Làn sóng Bitcoin Ordinals đã tạo nên một cơn sốt trong cộng đồng Crypto, thu hút sự chú ý của người dùng vào mạng lưới Bitcoin. Vậy Bitcoin Ordinals là gì? Hãy cùng khám phá về Bitcoin Ordinals qua bài viết này!
1. Khái niệm Bitcoin Ordinals
1.1. Bitcoin Ordinals là gì?
Ordinals là một giao thức tiên tiến cho phép người dùng tạo và sở hữu NFT một cách trực tiếp trên chuỗi khối Bitcoin.
Bitcoin Ordinals cho phép gán một định danh duy nhất và giao dịch với dữ liệu bổ sung cho từng đơn vị satoshi (sats) theo Bitcoin. Đây là đơn vị nhỏ nhất của tiền mã hóa Bitcoin và có 100.000.000 satoshi trong một Bitcoin duy nhất. Giao thức này cho phép tạo ra các token phi tương đồng (NFT) trực tiếp trên chuỗi khối Bitcoin, còn gọi là NFT Ordinals.
1.2. Phân loại Bitcoin Ordinals
Bitcoin Ordinals được chia thành hai loại chính: Ordinals NFT và BRC 20:
Ordinals NFT:
- Là phương thức tạo NFT ban đầu trên Bitcoin Ordinals.
- Sử dụng dữ liệu định dạng hình ảnh, video, âm thanh,… để chèn vào mỗi Satoshi.
- Ví dụ: tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc, video,…
BRC 20:
- Là biến thể mới của Ordinals NFT, được khám phá vào tháng 03/2023 bởi Domo.
- Sử dụng dữ liệu định dạng text với một đoạn code JSON để gán cho mỗi Satoshi.
- Ví dụ: token ORDI và Sats.
Điểm khác biệt:
- Dữ liệu đầu vào: Ordinals NFT sử dụng dữ liệu đa phương tiện (hình ảnh, video, âm thanh), BRC 20 sử dụng dữ liệu text (code JSON).
- Ứng dụng: Ordinals NFT tập trung vào NFT nghệ thuật, BRC 20 mở rộng ứng dụng sang token (ví dụ: ORDI, Sats).
- Mức độ phổ biến: BRC 20 mới mẻ hơn nhưng đã đạt được thành công nhất định với ORDI và Sats.
1.3. Lợi ích của Bitcoin Ordinals
Bitcoin Ordinals mang đến nhiều lợi ích cho người dùng và mạng lưới Bitcoin, bao gồm:
- Tính phi tập trung: Dữ liệu NFT được lưu trữ trực tiếp trên blockchain Bitcoin, không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức nào. Vì vậy, Bitcoin Ordinals loại bỏ rủi ro trung gian, mang đến sự tự chủ và bảo mật cao cho người dùng.
- Tính bảo mật: Dữ liệu NFT được bảo vệ bởi tính bảo mật mạnh mẽ của mạng lưới Bitcoin với khả năng chống giả mạo cao, đảm bảo tính xác thực và giá trị của NFT.
- Tính minh bạch: Mọi người đều có thể xem và xác minh dữ liệu NFT trên blockchain Bitcoin.
- Tính độc đáo: Mỗi satoshi có thể được gắn với nội dung riêng, tạo ra NFT độc nhất vô nhị.
- Việc này đã mở ra khả năng sáng tạo và sở hữu NFT mới mẻ trên nền tảng Bitcoin.
- Khả năng mở rộng: Ordinals có thể được sử dụng để tạo ra nhiều loại NFT khác nhau, không chỉ giới hạn trong nghệ thuật.
- Tăng giá trị cho Bitcoin: Nhu cầu tạo và sở hữu Ordinals thúc đẩy nhu cầu về Bitcoin, góp phần tăng giá trị của đồng tiền này.
