Tỷ giá trung tâm là gì? Tại sao cần có tỷ giá trung tâm?

KEY TAKEAWAYS:
Tỷ giá trung tâm là mức tỷ giá tham chiếu do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố hàng ngày, thể hiện giá trị tương quan giữa VND và USD. Nó đóng vai trò then chốt trong việc định hướng và điều tiết thị trường ngoại hối quốc gia.
Tỷ giá trung tâm được tính toán dựa trên ba yếu tố chính: tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường liên ngân hàng, diễn biến tỷ giá quốc tế, và các mục tiêu chính sách tiền tệ vĩ mô.
Tỷ giá trung tâm giúp ổn định thị trường ngoại hối, là công cụ điều chỉnh chính sách tiền tệ, tăng cường quản lý thị trường ngoại hối, và cải thiện khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.
Tỷ giá trung tâm ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu, quyết định đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài, biến động của thị trường chứng khoán, và gián tiếp đến giá cả hàng hóa và dịch vụ trong nước.
Tỷ giá trung tâm khác với các loại tỷ giá khác như tỷ giá liên ngân hàng, tỷ giá niêm yết tại ngân hàng thương mại, và tỷ giá thị trường tự do, mỗi loại có đặc điểm và vai trò riêng trong hệ thống tài chính.

Tỷ giá trung tâm là một khái niệm then chốt, đóng vai trò như la bàn định hướng toàn bộ hệ thống tài chính. Vậy tỷ giá trung tâm là gì? Ngân hàng Nhà nước xác định loại tỷ giá này như thế nào? Tại sao cần phải có loại tỷ giá này? Hãy cùng ONUS tìm hiểu ngay trong bài viết này. 

tỷ giá trung tâm

1. Tỷ giá trung tâm là gì?

Tỷ giá trung tâm (hay Tỷ giá chính thức) là mức tỷ giá tham chiếu do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố hàng ngày, thể hiện giá trị tương quan giữa đồng Việt Nam (VND) và đồng đô la Mỹ (USD).

Tỷ giá trung tâm là một phần trong tỷ giá ngoại tệ, bên cạnh tỷ giá thị trường tự do. Cơ chế tỷ giá này đóng vai trò then chốt trong việc định hướng và điều tiết thị trường ngoại hối của quốc gia.

2. Cách tính và công bố tỷ giá trung tâm

Tỷ giá trung tâm được xác định dựa trên ba yếu tố chính:

  • Tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường liên ngân hàng của ngày làm việc trước đó.
  • Diễn biến tỷ giá trên thị trường quốc tế của một số đồng tiền chủ chốt
  • Các mục tiêu chính sách tiền tệ vĩ mô

Ngân hàng Nhà nước sử dụng một công thức kết hợp các yếu tố này để tính toán tỷ giá trung tâm, nhưng công thức cụ thể không được công bố công khai để đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành. 

tỷ giá trung tâm
Tỷ giá được cập nhật trên Cổng thông tin của NHNN hàng ngày

Việc công bố tỷ giá được thực hiện vào khoảng 7 giờ sáng mỗi ngày làm việc trên trang web chính thức của NHNN và các kênh thông tin chính thống khác. Bạn có thể tham khảo Cổng thông tin NHNN tại đây: Tỷ giá trung tâm hôm nay

Các ngân hàng thương mại sau đó sẽ xác định tỷ giá mua bán ngoại tệ của mình, với phạm vi biên độ tỷ giá trung tâm thường là chênh lệch ±3%.

3. Tại sao cần có tỷ giá trung tâm?

3.1. Ổn định thị trường ngoại hối

Tỷ giá chính thức giúp ổn định thị trường ngoại hối bằng cách tạo ra một mốc tham chiếu chính thức, giảm thiểu các biến động đột ngột và không mong muốn trong tỷ giá hối đoái. Điều này tạo ra môi trường kinh doanh ổn định hơn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

3.2. Điều chỉnh chính sách tiền tệ

Tỷ giá chính thức là công cụ quan trọng để Ngân hàng Nhà nước thực hiện chính sách tiền tệ linh hoạt. Thông qua việc điều chỉnh loại tỷ giá này, NHNN có thể can thiệp gián tiếp vào thị trường ngoại hối, kiểm soát lạm phát và ổn định giá cả trong nền kinh tế. 

Điều này giúp duy trì sức mua của đồng nội tệ và bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng.

tỷ giá trung tâm
Đây là công cụ giúp NHNN điều chỉnh chính sách tiền tệ

3.3. Tăng khả năng quản lý thị trường ngoại hối

Cơ chế tỷ giá chính thức tăng cường khả năng quản lý nhà nước đối với thị trường ngoại hối. Nó cho phép các cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ hơn các giao dịch ngoại tệ, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hoạt động đầu cơ hoặc gian lận có thể gây bất ổn cho thị trường.

