1. Tổng quan về hệ sinh thái DeFi
1.1. Hệ sinh thái DeFi là gì?
Theo ONUS, hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi) là một hệ sinh thái bao gồm stablecoin, tiền điện tử, sàn giao dịch phi tập trung, thị trường tiền tệ cũng như các sản phẩm và dịch vụ tài chính khác được tạo ra bằng hợp đồng thông minh và hoạt động trong môi trường blockchain.
DeFi đánh dấu một bước tiến mang tính cách mạng trong công nghệ tài chính, sử dụng sổ cái phi tập trung an toàn làm nền tảng. Sự đổi mới này báo trước một kỷ nguyên mới loại bỏ các bên thứ ba và các tổ chức tập trung, cho phép thực hiện các giao dịch tài chính ngang hàng trực tiếp (P2P). Sự thay đổi cơ bản này được hỗ trợ bởi công nghệ blockchain, giúp giảm đáng kể nhu cầu về các trung gian tài chính truyền thống như ngân hàng.
Vai trò của Blockchain là then chốt, hoạt động như một cơ sở dữ liệu phi tập trung và bảo mật, nơi các giao dịch được mã hóa và lưu trữ trên nhiều khối. Cấu trúc này đảm bảo rằng một khi giao dịch được ghi lại, các chi tiết của nó sẽ không thể thay đổi, củng cố tính bảo mật và tin cậy trong hệ thống.
Sức hấp dẫn của DeFi còn mở rộng đến khả năng tiếp cận, phí thấp, lãi suất cao, bảo mật, minh bạch và quyền tự chủ. Những tính năng này cùng nhau thúc đẩy một môi trường tài chính toàn diện, tương phản rõ rệt với các hệ thống ngân hàng thông thường.
Cốt lõi của mô hình hoạt động của DeFi là các hợp đồng thông minh và blockchain Ethereum tạo điều kiện cho các giao dịch tài chính tự động, an toàn mà không cần sự giám sát tập trung. Hệ sinh thái này hỗ trợ nhiều ứng dụng khác nhau, chẳng hạn như sàn giao dịch phi tập trung (DEX), giao thức cho vay (Lending & Borrowing), giao thức phái sinh (Derivatives Protocols), stablecoin, Liquidity Mining, Yield Farming, Staking, bảo hiểm phi tập trung (insurance),…
Các ứng dụng này đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường các giao dịch trực tiếp và tạo điều kiện cho các sản phẩm tài chính phức tạp thông qua khả năng kết hợp, thể hiện sự phối hợp tiềm năng với các ngành tài chính truyền thống.
1.2. Tiềm năng tăng trưởng của hệ sinh thái DeFi
Theo dữ liệu từ SkyQuest, quy mô thị trường tài chính phi tập trung (DeFi) toàn cầu được định giá là 22 tỷ USD vào năm 2022, 23.99 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ tăng lên 48.02 tỷ USD vào năm 2031, tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm là 9.06% trong giai đoạn dự báo (2024-2031).
Sự tăng trưởng của thị trường được thúc đẩy bởi vô số lợi thế mà các dịch vụ công nghệ DeFi mang lại. Các lợi ích chính bao gồm việc loại bỏ các tổ chức tài chính tập trung, chẳng hạn như các ngân hàng, vốn kiểm soát tiền tệ, sản phẩm và dịch vụ tài chính theo truyền thống. Ngoài ra, hệ thống DeFi còn loại bỏ các chi phí mà ngân hàng và tổ chức tài chính khác phải trả để có được dịch vụ của họ. Hơn nữa, sự dễ sử dụng và khả năng tiếp cận của các hệ thống tài chính phi tập trung dự kiến sẽ tiếp tục làm tăng khả năng áp dụng của chúng.
2. Top 10 hệ sinh thái DeFi lớn nhất thế giới 2024
2.1. Top #1 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Ethereum (ETH)
Vào năm 2015, Vitalik Buterin đã không chỉ tạo ra Ethereum mà còn mở ra một kỷ nguyên mới cho tiền điện tử. Bước ra khỏi khuôn khổ thanh toán và lưu trữ giá trị đơn thuần, Ethereum bùng nổ với ý tưởng đột phá về hợp đồng thông minh. Ethereum – cái tên nổi bật trong thế giới tiền điện tử – không chỉ là một hệ sinh thái rộng lớn mà còn là mảnh đất màu mỡ cho các nhà phát triển kiến tạo nên tương lai phi tập trung. Công nghệ của Ethereum đã trao quyền cho các nhà phát triển kiến tạo nên vô số ứng dụng mới mẻ, từ những nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) đến stablecoin, ứng dụng phi tập trung (dApp),….