2. Bitcoin Ordinals hoạt động như thế nào?
Bitcoin Ordinals hoạt động bằng cách gắn dữ liệu (như hình ảnh, văn bản…) vào một đơn vị satoshi, từ đó có thể tạo ra một NFT từ satoshi. Ordinals là giao thức được tạo ra bởi Casey Rodarmor – ông từng là nhà phát triển của Bitcoin. Nếu như các NFT trên Ethereum có tiêu chuẩn token riêng là ERC-721 hoặc ERC-1155 thì Bitcoin NFT không có các tiêu chuẩn đó.
Vì mỗi NFT được khắc trên một satoshi (1 BTC = 100,000,000 Satoshi) nên 1 Bitcoin có thể tạo ra nhiều nhất 100,000,000 Bitcoin NFT. Các NFT này có thể theo dõi được, chuyển được và hoạt động nguyên bản trên Bitcoin mà không cần các giải pháp Layer 2. Ordinals cũng tận dụng SegWit và Taproot của Bitcoin, đây là công nghệ giúp mạng lưới được xác thực nhanh hơn.
Mỗi Bitcoin Ordinals được tạo thông qua 2 thành phần:
2.1. Ordinal Theory
Ordinal Theory, hay còn gọi là Lý thuyết Thứ tự, là một phương pháp được đề xuất để xác định và theo dõi từng satoshi (đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin) trong nguồn cung Bitcoin. Phương pháp này gán cho mỗi satoshi một số thứ tự (ordinal) duy nhất dựa trên thời điểm khai thác.
Cách hoạt động:
- Số thứ tự: Mỗi satoshi được gán một số thứ tự dựa trên thứ tự khai thác. Satoshi khai thác đầu tiên có số thứ tự 0, satoshi khai thác thứ hai có số thứ tự 1,…
- Theo dõi: Số thứ tự giúp theo dõi vị trí và quyền sở hữu của từng satoshi trong các giao dịch.
- Inscriptions: Người dùng có thể gắn thêm nội dung (hình ảnh, văn bản,…) vào các satoshi, qua một quá trình gọi là “inscribing”. Inscriptions biến satoshi thành một NFT độc đáo và không thể thay thế.
Theo Ordinal Theory, các satoshi được đánh số theo thứ tự chúng được khai thác với thứ tự đầu tiên là satoshi đầu tiên được khai thác kể từ năm 2008. Khi một satoshi được chuyển, thứ tự của nó được bảo toàn thông qua hệ thống dựa trên cơ chế nhập trước xuất trước dựa trên thứ tự giao dịch.
2.2. Inscriptions
Inscriptions là dữ liệu được gắn vào một ordinal (số thứ tự) trong hệ thống Bitcoin Ordinals. Inscriptions có thể là hình ảnh, văn bản, hoặc bất kỳ dữ liệu nào khác. Khi gắn vào một ordinal, inscription biến ordinal thành một NFT (Non-Fungible Token) độc đáo và không thể thay thế.
Cách thức hoạt động:
- Tạo inscription: Người dùng chọn một ordinal và nội dung muốn gắn vào (hình ảnh, văn bản,…).
- Ký inscription: Người dùng ký inscription bằng khóa cá nhân Bitcoin của họ.
- Gửi inscription: Inscription được gửi lên mạng lưới Bitcoin để xác minh.
- Lưu trữ inscription: Inscription được lưu trữ vĩnh viễn trên blockchain Bitcoin.
Để viết dữ liệu lên một satoshi cụ thể và tạo Ordinal NFT, người dùng phải gửi một tập tin riêng vào ví tương thích với Taproot và đính kèm siêu dữ liệu mong muốn như một phần của giao dịch.
