do đó cần mức gas limit cao hơn so với một giao dịch đơn giản như chuyển ETH. Một giao dịch chuyển ETH tiêu chuẩn thường cần 21,000 đơn vị gas.
Nếu đặt gas limit cao hơn mức cần thiết:
Bạn đặt gas limit là 50,000 cho một giao dịch chuyển ETH. Khi đó, Ethereum Virtual Machine (EVM) sẽ chỉ sử dụng 21,000 đơn vị gas, phần còn lại 29,000 đơn vị gas sẽ được trả lại cho bạn.
Nếu đặt gas limit thấp hơn mức cần thiết:
Bạn đặt gas limit là 20,000 (thấp hơn mức cần 21,000 đơn vị gas). EVM sẽ tiêu thụ hết 20,000 đơn vị gas để cố gắng xử lý giao dịch, nhưng không thể hoàn thành.
Lúc này, giao dịch sẽ bị hủy và EVM hoàn nguyên các thay đổi. Tuy nhiên, 20,000 đơn vị gas đã sử dụng sẽ không được hoàn lại vì các validator đã thực hiện công việc tính toán tương ứng.
3. Ai là người quyết định phí gas Ethereum?
Phí giao dịch trên Ethereum không được quyết định bởi nhà phát triển hay thợ đào, mà được thiết lập theo cơ chế cung cầu. Người dùng gửi giao dịch với mức giá gas mà họ sẵn sàng trả, và thợ đào sẽ lựa chọn các giao dịch phù hợp để đưa vào khối, dựa trên mức giá gas đó. Điều này khiến phí gas trên Ethereum mang tính động và phản ánh sự cân bằng giữa nhu cầu giao dịch và khả năng xử lý của mạng. Khi số lượng giao dịch tăng cao, không gian khối trở nên khan hiếm, đẩy giá gas tăng lên. Giao dịch với mức giá gas cao hơn sẽ được ưu tiên xử lý nhanh hơn.
4. Công thức tính phí ETH gas
ETH gas fee được tính theo công thức:
Gas fee = Gas Limit x Gas Price
Trong đó:
- Gas Limit: Giới hạn lượng Gas tối đa mà người dùng sẵn sàng chi trả cho một giao dịch hoặc hoạt động. Giá trị này thể hiện mức độ ưu tiên của người dùng trong việc thực hiện giao dịch nhanh chóng.
- Gas Price: Mức giá mà người dùng phải trả cho mỗi đơn vị Gas. Giá Gas biến động theo nhu cầu sử dụng mạng lưới và được tính bằng đơn vị Gwei (1 ETH = 1,000,000,000 Gwei).
Ví dụ minh họa: Giả sử, giao dịch của bạn cần Gas Limit là 15,000 đơn vị, và ở thời điểm đó Gas Price đang là 25 Gwei cho mỗi đơn vị gas. Vậy phí gas cho giao dịch của bạn sẽ bằng 15,000 x 25 = 375,000 Gwei. Quy đổi sang ETH, ta có: 375.000 Gwei / 1.000.000.000 = 0,000375 ETH.
5. ETH gas hoạt động như thế nào?
Hãy tưởng tượng bạn muốn mua ETH cho ví tiền điện tử của mình. Đây là quy trình từng bước minh họa cách hoạt động của phí gas Ethereum:
- Khởi tạo giao dịch: Lựa chọn nền tảng giao dịch, nhập số lượng ETH muốn mua và các thông tin liên quan.
- Xác nhận phí gas ước tính: Nền tảng cung cấp mức phí gas Ethereum ước tính. Nếu chấp nhận mức phí ước tính, bạn có thể gửi giao dịch để xử lý.
- Giao dịch được gửi lên blockchain Ethereum: Lệnh mua ETH của bạn được gửi lên mạng Ethereum. Lệnh sẽ gửi kèm dữ liệu về giới hạn tối đa cho tổng phí gas mà bạn sẵn sàng chi trả.
- Các Proof-of-Stake validator tạo khối mới: Các validator của mạng Ethereum tập hợp các khối mới cho blockchain Ethereum bằng cách chọn các giao dịch để xác thực. Giao dịch có phí gas cao nhất thường được chọn trước vì chúng mang lại lợi nhuận cao nhất. Giao dịch của bạn thường sẽ được coi là hoàn thành khi nó được đưa vào một khối và khối đó được thêm vào blockchain.