Nơi đây sở hữu hơn 4,000 dự án DeFi, thu hút hơn 96 triệu tài khoản sở hữu ETH, 53,3 triệu hợp đồng thông minh được triển khai, cùng tổng giá trị được đảm bảo đạt 410 tỷ USD và lượng giao dịch hằng ngày vượt mốc 2 triệu. Hệ sinh thái Ethereum còn ghi dấu ấn với tổng giá trị bị khóa (TVL) khổng lồ lên đến 32.992 tỷ USD, chiếm 57.51% thị phần toàn bộ thị trường crypto.
2.2. Top #2 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Lido (LDO)
Lido (LDO) đã nổi lên như một gã khổng lồ trong không gian tiền điện tử DeFi, đặc biệt được chú ý nhờ cách tiếp cận tiên phong đối với lĩnh vực liquid staking. Với số lượng ETH bị khóa ấn tượng trị giá hơn 30 tỷ USD, Lido đưa ra một đề xuất hấp dẫn cho nhà đầu tư ETH. Tiện ích của Lido trải rộng trên các mạng lớn như Ethereum và Polygon, khiến nó trở thành nền tảng linh hoạt cho các hoạt động DeFi đa dạng.
Các tính năng chính:
- Giao thức liquid staking: Người dùng có thể stake token của họ và ngay lập tức bắt đầu kiếm phần thưởng, đổi lại nhận được stToken. Cơ chế đổi mới này cho phép nhà đầu tư tiếp tục cung cấp thanh khoản ngay cả khi tài sản được stake.
- Lido DAO: Trung tâm quản trị của Lido, nơi các bên liên quan có thể tham gia vào quá trình ra quyết định liên quan đến nâng cấp và các tham số giao thức. Điều này đảm bảo một cách tiếp cận dân chủ hóa cho sự phát triển của nền tảng.
2.3. Top #3 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Chainlink (LINK)
Được thành lập vào năm 2017, Chainlink kết nối các hợp đồng thông minh dựa trên blockchain với dữ liệu trong thế giới thực bằng cách sử dụng mạng oracle phi tập trung. Đây là một trong những mạng đầu tiên hỗ trợ tích hợp dữ liệu ngoài chuỗi. Bằng cách sử dụng công nghệ oracle của Chainlink, blockchain có thể kết nối an toàn với nguồn cấp dữ liệu bên ngoài, sự kiện và phương thức thanh toán.
Mạng được hỗ trợ bởi một cộng đồng nguồn mở lớn gồm các nhà cung cấp dữ liệu, nhà điều hành node, nhà phát triển hợp đồng thông minh, nhà nghiên cứu và kiểm toán viên bảo mật. Tất cả các nhà khai thác node (được sử dụng để kết nối hợp đồng thông minh với dữ liệu bên ngoài) và người dùng muốn đóng góp cho mạng đều được đảm bảo tham gia phi tập trung.
Hiện tại, công nghệ oracle phi tập trung của Chainlink đang được sử dụng bởi hơn 2,000 dự án hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm DeFi, Bảo hiểm, Kinh doanh, NFT và GameFi, Hệ thống ủy quyền và nhận dạng,…
2.4. Top #4 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Uniswap (UNI)
Uniswap (UNI) là một tổ chức nổi bật trong bối cảnh tài chính phi tập trung (DeFi), nổi tiếng với cách tiếp cận sáng tạo đối với các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Đây không chỉ là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) lớn nhất tính theo khối lượng giao dịch và tổng giá trị bị khóa (TVL) mà còn là trung tâm thanh khoản, lưu trữ các pool được tạo thành từ các cặp token. Hoạt động trên Ethereum và mở rộng phạm vi tiếp cận tới 10 chuỗi khác, Uniswap đã trở thành nền tảng DEX linh hoạt nhất hiện nay.