2.3. So sánh Bitcoin NFT và NFT truyền thống
Điểm khác biệt của Bitcoin NFT và NFT truyền thống:
Bitcoin NFT khác biệt so với NFT truyền thống ở nhiều khía cạnh kỹ thuật. NFT truyền thống, như những NFT được tạo trên Ethereum, thường chỉ chứa siêu dữ liệu hoặc liên kết đến tác phẩm nghệ thuật được lưu trữ ngoài chuỗi. Ngược lại, Ordinals lưu trữ nội dung trực tiếp trên blockchain Bitcoin thông qua “inscriptions”. Cách tiếp cận này mang lại nhiều lợi ích như:
- Tính phi tập trung: Dữ liệu NFT không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức nào.
- Tính bảo mật: Dữ liệu NFT được bảo vệ bởi tính bảo mật của mạng lưới Bitcoin.
- Tính minh bạch: Mọi người đều có thể xem và xác minh dữ liệu NFT trên blockchain.
Tuy nhiên, Ordinals cũng có nhược điểm:
- Chi phí: Việc lưu trữ dữ liệu trên blockchain Bitcoin đắt đỏ hơn so với các giải pháp ngoài chuỗi.
- Kích thước: Dung lượng lưu trữ trên blockchain Bitcoin có giới hạn, dẫn đến việc giới hạn kích thước của NFT.
Về độ hiếm và định giá:
- Với NFT truyền thống, độ hiếm thường được xác định bởi các thuộc tính của tác phẩm nghệ thuật hoặc sự khan hiếm của nguồn cung. Ví dụ, một NFT với nghệ thuật độc đáo và nguồn cung hạn chế sẽ có giá cao hơn.
- Với Ordinals, độ hiếm được xác định bởi các yếu tố khác nhau: thời điểm quan trọng (các satoshi được khắc trong những khoảnh khắc quan trọng của lịch sử Bitcoin sẽ được coi là hiếm hơn và có giá trị hơn), thứ tự khắc (sat đầu tiên của mỗi khối sẽ hiếm hơn các sat khác trong khối).
Trong thời gian gần đây, hoạt động liên quan tới Ordinals đã tăng lên nhanh chóng trong thời gian ngắn. Điều này có thể là do sự kết hợp giữa tính độc đáo của Ordinals và sự kiện halving Bitcoin sắp tới vào năm 2024.
3. Tác động của Bitcoin Ordinals đến hệ sinh thái Bitcoin và thị trường Crypto
3.1. Tác động của Bitcoin Ordinals đến hệ sinh thái Bitcoin
Sự bùng nổ của Bitcoin NFT không chỉ thu hút sự chú ý của cộng đồng Bitcoin mà còn lan rộng sang các fork chain khác như Bitcoin SV (BSV). Hiện tượng này mang đến cả lợi ích và hạn chế cho mạng lưới Bitcoin:
Lợi ích:
- Nâng cao nhận thức và giá trị: Bitcoin và BTC nhận được sự quan tâm lớn hơn, góp phần gia tăng giá trị cho đồng tiền này.
- Tăng thu nhập cho thợ đào: Nhu cầu giao dịch cao dẫn đến lượng phí giao dịch tăng, mang lại lợi nhuận cho thợ đào Bitcoin.
- Mở rộng ứng dụng: Bitcoin NFT chứng minh tiềm năng ứng dụng đa dạng của Bitcoin, vượt ra ngoài chức năng thanh toán truyền thống.
Hạn chế:
- Phí giao dịch cao: Khi lượng người dùng tranh giành xác thực giao dịch tăng cao, phí giao dịch trên mạng lưới Bitcoin cũng tăng theo, gây ảnh hưởng đến những người sử dụng Bitcoin cho mục đích thanh toán.
- Tốc độ giao dịch có thể giảm xuống: Khi lượng người dùng mới tăng trưởng đột biến mà Bitcoin chưa kịp thời mở rộng để đáp ứng thì tốc độ giao dịch có thể sẽ bị ảnh hưởng.