3.4. Tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế

Tỷ giá chính thức góp phần cải thiện khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trên trường quốc tế. Bằng cách điều chỉnh tỷ giá một cách linh hoạt, NHNN có thể hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu trong những thời điểm cần thiết, đồng thời thu hút đầu tư nước ngoài thông qua việc duy trì một môi trường kinh tế vĩ mô ổn định và dễ dự đoán.

tỷ giá trung tâm
Tỷ giá trung tâm tác động đến khả năng cạnh tranh của nền kinh tế quốc gia

3.5. Hướng tới cơ chế tỷ giá linh hoạt

Việc áp dụng tỷ giá chính thức thể hiện sự chuyển đổi từ từ của Việt Nam hướng tới một cơ chế tỷ giá linh hoạt hơn, phù hợp với xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế. Điều này giúp nâng cao uy tín của Việt Nam trong mắt các tổ chức tài chính quốc tế và đối tác thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút vốn và mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại. 

4. Sự khác biệt của tỷ giá trung tâm và các loại tỷ giá khác

4.1. Tỷ giá liên ngân hàng

Tỷ giá liên ngân hàng là tỷ giá được sử dụng trong các giao dịch ngoại tệ giữa các ngân hàng với nhau. Nó phản ánh cung cầu ngoại tệ thực tế trên thị trường và thường có độ biến động lớn hơn so với tỷ giá trung tâm. 

Tỷ giá này được xác định dựa trên sự thỏa thuận giữa các ngân hàng và có thể thay đổi nhiều lần trong ngày. Khác với tỷ giá trung tâm do NHNN công bố, tỷ giá liên ngân hàng được hình thành từ các giao dịch thực tế trên thị trường. 

4.2. Tỷ giá niêm yết tại ngân hàng thương mại

Đây là tỷ giá mà các ngân hàng thương mại áp dụng cho khách hàng của mình khi thực hiện các giao dịch mua bán ngoại tệ. Tỷ giá này được xác định dựa trên tỷ giá trung tâm, nhưng có thể dao động trong một biên độ nhất định (thường là ±3%) do NHNN quy định. 

Ví dụ: Tỷ giá USD/VND hôm nay, ngày 06/11/2024 tại ngân hàng Vietcombank là:

Số lượng

Mua vào (VND)

Bán ra (VND)

1 USD

25,170

25,470

2 USD

50,340

50,940

5 USD

125,850

127,350

10 USD

251,700

254,700

20 USD

503,400

509,400

50 USD

1,258,500

1,273,500

100 USD

2,517,000

2,547,000

Mỗi ngân hàng có thể có tỷ giá niêm yết khác nhau, tùy thuộc vào chiến lược kinh doanh và tình hình cung cầu ngoại tệ của ngân hàng đó. So với tỷ giá trung tâm, tỷ giá niêm yết tại ngân hàng thương mại thường có chênh lệch giữa giá mua và giá bán (spread) để tạo lợi nhuận cho ngân hàng.

4.3. Tỷ giá thị trường tự do

Tỷ giá thị trường tự do, còn gọi là tỷ giá “chợ đen”, là tỷ giá hình thành từ các giao dịch ngoại tệ không chính thức giữa các cá nhân hoặc tổ chức ngoài hệ thống ngân hàng. 

Tỷ giá này có thể có biên độ dao động lớn hơn so với các loại tỷ giá khác. Tỷ giá thị trường tự do không chịu sự quản lý trực tiếp của NHNN và có thể chênh lệch đáng kể so với tỷ giá trung tâm, đặc biệt trong những thời điểm thị trường có biến động mạnh.

Tỷ giá chợ đen không chịu sự quản lý của NHNN

5. Tác động của tỷ giá trung tâm đến nền tài chính kinh tế trong nước

5.1. Đối với thị trường xuất nhập khẩu

Tỷ giá trung tâm ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và doanh thu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Khi tỷ giá tăng, doanh nghiệp xuất khẩu được lợi vì sản phẩm của họ trở nên cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế, trong khi doanh nghiệp nhập khẩu phải đối mặt với chi phí cao hơn. 

Ngược lại, khi tỷ giá giảm, doanh nghiệp nhập khẩu được hưởng lợi từ chi phí đầu vào giảm, còn doanh nghiệp xuất khẩu có thể gặp khó khăn do giá sản phẩm trở nên kém hấp dẫn. Sự ổn định của loại tỷ giá này giúp các doanh nghiệp lập kế hoạch kinh doanh dài hạn và quản lý rủi ro tỷ giá hiệu quả hơn.

5.2. Đối với nhà đầu tư nước ngoài

Tỷ giá trung tâm là một chỉ báo quan trọng về độ ổn định và triển vọng của nền kinh tế Việt Nam đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Một tỷ giá ổn định và dễ dự đoán sẽ thu hút đầu tư nước ngoài, vì nó giảm thiểu rủi ro tỷ giá cho các nhà đầu tư. 