Tương lai của Uniswap có vẻ đầy hứa hẹn với các bản cập nhật và phát triển được mong đợi theo sáng kiến ’Mainnet 2024′. Những nỗ lực này nhằm mục đích củng cố hơn nữa vị thế của nền tảng này như một gã khổng lồ DeFi, cung cấp một loạt tiền điện tử để giao dịch và khối lượng hàng ngày ấn tượng. UNI, token theo tiêu chuẩn ERC-20, tạo điều kiện truy cập vào các dịch vụ DeFi và trao quyền cho chủ sở hữu quyền biểu quyết, định hình quỹ đạo của nền tảng.
2.5. Top #5 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: MakerDAO (MKR)
Được thành lập bởi Rune Christensen, MakerDAO không chỉ là một cái tên khác trong danh sách tiền điện tử DeFi, đóng vai trò nền tảng cốt lõi cho hệ sinh thái tài chính phi tập trung. Được hỗ trợ bởi hàng tỷ đô la Mỹ từ Kho bạc Hoa Kỳ và tài sản trên chuỗi, MakerDAO đã tạo dựng vị thế vững chắc, mang lại doanh thu hàng năm ấn tượng lên đến gần 250 triệu USD.
Quản trị AI và tầm nhìn tương lai:
- Tầm nhìn đầy tham vọng của MakerDAO bao gồm việc chuyển đổi sang DAO hoàn toàn tự chủ và sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo cho việc quản trị. Mô hình quản trị AI này sẽ được cố định xung quanh Atlas, kho trung tâm lưu trữ tất cả dữ liệu, quy tắc và quy trình, đảm bảo quy trình quản trị liền mạch và hiệu quả.
- Mặc dù phải đối mặt với những lời chỉ trích từ cộng đồng về đề xuất Endgame, cam kết của MakerDAO đối với sự đổi mới và bộ sản phẩm toàn diện như Earn Yield, Fund Management, và OTC Crypto Exchange, nhấn mạnh vai trò then chốt của nó trong việc định hình tương lai của DeFi.
2.6. Top #6 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Aave (AAVE)
Aave (AAVE) nổi lên như một công ty nổi bật trong lĩnh vực tiền điện tử DeFi, đặc biệt đối với những người có hiểu biết sâu sắc về sự phức tạp và rủi ro của tài chính phi tập trung. Được định vị trên mạng Ethereum, Aave giới thiệu một nền tảng cho vay và vay không giám sát đã mở rộng dịch vụ của mình trên tám mạng khác nhau, nêu bật khả năng thích ứng và sức hấp dẫn rộng rãi của nó.
Tính năng chính:
- Khoản vay nhanh: Dịch vụ tiên phong của Aave cung cấp các khoản vay không thế chấp phải được hoàn trả trong cùng một khối giao dịch, phục vụ cho những người dùng có hiểu biết về tài chính.
- aTokens: Người cho vay nhận aTokens làm bằng chứng gửi tiền, tích lũy lãi suất theo thời gian thực, nâng cao tính thanh khoản và tiện ích của tài sản trong nền tảng.
- Tùy chọn lãi suất: Người vay có thể lựa chọn giữa lãi suất ổn định và lãi suất thay đổi, mang lại sự linh hoạt trong quản lý khoản vay trong bối cảnh thị trường biến động.
Aave định vị mình là một dự án DeFi hàng đầu. Cách tiếp cận DeFi của nền tảng này, nhấn mạnh đến quyền tự chủ, bảo mật của người dùng và bộ tính năng phong phú, thể hiện cam kết của Aave trong việc thúc đẩy bối cảnh tài chính phi tập trung.
2.7. Top #7 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: THORChain (RUNE)
THORChain là một giao thức thanh khoản phi tập trung cho phép hoán đổi tài sản kỹ thuật số trên nhiều chuỗi. Nó nhằm mục đích cho phép khả năng tương tác liền mạch và an toàn giữa các blockchain khác nhau, cho phép người dùng giao dịch và chuyển giao tài sản trên nhiều mạng khác nhau mà không cần trao đổi tập trung hoặc trung gian. THORChain vận hành blockchain riêng của mình dựa trên SDK Cosmos và sử dụng mạng lưới các node được gọi là “thornodes” để tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoán đổi tài sản. Nó cung cấp giải pháp phi tập trung và chống kiểm duyệt để cung cấp thanh khoản trong hệ sinh thái tiền điện tử.