- Số dư ví điện tử của bạn được cập nhật: Sau khi giao dịch của bạn được ghi nhận trên blockchain, số dư Ethereum của bạn được cập nhật và phí gas được trừ đi. Tổng số giao dịch của bạn là số ETH bạn mua cộng với phí gas.
- Validator nhận phí gas: Validator giúp xử lý giao dịch của bạn sẽ nhận được phần phí gas và tiền boa phí gas từ tất cả các giao dịch trong khối. Phí cơ bản (base fee) được đốt (hay loại khỏi lưu thông) – để ngăn chặn lạm phát ETH.
6. Lo ngại về phí gas Ethereum
Một vấn đề tồn tại lâu nay với các loại tiền điện tử yêu cầu phí giao dịch là chi phí mà người dùng phải trả. Trước năm 2020, phí gas trên mạng Ethereum rất thấp, thường chỉ tính bằng vài xu và chỉ thỉnh thoảng tăng nhẹ. Tuy nhiên, từ tháng 1/2020, phí gas bắt đầu tăng khi Ethereum thu hút lượng người dùng mới, đôi lúc vượt mức 20 USD và duy trì trong thời gian dài.
Sau khi The Merge – sự hợp nhất giữa Beacon Chain và chuỗi chính Ethereum, đồng thời triển khai cơ chế proof-of-stake (PoS) – phí giao dịch dao động từ vài USD đến mức cao nhất khoảng 30 USD. Tuy nhiên, The Merge không được thiết kế để giải quyết vấn đề phí cao, mà chỉ là một phần trong nhiều bản cập nhật được kỳ vọng sẽ giảm phí gas trong tương lai.
7. Tại sao phí gas Ethereum cao?
Phí gas trên Ethereum thường được coi là đắt vì nhiều yếu tố liên quan đến cơ chế hoạt động, nhu cầu sử dụng mạng lưới và khả năng mở rộng. Dưới đây là các lý do chính:
7.1. Cơ chế đấu giá phí gas
Ethereum sử dụng mô hình đấu giá phí gas, nơi người dùng sẵn sàng trả mức phí cao hơn sẽ được ưu tiên xử lý giao dịch. Khi mạng lưới đông đúc, các giao dịch cạnh tranh để được xác nhận, đẩy giá gas lên cao.
7.2. Nhu cầu sử dụng mạng cao
Ethereum là blockchain phổ biến nhất để triển khai hợp đồng thông minh, dApp, và NFT, dẫn đến lượng giao dịch lớn. Các ứng dụng như DeFi và NFT marketplace thường xuyên tạo ra lưu lượng giao dịch khổng lồ, làm tăng áp lực lên mạng và đẩy phí gas lên cao.
7.3. Hạn chế về khả năng mở rộng
Ethereum hiện tại (sau The Merge) vẫn hoạt động với mức thông lượng tối đa khoảng 15–30 giao dịch/giây, quá thấp so với nhu cầu thực tế. Khi số lượng giao dịch vượt quá khả năng xử lý, tình trạng tắc nghẽn xảy ra và phí gas tăng mạnh.
7.4. Cơ chế an ninh của mạng
Ethereum sử dụng gas để ngăn chặn các hành vi spam giao dịch và lạm dụng tài nguyên. Người dùng phải trả phí cho mỗi giao dịch để đảm bảo mạng lưới hoạt động ổn định và an toàn.
8. Sự kiện The Merge ảnh hưởng thế nào đến phí gas Ethereum?
Trước đây, Ethereum sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Work (PoW) để xác minh giao dịch và thêm chúng vào blockchain. Tuy nhiên, vào tháng 9 năm 2022, mạng chính Ethereum đã hợp nhất với Beacon Chain, đánh dấu sự kiện được gọi là The Merge. Sự kiện này chuyển Ethereum từ cơ chế Proof of Work (PoW) sang Proof of Stake (PoS).
Trái với kỳ vọng của nhiều người, The Merge không được thiết kế để giảm phí gas. Vì vậy, cho đến nay, sự kiện này hầu như không có tác động đáng kể đến mức phí mà người dùng Ethereum phải trả.
