Đầu tư Bitcoin có tiền thật không? Tổng hợp các cách đầu tư Bitcoin

KEY TAKEAWAYS:
Bitcoin xếp hạng 1 trong thị trường tiền điện tử, BTC hoạt động dựa trên phần mềm mã nguồn mở, không chịu sự kiểm soát của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào. Hệ thống phi tập trung này cho phép giao dịch trực tiếp giữa người dùng (peer-to-peer) mà không cần qua trung gian, đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho mọi giao dịch.
Đầu tư Bitcoin yêu cầu kiến thức vững chắc và tư duy đầu tư đúng đắn, từ việc hiểu biết cơ bản về Crypto nói chung và Bitcoin nói riêng đến xác định mục tiêu và chiến lược đầu tư cá nhân.
Khám phá, học hỏi, và đầu tư thông minh với sự hỗ trợ từ ONUS - nền tảng đầu tư crypto hàng đầu dành cho mọi traders.
Đầu tư Bitcoin có thể mang lại lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn thách thức, đòi hỏi kiến thức đầu tư vững chắc.

“Có nên rút một tỷ đồng tiết kiệm ra đầu tư Bitcoin? Đầu tư Bitcoin có tiền thật không?” – đây là chủ đề mà VNExpress gần đây đã mở ra, thu hút nhiều ý kiến khác nhau về việc đầu tư vào Bitcoin. Với sự am hiểu về lĩnh vực tiền điện tử, ONUS sẽ cung cấp một số góc nhìn mới về việc đầu tư Bitcoin có tiền thật không từ đó giúp bạn có cái nhìn đúng đắn nhất về thị trường này.

I. Bitcoin có thật sự là tiền

Bitcoin là gì
Bitcoin là gì? Đầu tư Bitcoin có tiền thật không?

Ra đời từ năm 2009, Bitcoin là một đồng tiền mã hóa được định hình dưới dạng phần mềm mã nguồn mở. Việc trao đổi Bitcoin được diễn ra trực tiếp trên các thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính hay chủ thể quản lý trung gian nào, điều này tạo ra một thị trường giao dịch phi tập trung đầu tiên trên thế giới. Hiện nay, Bitcoin được xem là loại tiền hợp pháp tại một số quốc gia như El Salvador và Cộng hòa Trung Phi.

Đầu tư Bitcoin 15 năm trước có tiền thật không?

Theo tính toán, giá trị của Bitcoin đã tăng hơn 88 triệu lần kể từ năm 2009, tức với 1 USD đầu tư vào Bitcoin năm 2009 (1 USD = 1.309,03 BTC) có thể mang lại khoản lợi nhuận tới 88 triệu USD vào năm 2024. 

Chỉ tính riêng năm 2017, Bitcoin tăng hơn 1000% và 20 lần phá đỉnh ATH, Bitcoin đã trở thành hiện tượng đầu tư tài chính có chỉ số tăng trưởng lớn nhất nhì lịch sử. Và tới năm 2024, BTC lập đỉnh ATH với mức giá là 73,961 USD/BTC, giá cao nhất trong lịch sử của Bitcoin. 

II.Top các nhà đầu tư Bitcoin kiếm được tiền thành công

Dưới đây là top của các nhà đầu tư Bitcoin thành công mà bạn không nên bỏ qua.

1. Laszlo Hanyecz – Pizza Bitcoin: Bitcoin thay thế tiền mặt trong giao dịch

Laszlo Hanyecz - Pizza Bitcoin
Laszlo Hanyecz – Pizza Bitcoin

Vào tháng 5 năm 2010, lập trình viên Laszlo Hanyecz đã thực hiện một trong những giao dịch nổi tiếng nhất trong lịch sử Bitcoin, khi ông trả 10,000 BTC để mua hai chiếc pizza từ Papa John’s. Đây được coi là giao dịch mua bán hàng hóa đầu tiên bằng Bitcoin.

Tính theo giá Bitcoin hiện nay (giá Bitcoin là 61,292.85 USD tính tới ngày 10/10/2024 ), 10,000 BTC này sẽ trị giá 670 triệu USD. Mặc dù lúc đó, Laszlo Hanyecz không thể dự đoán giá trị tương lai của Bitcoin, nhưng câu chuyện này đã trở thành một minh chứng nổi tiếng về tiềm năng tăng trưởng giá trị của Bitcoin.

