Cứ 10 nhà giao dịch tiền điện tử thì có đến 4 người sập bẫy wash trading.
- Vậy wash trading là gì mà lại khiến các Trader phải khiếp sợ đến vậy?
- Làm thế nào để tránh sập bẫy thao túng thị trường khi giao dịch crypto?
Cùng ONUS khám phá nỗi ám ảnh của mọi “Coin thủ” và nắm trọn bí kíp thoát bẫy wash trading!
Nếu bạn không muốn trở thành nạn nhân tiếp theo của những kẻ đang âm thầm “giật dây” trong bóng tối, đừng bỏ lỡ bất kỳ nội dung nào trong bài viết dưới đây nhé!
1. Wash trading là gì?
Wash trading (Giao dịch thao túng thị trường) là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả việc một nhà giao dịch (hoặc một nhóm nhà giao dịch) thực hiện mua và bán đồng thời cùng một tài sản tài chính trong một khoảng thời gian ngắn, với khối lượng và giá trị gần như tương đương, nhằm mục đích tạo thanh khoản giả mạo và thu lợi nhuận từ chênh lệch.
Mục đích của hành động này là tạo ra khối lượng giao dịch giả mạo, khiến thị trường sôi động hơn, làm tăng tính thanh khoản giả tạo và có thể làm thay đổi giá của tài sản mà không dựa trên cung và cầu thực tế.
Những người thực hiện wash trading để với ý định thao túng thị trường được gọi là wash trader.
Trong nhiều trường hợp, wash trading được sử dụng để gây ấn tượng với nhà đầu tư rằng một tài sản cụ thể có mức độ quan tâm và hoạt động cao, khiến họ tin rằng tài sản đó phổ biến và có giá trị hơn thực tế. Điều này có thể dẫn đến việc nhà đầu tư đưa ra quyết định dựa trên thông tin không chính xác, tiềm ẩn rủi ro tài chính.
Wash trading là hành vi bất hợp pháp ở hầu hết các thị trường tài chính do vi phạm nguyên tắc công bằng và minh bạch, gây lừa dối nhà đầu tư và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động thị trường.
Trong thế giới tiền điện tử, mặc dù quản lý và giám sát có thể còn nhiều hạn chế, nhưng các cơ quan quản lý đã bắt đầu chú trọng hơn đến việc ngăn chặn và trừng phạt hành vi wash trading.
Vậy các wash trader thao túng thị trường như thế nào?
Cùng ONUS tìm hiểu cơ chế của hoạt động wash trading trong phần 2 của bài viết nhé!
2. Wash trading hoạt động như thế nào?
Để tạo nên wash trading, nhà giao dịch thao túng (hoặc nhóm thao túng) sẽ thiết lập nhiều tài khoản giao dịch dưới nhiều tên khác nhau trên cùng một sàn giao dịch hoặc trên nhiều sàn giao dịch khác nhau.
Sau đó, họ sẽ thực hiện mua bán giữa các tài khoản này với số lượng và giá gần như tương đương. Những giao dịch đó được kích hoạt một cách nhanh chóng và liên tục để tạo ra khối lượng giao dịch ảo.
Với khối lượng giao dịch tăng lên, tài sản trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư khác nhờ tính thanh khoản cao và hoạt động giao dịch sôi động. Điều này có thể dẫn đến việc thay đổi nhận thức về giá trị tài sản và thậm chí thao túng giá cả tài sản.
Cuối cùng, nhà giao dịch thao túng có thể thu lợi từ việc bán tài sản với giá cao hơn sau khi tạo ra các hoạt động và thanh khoản giả mạo, hoặc từ việc tạo điều kiện cho các hoạt động đầu cơ khác dựa trên thông tin sai lệch về khối lượng giao dịch.
Mô tả một giao dịch thao túng thị trường
Giả sử, một nhà giao dịch tiền điện tử sở hữu một lượng lớn Bitcoin (BTC). Người này muốn tạo ra ấn tượng về khối lượng giao dịch cao để thu hút sự chú ý và tăng giá của BTC.
Hắn sử dụng hai tài khoản khác nhau trên cùng một sàn giao dịch (TKA và TKB) hoặc sử dụng nhiều sàn giao dịch (S1, S2, S3). Sau đó, người này mua 100 Bitcoin bằng TKA trên, bán 100 Bitcoin cho TKB. Với cùng một số lượng và giá cả, hắn đã tạo ra giao dịch mà không thực sự thay đổi sở hữu Bitcoin.
Các giao dịch này được thực hiện nhiều lần để tăng khối lượng giao dịch nhân tạo, khiến Bitcoin trông có vẻ được giao dịch sôi động hơn trên thị trường.