- Khối lượng dữ liệu trên Bitcoin sẽ nặng hơn: Kích thước mỗi khối trên BTC sẽ tăng đột biến vì phải chứa thêm một lượng lớn dữ liệu mã hóa hình ảnh. Từ đấy khả năng xử lý giao dịch Bitcoin sẽ bị ảnh hưởng.
3.2. Tác động của Bitcoin Ordinals đến thị trường Crypto
Bitcoin NFT đang tạo nên một làn sóng mới trong thị trường tiền điện tử, mang đến những tiềm năng to lớn cho Bitcoin:
- Bitcoin Ordinals thu hút sự quan tâm của cộng đồng, góp phần gia tăng giá trị cho Bitcoin. Người sở hữu Bitcoin có thêm nhiều lựa chọn để sử dụng đồng tiền của họ, tạo ra giá trị mới cho Bitcoin. Ngoài ra, việc “khắc” Inscription lên Bitcoin khuyến khích người sở hữu giữ chúng thay vì bán đi, góp phần tăng tính thanh khoản cho Bitcoin.
- Bitcoin NFT không chỉ là việc mua/bán/lưu trữ NFT, mà còn là nền tảng cho một hệ sinh thái mới xoay quanh hình ảnh số trên mạng lưới Bitcoin. Các dịch vụ như tạo Inscription, Marketplace, Wallet, Swap đã xuất hiện và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh mẽ trong tương lai, tạo ra một hệ sinh thái DeFi mới trên Bitcoin.
- Bitcoin NFT đã khơi dậy một cuộc tranh luận sôi nổi giữa hai phe: phe ủng hộ cho rằng đây là cải cách mang lại lợi ích cho Bitcoin, phe phản đối cho rằng nó không cần thiết và có thể ảnh hưởng đến mạng lưới Bitcoin. Những tranh luận này thúc đẩy việc nghiên cứu và phát triển, giúp hoàn thiện công nghệ Bitcoin NFT và hướng đến mục tiêu chung là phát triển Bitcoin một cách bền vững.
4. Hướng dẫn sử dụng Ordinals tại Ordinals Wallet
4.1. Ordinals Wallet là gì?
Ví Ordinals Wallet là nơi mua bán và lưu trữ các loại Ordinals NFTs và inscription trên Bitcoin.
Chức năng của ví Ordinals bao gồm:
- Activity: thống kê hoạt động giao dịch của các Ordinals NFT
- Inscriptions: Thống kê hoạt động của các Inscriptions trên Bitcoin
- Donate: nơi dự án kêu gọi tài trợ từ cộng đồng. Bạn có thể ủng hộ quỹ cho dự án thông qua tính năng này.
- Inscribe Ordinals: Đây là chức năng inscribe các Ordinals NFT, tương tự như mint NFT trên các mạng ERC-20 hay BEP-20. Chỉ cần kết nối ví, lựa chọn loại Ordinals muốn tạo và trả một ít phí giao dịch bằng BTC để inscribe các Ordinals yêu thích.
- Marketplace: Market của Ordinals Wallet tương tự các chợ mua bán NFT đã quen thuộc với chúng ta như OpenSea hay Blur. Người dùng có thể list các Ordinals lên để bán, hoặc tìm kiếm các Ordinals yêu thích để mua trên Market.
Ordinals Wallet được đánh giá là một trong những giải pháp tốt nhất để tiếp cận với không gian Ordinals. Với Ordinals Wallet, bạn có thể:
- Khám phá hàng nghìn sản phẩm Ordinals trên nhiều lĩnh vực khác nhau như nghệ thuật, game, meme, thể thao,…
- Mua và bán Ordinals dễ dàng trên Marketplace.
- Tạo các Ordinals của riêng bạn bằng cách sử dụng các công cụ đơn giản.
- Lưu trữ và quản lý Ordinals an toàn trong ví nhờ các tính năng mã hóa và sao lưu.
- Xem các Ordinals một cách trực quan, sinh động qua ảnh 3D chất lượng cao.