2. Tyler và Cameron Winklevoss – Cặp Song Sinh Tỷ Phú Bitcoin:

Tyler và Cameron Winklevoss - Cặp Song Sinh Tỷ Phú Bitcoin
Tyler và Cameron Winklevoss – Cặp Song Sinh Tỷ Phú Bitcoin

Tyler và Cameron Winklevoss bắt đầu đầu tư vào Bitcoin vào năm 2013 sau khi họ thắng kiện Facebook và nhận được khoản bồi thường 65 triệu USD. Họ đã đầu tư khoảng 11 triệu USD vào Bitcoin khi giá khoảng 120 USD/BTC.

Đến năm 2021, khi giá Bitcoin vượt qua 60,000 USD/BTC, cặp song sinh này đã trở thành tỷ phú. Họ cũng thành lập sàn giao dịch tiền điện tử Gemini, trở thành những nhân vật quan trọng trong ngành công nghiệp tiền điện tử.

3. Erik Finman – Triệu Phú Bitcoin Trẻ Tuổi:

Erik Finman - Triệu Phú Bitcoin Trẻ Tuổi
Erik Finman – Triệu Phú Bitcoin Trẻ Tuổi.

Vào năm 2011, khi mới 12 tuổi, Erik Finman đã đầu tư 1,000 USD vào Bitcoin khi giá chỉ khoảng 12 USD/BTC. Erik sử dụng số tiền mà ông bà cho để đầu tư, bất chấp sự hoài nghi của nhiều người.

Đến năm 2017, Erik đã sở hữu hơn 400 BTC, biến ông trở thành triệu phú khi giá Bitcoin tăng lên 2,700 USD/BTC. Erik tiếp tục đầu tư và tham gia vào nhiều dự án khởi nghiệp khác, và ông được coi là một trong những triệu phú Bitcoin trẻ tuổi nhất.

III. So sánh việc đầu tư Bitcoin với các hình thức khác

Giá trị của Bitcoin tăng lên từng ngày. Điều này diễn ra không chỉ thông qua các sự kiện Bitcoin Halving(1), mà còn thông qua sự khao khát của mọi đối tượng nhà đầu tư so các hình thức đầu tư tài chính khác hiện nay

Hiện tại, Bitcoin giữ vị trí thống trị trong thị trường tiền điện tử. Tính đến đầu năm 2024, mức thống trị thị trường của Bitcoin là khoảng 51,75%, tức chiếm một nửa vốn hóa trong thị trường Crypto nói riêng. Và đứng trong Top 10 loại tài sản lớn nhất toàn cầu. 

Bitcoin chỉ mới chiếm 0.355% tỷ trọng tài sản toàn cầu, nhưng Bitcoin vừa là tài sản có hiệu suất sinh lời hấp dẫn và vừa là tài sản có thiết kế độc đáo nhất nhấn mạnh tính khan hiếm. Với tất cả những lập luận đó, nhà đầu tư có lý do để tin rằng vẫn đã vào thời điểm  để đầu tư Bitcoin từ bây giờ.

Chú thích: 

Bitcoin Halving(1): là một sự kiện định kỳ diễn ra khoảng bốn năm một lần, trong đó phần thưởng cho việc khai thác các khối Bitcoin mới bị giảm một nửa.

Tổng hợp các cách đầu tư Bitcoin

Dưới đây là một vài phương thức phổ biến như sau:

Mua và nắm giữ (Buy and Hold)
  • Chiến Lược: Mua Bitcoin và giữ trong thời gian dài, bất kể sự biến động của thị trường.
  • Ưu Điểm: Dễ dàng thực hiện, phù hợp với những người tin tưởng vào tiềm năng dài hạn của Bitcoin.
  • Nhược Điểm: Cần kiên nhẫn và chịu được rủi ro về biến động giá.

HODL là gì

Giao dịch ngắn hạn (Trading)
  • Day Trading: Mua và bán Bitcoin trong cùng một ngày để kiếm lợi nhuận từ sự biến động giá ngắn hạn.
  • Swing Trading: Giữ Bitcoin trong vài ngày hoặc vài tuần để tận dụng các xu hướng giá ngắn hạn.
  • Ưu Điểm: Có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng.
  • Nhược Điểm: Đòi hỏi nhiều thời gian, kỹ năng phân tích thị trường và chấp nhận rủi ro cao.