Dù không giảm phí gas trực tiếp, việc chuyển sang PoS là bước quan trọng để triển khai cơ chế sharding. Sharding là một phương pháp chia mạng chính thành nhiều chuỗi phụ (side chains) nhằm giảm tải giao dịch cho mạng chính.
Sau bản nâng cấp này, Ethereum sẽ có 64 shard chains, giúp tăng đáng kể khả năng mở rộng và tốc độ xử lý giao dịch.
Theo đồng sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin, mạng Ethereum trong tương lai có thể xử lý lên tới 100,000 giao dịch mỗi giây. Tuy nhiên, việc hoàn thiện các công nghệ như proto-danksharding và full danksharding có thể mất thêm vài năm.
Với khả năng mở rộng cao hơn, Ethereum có thể giảm đáng kể tình trạng tắc nghẽn mạng. Trong lý thuyết, điều này có nghĩa là các giao dịch sẽ được xử lý trơn tru ngay cả khi khối lượng giao dịch lớn, giúp phí gas giảm đáng kể. Tuy nhiên, những lợi ích này sẽ cần thời gian để hoàn thiện và áp dụng vào thực tế.
9. So sánh phí Gas ETH với một số blockchain khác
Blockchain | Cơ chế đồng thuận | Phí trung bình/Tx |
Ethereum | Proof of Work, PoS (2.0) | 50-150 Gwei (~ $3) |
Bitcoin | Proof of Work (PoW) | 40-50 sats/byte (~ $21) |
BNB Chain | PoSA (Proof of Stack Authority) | 0.005 BNB (~ $1.5) |
Polygon | Proof of Stake (PoS) | 5-10 Gwei (~ $0.2) |
Solana | Proof of Stake & Proof of History | 0.000005 SOL (~ $0.001) |
10. Cách giảm thiểu phí gas trên Ethereum (Ethereum gas fee)
Phí gas ETH có thể coi là nỗi ám ảnh của rất nhiều người dùng trên mạng lưới Ethereum. Tuy nhiên, vẫn có một vài cách đơn giản để chúng ta tối ưu phí gas từ đó giảm thiểu chi phí khi giao dịch:
- Theo dõi biến động Gas Fee: Thị trường biến động liên tục, vì vậy hãy cập nhật giá Gas Fee thường xuyên để xác định thời điểm “vàng” giao dịch với mức phí thấp nhất.
- Tránh giờ cao điểm: Phí gas thường cao hơn vào giờ cao điểm, khi nhu cầu sử dụng mạng lưới tăng cao. Hãy theo dõi biến động phí gas để chọn thời điểm giao dịch phù hợp, ví dụ như vào ban đêm hoặc sáng sớm.
- Thiết lập Gas Limit hợp lý: Chỉ đặt Gas Limit vừa đủ cho giao dịch. Gas Limit cao hơn mức cần thiết sẽ dẫn đến lãng phí chi phí.
- Sử dụng công cụ ước tính Gas Fee: Nhiều nền tảng cung cấp công cụ dự đoán mức Gas Fee phù hợp cho từng giao dịch. Hãy tận dụng để đưa ra lựa chọn thông minh.
- So sánh Gas Fee từ các nguồn khác nhau: Đừng ngại so sánh Gas Fee trên các sàn giao dịch, ví điện tử để tìm kiếm mức phí “hợp lý” nhất cho giao dịch của bạn.
11. Một số công cụ check phí gas ETH
Dưới đây là danh sách một số các công cụ giúp bạn tham khảo và check gas fee ETH:
- Các blockchain explorer như: Etherscan, BSCscan, Polygonscan,…
- GasNow: Cung cấp thông tin Gas Fee ước tính theo thời gian thực, có thể kết nối với ví tiền điện tử.
- EthGasStation: Cung cấp ước tính Gas Fee theo thời gian thực, có nhiều tùy chọn tính năng nâng cao.
- GasPrice.io: Cung cấp ước tính Gas Fee theo thời gian thực, giao diện trực quan.
Hiểu rõ về phí gas ETH và cách thức hoạt động loại phí này là kiến thức cực kỳ quan trọng giúp bạn tránh những khoản chi phí bất ngờ và tốn kém khi thực hiện giao dịch. Hy vọng bài viết này đã cung cấp được những thông tin cần thiết giúp cho quá trình đầu tư của bạn trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn!