2.8. Top #8 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Pyth Network (PYTH)
Ra mắt vào năm 2021, Pyth Network là một nền tảng oracle ban đầu được thiết kế riêng cho blockchain Solana. Nó đã trở thành một giải pháp đa chuỗi để cung cấp dữ liệu định giá cho không gian DeFi. Giống như Chainlink, Pyth Network đóng vai trò là nền tảng oracle bằng cách cung cấp dữ liệu trong thế giới thực cho các giao thức on-chain, nhưng nhà cung cấp dữ liệu của nó mới là điểm khác biệt chính. Trong khi dữ liệu định giá của Chainlink đến từ các nhà khai thác node thì dữ liệu của Pyth Network đến từ các tổ chức tài chính.
2.9. Top #9 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: Jupiter (JUP)
Jupiter Exchange là một công cụ tổng hợp hoán đổi nâng cao hoạt động trên blockchain Solana, thiết lập một tiêu chuẩn mới trong không gian tiền điện tử DeFi. Nền tảng này được thiết kế đặc biệt để tối ưu hóa các giao dịch DeFi bằng cách:
- Giảm thiểu trượt giá: Đảm bảo người dùng nhận được mức giá tốt nhất có thể với tổn thất tối thiểu.
- Swift Execution: Tổng hợp thanh khoản từ các sàn giao dịch phi tập trung khác nhau để hoàn thành giao dịch nhanh hơn.
Công nghệ của Jupiter được thiết kế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch hiệu quả và hỗ trợ sự phát triển của hệ sinh thái. Cam kết này được chứng minh bằng khoản tài trợ ấn tượng bao gồm 10 triệu USDC và 100 triệu JUP vào ví DAO để thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng.
Không những thế, việc giới thiệu Jupiter Perpetuals Liquidity Token (JLP) còn cho thấy cách tiếp cận chủ động về tính thanh khoản của Jupiter. Đây là một chiến lược sáng tạo nhằm cải thiện hoạt động giao dịch và củng cố vị thế dẫn đầu trong các dự án DeFi vào năm 2024.
2.10. Top #10 hệ sinh thái DeFi lớn nhất hiện nay: dYdX (DYDX)
dYdX là một nền tảng giao dịch phi tập trung (DEX) và cho vay được xây dựng trên blockchain Ethereum. Nó cho phép người dùng giao dịch nhiều loại tài sản, bao gồm các loại tiền điện tử như Bitcoin, SOL, AVAX và các token lớn khác. dYdX cũng cung cấp dịch vụ cho vay và đi vay, cho phép người dùng kiếm lãi từ tài sản của họ hoặc vay tiền bằng cách sử dụng tài sản thế chấp của họ. Nền tảng này được biết đến với tính minh bạch và khả năng giao dịch hiệu quả.
dYdX nổi bật so với các nền tảng DEX khác theo nhiều cách:
- Giao dịch phi tập trung: dYdX là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) cho phép người dùng giao dịch tiền điện tử trực tiếp từ ví của họ mà không cần dựa vào trung gian hoặc sàn giao dịch tập trung. Điều này đảm bảo an ninh và kiểm soát tốt hơn đối với tài sản của người dùng.
- Giao dịch ký quỹ: Không giống như nhiều DEX khác, dYdX hỗ trợ giao dịch ký quỹ, cho phép người dùng vay tiền và giao dịch bằng đòn bẩy. Tính năng này thu hút các nhà giao dịch muốn gia tăng lợi nhuận tiềm năng của họ.
- Nhiều loại tài sản: dYdX hỗ trợ nhiều loại tài sản khác nhau ngoài token ERC-20. Người dùng có thể giao dịch các token Layer 1 chính như SOL và AVAX, mở rộng các tùy chọn giao dịch ngoài hệ sinh thái Ethereum.
- Tính minh bạch và quản trị: dYdX mang lại sự minh bạch bằng cách cho phép người dùng xem tất cả các thông số của hợp đồng và xác minh số dư của quỹ bảo hiểm. Ngoài ra, dYdX còn cung cấp token quản trị DYDX, cho phép người dùng tham gia quản trị nền tảng và tác động đến việc ra quyết định.
- Xây dựng nền tảng Blockchain riêng: Hiện tại, dYdX đang phát triển blockchain của riêng mình bằng Cosmos SDK. Sáng kiến này nhằm mục đích phân cấp các thành phần cốt lõi của nền tảng hiện đang được tập trung hóa, chẳng hạn như công cụ khớp lệnh và order book.