4.2. Hướng dẫn tạo ví Bitcoin Ordinals
Bạn có thể tạo ví Bitcoin Ordinals trong vài phút theo hướng dẫn sau:
Bước 1: Truy cập trang chủ của Ordinals Wallet: https://ordinalswallet.com/
Bước 2: Nhấn Create Wallet để tạo ví mới, hoặc Connect wallet nếu bạn đã có ví trước đó.
Bước 3: Nhấn Create new wallet.
Bước 4: Nhập mật khẩu 2 lần vào Password và Confirm Password. Sau đó nhấn Generate seed phrase.
Bước 5: Sau đó bấm I understand để hoàn tất tạo một ví mới. Sau khi tạo mới thì ví đã tự động kết nối với Website ordinalswallet.com và bạn đã có thể sử dụng để nhận, gửi, quản lý ví và các thao tác khác.
5.3. Hướng dẫn nhận và gửi tài sản trên Bitcoin Ordinals Wallet.
Bước 1: Để gửi BTC đến địa chỉ ví khác, bạn nhấn vào nút Send.
Bước 2: Nhập địa chỉ cần gửi, số lượng BTC cần gửi, rồi bấm Send Now.
Bước 3: Để nhận BTC hoặc Ordinals NFT, bạn chỉ cần nhấn vào nút Receive để lấy địa chỉ ví.
Tại giao diện ví, ngoài số dư BTC thì bạn có thể nhìn thấy thống kê các loại tài sản khác như Ordinals NFT, token BRC-20, SNS… Bao gồm tổng giá trị, số tài sản đang có, số tài sản đã được bán…
5. Các bộ sưu tập Ordinals nổi bật trên thị trường hiện nay
5.1. Bitcoin Punks
Bitcoin Punks là một bộ sưu tập NFT được lấy cảm hứng từ CryptoPunks trên Ethereum – một trong những bộ sưu tập NFT đầu tiên và được coi là nổi tiếng nhất trên thị trường.
Như thường lệ, cứ một bộ NFT lấy cảm hứng từ CryptoPunks xuất hiện trên một blockchain mới thì bộ đấy sẽ nhận được sự chú ý. Hiện Bitcoin Punks đang đứng đầu trong top trending trên sàn ordinals.market.
5.2. Bitcoin Frogs
Bitcoin Frogs là bộ sưu tập gồm 10.000 chú ếch NFT được tạo ra trên mạng lưới Bitcoin sử dụng công nghệ Ordinals. Dự án được ra mắt vào tháng 2 năm 2023 và nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng NFT.
5.3. BTC Land
BTC Land là một bộ sưu tập NFT bao gồm 29.426 lô đất ảo được tạo ra trên mạng lưới Bitcoin sử dụng công nghệ Ordinals. Dự án được ra mắt vào tháng 1 năm 2023 và nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng NFT.
6. Kết luận
Bitcoin Ordinals là một công nghệ mới mẻ và đầy hứa hẹn, mang đến khả năng gắn dữ liệu vào từng satoshi (đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin). Nó mở ra vô số tiềm năng cho Bitcoin, bao gồm:
- Thị trường NFT: Bitcoin Ordinals tạo ra NFT độc nhất trên Bitcoin, thu hút sự chú ý của cộng đồng NFT.
- Lưu trữ dữ liệu: Ordinals cho phép lưu trữ an toàn mọi loại dữ liệu trên blockchain Bitcoin.
- Ứng dụng phi tập trung (dApps): Ordinals mở đường cho sự phát triển của dApps trên Bitcoin, từ game blockchain đến metaverse.
Tuy còn một số thách thức như kích thước block tăng, nguy cơ tấn công mạng,… Bitcoin Ordinals hứa hẹn sẽ thay đổi cách thức sử dụng Bitcoin và tạo ra một hướng phát triển mới cho tiền điện tử.