3. Dấu hiệu nhận biết Wash trading
Trong thị trường tiền điện tử, nơi sự giám sát và hàng rào quy định còn nhiều hạn chế, wash trading có thể không dễ dàng nhận biết. Tuy nhiên, ONUS sẽ bật mí cho bạn một số dấu hiệu để nhận biết hành vi này:
Khối lượng giao dịch cao bất thường
Nếu bạn nhận thấy một sự gia tăng đột ngột trên thị trường nhưng không giải thích được về khối lượng giao dịch, đặc biệt là khi không có tin tức cụ thể nào quan đến tài sản, đó rất có thể là dấu hiệu của wash trading.
Chẳng hạn, PixBattle #1 – dự án tuyên bố là game pixel đầu tiên trên Solana đã sử dụng phương pháp thao túng thanh khoản. Người dùng nhận thấy rằng chỉ có 1 NFT duy nhất đã được giao dịch lặp đi lặp lại giữa hai địa chỉ trong một ngày. Không có lý do gì để điều này xảy ra ngoài mục đích làm sai lệch khối lượng giao dịch và lợi nhuận.
Biến động giá thấp bất thường
Nếu khối lượng giao dịch tăng mạnh mẽ nhưng giá cả tài sản không biến động nhiều hoặc ổn định bất thường, đây có thể là dấu hiệu cho thấy các giao dịch không phản ánh cung và cầu thực sự.
Ví dụ: Khối lượng giao dịch của đồng Pepe coin (PEPE) nếu đi kèm với biến động giá 5% trong ngày thì sẽ được đánh giá là biến động tích cực và ngược lại.
Sự tương đồng hoàn hảo giữa lệnh mua và bán
Một dấu hiệu phổ biến nữa giúp bạn phát hiện wash trading đến từ những tương đồng về kích thước và thời gian giữa các lệnh mua và bán.
Nếu số liệu quá trùng khớp với nhau thì có thể các giao dịch này được thực hiện bởi cùng một người hoặc nhóm người với mục đích tạo ra khối lượng và thanh khoản giả.
Những giao dịch mua bán liên tục giữa các tài khoản liên kết hoặc hoạt động lặp đi lặp lại không tự nhiên cũng là là tín hiệu mà bạn cần thận trọng để tránh bẫy wash trading.
Sự chênh lệch lớn về khối lượng giao dịch
Sự chênh lệch lớn về khối lượng giao dịch của cùng một tài sản trên các sàn giao dịch khác nhau mà không có lý do rõ ràng cũng có thể là dấu hiệu của wash trading, đặc biệt nếu một sàn có khối lượng đáng ngờ cao hơn hẳn.
Thiếu tính minh bạch và tin tức hỗ trợ
Khi một sàn giao dịch hoặc tài sản có khối lượng giao dịch cao mà không có tin tức hỗ trợ rõ ràng, đó có thể là dấu hiệu của wash trading. Hãy luôn tỉnh táo trước những dấu hiệu bất thường trên thị trường! Nhận biết wash trading đòi hỏi khả năng phân tích kỹ lưỡng và hiểu biết sâu sắc về hoạt động thị trường. Nếu nghi ngờ wash trading, hãy tránh giao dịch hoặc đầu tư vào tài sản đó. Nghiên cứu thêm thông tin là cách khôn ngoan để bảo vệ tài sản của bạn trong một thị trường đầy rẫy chiêu trò lừa đảo và thao túng.
4. Wash trading có phải Market trading?
Nếu chỉ nhìn bề ngoài, wash trading và market making có vẻ tương tự. Sự khác biệt chính là ý định giao dịch. Market making là việc mua và bán cùng một số lượng tài sản tại một thời điểm, nhưng có thể ở các địa điểm khác nhau.
Ngược lại, wash trading là khi các bên tham gia giao dịch là các tài khoản có quyền sở hữu chung, tức là người giao dịch đang thực tế giao dịch với chính họ. Kết quả là không có lợi ích thực sự ngoài việc gây hiểu lầm cho người khác về giá cả hoặc khối lượng của tài sản trên thị trường.
Bảng so sánh mà ONUS đã tổng hợp dưới đây sẽ giúp bạn thấy rõ sự khác biệt cơ bản giữa wash trading và market making.