Tỷ giá trung tâm ổn định giúp thu hút vốn đầu tư nước ngoài

Tuy nhiên, nếu loại tỷ giá này bị điều chỉnh mạnh hoặc thường xuyên, có thể tạo ra lo ngại về sự ổn định của nền kinh tế, từ đó ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài.

5.3. Đối với thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán thường phản ứng nhạy cảm với những thay đổi trong tỷ giá trung tâm. Khi tỷ giá tăng, các công ty có doanh thu chủ yếu từ xuất khẩu thường được hưởng lợi, dẫn đến giá cổ phiếu của họ tăng. 

Ngược lại, các công ty phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu có thể chịu áp lực giảm giá cổ phiếu. Ngoài ra, tỷ giá ổn định có thể thu hút dòng vốn ngoại vào thị trường chứng khoán, góp phần tăng thanh khoản và giá trị thị trường.

Thị trường chứng khoán cũng chịu tác động bởi tỷ giá trung tâm

5.4. Đối với tiêu dùng trong nước

Tỷ giá trung tâm có tác động gián tiếp nhưng đáng kể đến người tiêu dùng thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ. Khi tỷ giá tăng, giá các mặt hàng nhập khẩu thường tăng theo, ảnh hưởng đến chi phí sinh hoạt của người dân. 

Ngược lại, tỷ giá giảm có thể giúp giảm giá hàng nhập khẩu. Điều này có lợi cho người tiêu dùng trong ngắn hạn. Tuy nhiên, việc giữ cho tỷ giá này ổn định là yếu tố quan trọng nhất. Sự ổn định giá cả sẽ bảo vệ sức mua của người tiêu dùng trong dài hạn.

6. Tổng kết

Tỷ giá trung tâm đóng vai trò thiết yếu trong việc định hình và điều tiết nền kinh tế Việt Nam. Công cụ này không chỉ là một chỉ số đơn thuần mà còn là phương tiện hiệu quả giúp Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt và chủ động. 

Thông qua việc điều chỉnh tỷ giá trung tâm, cơ quan quản lý có thể tác động đến nhiều khía cạnh của nền kinh tế, từ ổn định giá cả, kiểm soát lạm phát đến thúc đẩy xuất khẩu và cân bằng cán cân thanh toán.

Đọc tiếp
Câu hỏi thường gặp

Tỷ giá trung tâm được Việt Nam áp dụng từ khi nào?

Tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam áp dụng từ ngày 4/1/2016.

Đây là một cơ chế điều hành tỷ giá mới, thay thế cho cơ chế tỷ giá cố định trước đó. Theo cơ chế này, Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá trung tâm hàng ngày giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ, làm cơ sở cho các ngân hàng thương mại xác định tỷ giá mua bán ngoại tệ.

Tỷ giá trung tâm có ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa hay không?

Tỷ giá trung tâm có thể ảnh hưởng gián tiếp đến giá cả hàng hóa trong nền kinh tế thông qua các yếu tố như: tác động đến giá hàng nhập khẩu, chi phí sản xuất, giá hàng xuất khẩu và ảnh hưởng đến lạm phát.

Làm thế nào để theo dõi biến động của tỷ giá trung tâm hôm nay?

Bạn có thể theo dõi biến động của tỷ giá trung tâm hôm nay được cập nhật mỗi ngày trên Cổng thông tin trực tuyến của Ngân hàng Nhà nước.

Tỷ giá trung tâm có ảnh hưởng đến lãi suất tiền gửi và cho vay của ngân hàng không?

Tỷ giá trung tâm có thể ảnh hưởng gián tiếp đến lãi suất tiền gửi và cho vay của ngân hàng. 

Khi tỷ giá trung tâm thay đổi, nó có thể tác động đến lạm phát, chi phí vay nợ ngoại tệ, và thanh khoản ngoại tệ, từ đó ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước có thể điều chỉnh lãi suất để kiểm soát lạm phát hoặc duy trì ổn định tài chính, làm cho lãi suất tiền gửi và cho vay của các ngân hàng thương mại thay đổi theo.​

Cơ chế tỷ giá trung tâm có phổ biến ở các nước khác trên thế giới hay không?

Cơ chế tỷ giá trung tâm không phổ biến rộng rãi trên toàn thế giới. Tuy nhiên, một số quốc gia, đặc biệt là các nền kinh tế đang phát triển hoặc có hệ thống tài chính chưa hoàn toàn tự do hóa vẫn áp dụng cơ chế này. 

Tỷ giá trung tâm Ngân hàng Nhà nước đưa ra sẽ giúp can thiệp và điều chỉnh tỷ giá hối đoái hàng ngày, giữ cho đồng nội tệ ổn định trước các biến động lớn trên thị trường ngoại hối.

SHARES
Bài viết liên quan