|
Tiêu Chí |
Wash Trading |
Market Making |
|---|---|---|
|
Định Nghĩa |
Hành động mua và bán cùng một tài sản để tạo ra thanh khoản giả mạo. |
Cung cấp đồng thời lệnh mua và bán để tạo tính thanh khoản thực cho thị trường. |
|
Mục Đích |
Thao túng thị trường Tạo ấn tượng về hoạt động và tính thanh khoản cao, nhằm thao túng giá cả hoặc khối lượng giao dịch. |
Khơi thông thị trường Tạo ra tính thanh khoản, giúp thị trường hoạt động trơn tru và giảm biên độ giá mua bán (spread). |
|
Bản Chất |
Thao túng và lừa dối |
Hỗ trợ và ổn định thị trường |
|
Tác Động |
Tạo tác động tiêu cực Ảnh hưởng đến tính minh bạch và công bằng của thị trường, ảnh hưởng đến nhà đầu tư không có thông tin. |
Tạo tác động tích cực Tích cực hóa tính thanh khoản, giúp giá cả tài sản phản ánh chính xác hơn cung và cầu. |
|
Tính Hợp Pháp |
Không hợp pháp Wash trading bị cấm trong hầu hết các thị trường tài chính do ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường. |
Hợp pháp Market making được coi là hợp pháp và thậm chí được đánh giá là cần thiết trong hoạt động thị trường. |
|
Công Cụ/Phương Pháp |
Tài khoản giả mạo Wash trader sử dụng tài khoản giả hoặc bí mật để mua và bán tài sản giữa chính họ. |
Tài khoản thực Market maker sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu thị trường và thuật toán để xác định giá cả và đặt lệnh mua bán hợp lý. |
Có thể thấy, wash trading là một hành vi thao túng, có bản chất lừa dối để kiếm lời và tác động tiêu cực đến thị trường, có thể khiến nhà đầu tư nhận định sai lầm. Trong khi đó, market making là “cây đũa thần” giúp thị trường lưu thông trơn tru hơn, tạo điều kiện cho thanh khoản tích cực.
5. Bí kíp thoát bẫy thao túng Wash trading
Thoát khỏi bẫy thao túng wash trading là một thách thức đối với nhiều nhà đầu tư, đặc biệt trong thị trường tiền điện tử, nơi các biện pháp giám sát còn khá non trẻ.
Dưới đây là một số bí kíp và chiến lược mà ONUS đã tổng hợp giúp nhà đầu tư nhận biết và tránh bẫy wash trading trong giao dịch tài sản.
Nâng cao nhận thức về wash trading
Hiểu rõ về wash trading và các hình thức thao túng thị trường khác có thể giúp nhà đầu tư giảm bớt nguy cơ bị tổn thất tài sản do sai lệch thông tin.
Bạn nên tìm hiểu về các dấu hiệu nhận biết về wash trading như những phân tích trong phần 3 của bài viết khi phát hiện khối lượng giao dịch bất thường, giá cả không tương xứng với tin tức hoặc phân tích thị trường.
Đặc biệt, bạn nên tránh đầu tư dựa trên cảm xúc hoặc theo đám đông khi có biến động lớn không rõ nguyên nhân. Hội chứng FOMO có thể khiến bạn trở thành nạn nhân trong chiến lược thao túng thị trường của một cá nhân hay tổ chức nào đó.
Sử dụng các công cụ phân tích kỹ thuật
Một biện pháp hữu hiệu khác bạn có thể áp dụng để thoát bẫy wash trading, đó là đầu tư vào công cụ phân tích chuyên sâu để theo dõi và phân tích mẫu hành vi giao dịch. Các công cụ này có thể giúp phát hiện các giao dịch không bình thường và thời điểm khối lượng giao dịch tăng đột biến mà không có nguyên nhân rõ ràng.
Lựa chọn ứng dụng giao dịch uy tín
Lựa chọn giao dịch trên các ứng dụng uy tín, đã được kiểm duyệt và có biện pháp giám sát chặt chẽ đối với hoạt động thao túng thị trường cũng là bí kíp giúp bạn tự vệ trước cạm bẫy wash trading. ONUS chính là nơi trú ẩn đáng tin cậy nhất dành cho bạn, bởi không một dự án lừa đảo nào có thể lọt qua hệ thống kiểm duyệt nghiêm ngặt của ONUS.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm rủi ro bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hành vi thao túng trên một tài sản cụ thể. Bạn có thể phòng tránh wash trading bằng việc chia nhỏ túi tiền thành các nhóm tài sản theo tỷ lệ phù hợp, từ đó tận dụng tiềm năng tăng trưởng của chúng trong giai đoạn khác nhau.
Cập nhật thông tin về thị trường
Thường xuyên theo dõi và tái đánh giá danh mục đầu tư là hành động cần thiết để bạn tránh bẫy wash trading hiệu quả. Hãy sẵn sàng điều chỉnh chiến lược dựa trên các biến động và thông tin thị trường mới. Động thái này có thể giúp các nhà đầu tư “refresh” tài sản của mình, cản trở kế hoạch của những đối tượng có ý định thao túng.
Tổng kết
Wash trading là một hình thức thao túng thị trường bằng cách tạo ra các giao dịch giả mạo để làm tăng khối lượng giao dịch, đánh lừa về tính thanh khoản và hoạt động của một tài sản. Nhà đầu tư cần trang bị kiến thức và sử dụng công cụ phân tích để phát hiện các dấu hiệu của wash trading, đồng thời lựa chọn ứng dụng giao dịch uy tín và đa dạng hóa danh mục đầu tư để bảo vệ bản thân khỏi rủi ro.
Khuyến nghị: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải lời khuyên đầu tư!