Giao dịch chênh lệch giá trong crypto

Đầu tư vào các dự án liên quan đến Bitcoin
  • Các Sàn Giao Dịch Phổ Biến: ONUS, Kraken, Bitfinex.
  • Ưu Điểm: Dễ dàng truy cập và sử dụng, cung cấp nhiều công cụ hỗ trợ giao dịch.
  • Nhược Điểm: Phí giao dịch có thể cao, rủi ro về bảo mật.
Khai thác Bitcoin (Mining)
  • Cách Thức: Sử dụng phần cứng chuyên dụng để giải các bài toán mật mã, từ đó nhận được phần thưởng Bitcoin.
  • Ưu Điểm: Tạo ra Bitcoin mới, có thể mang lại lợi nhuận cao.
  • Nhược Điểm: Đòi hỏi đầu tư lớn vào thiết bị, chi phí điện năng cao, yêu cầu kỹ thuật.
Đào Bitcoin nâng cao thu nhập
Đào Bitcoin nâng cao thu nhập.
Đầu tư vào hợp đồng tương lai và quyền chọn (Futures and Options)
  • Hợp Đồng Tương Lai (Futures): Cam kết mua hoặc bán Bitcoin tại một giá đã định vào một thời điểm trong tương lai.
  • Quyền Chọn (Options): Quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán Bitcoin tại một giá đã định trước thời điểm hết hạn.
  • Ưu Điểm: Có thể bảo vệ trước rủi ro biến động giá, cơ hội lợi nhuận cao.
  • Nhược Điểm: Phức tạp, yêu cầu hiểu biết sâu về tài chính phái sinh.

IV. Góc nhìn trái chiều về việc đầu tư Bitcoin

Góc nhìn từ phía các nhà phê bình tài chính hiện nay cho Bitcoin như thế nào? Chúng ta cùng xem qua những phân tích dưới đây.

“Tỷ phú Bill Gates nói luôn ngờ vực Bitcoin; Warren Buffett gọi tiền số này là ‘thuốc chuột”; trong khi Elon Musk từng gọi Bitcoin là ‘một thứ tốt’.”

Elon Musk – Tỷ phú và là chủ sở hữu Tesla 

Elon Musk nổi tiếng với những câu nói, dòng Tweet về thị trường tiền mã hóa, đặc biệt là 2 đồng tiền Bitcoin và Dogecoin. 

Vào đầu năm 2021, Elon Musk đã chia sẻ trên ứng dụng truyền thông xã hội audio Clubhouse rằng: “Bitcoin là một thứ tốt, và ông đã “chậm chân trong bữa tiệc này”.

Và việc hãng xe điện Tesla mà Elon Musk sở hữu và làm chủ, đã dành hàng tỷ USD cho việc mua Bitcoin và từng cho phép khách hàng thanh toán khi mua và sử dụng sản phẩm, dịch mà công ty này cung cấp bằng Bitcoin như một loại tiền thanh toán cơ bản. Nhưng sau đó, họ lại tuyên bố dừng chấp nhận với lý do lo ngại về môi trường từ việc đào Bitcoin.

Năm ngoái, Tesla bán hết số Bitcoin họ sở hữu. Musk cũng tuyên bố hết quan tâm tiền số và chuyển sang AI cùng đặc biệt quan tâm tới một loại token mới là Dogecoin. 

Musk tin rằng tiền điện tử có thể đóng vai trò quan trọng trong tương lai của tài chính, nhưng cũng thừa nhận tính biến động và rủi ro liên quan​

Carl Icahn – tỷ phú tài chính người Mỹ 

Tỷ phú người Mỹ Carl Icahn đã từng có nhận xét về Bitcoin nói riêng và các tiền số khác là “trò cười”. 

Vị tỷ phú này đã chia sẻ: “Tôi không thích tiền số, có thể vì tôi không hiểu được nó”, ông giải thích. Icahn băn khoăn về cách tiền số này được quản lý, và nói rằng ông đã quá già để tham gia lĩnh vực này.

Dù vậy, đến năm 2021, tỷ phú dường như đã thay đổi quan điểm. Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, Icahn nói rằng đang nghiên cứu Bitcoin, Ethereum và thị trường tiền điện tử nói chung để bổ sung danh mục đầu tư cá nhân và tìm hiểu thêm kiến thức trên các thị trường tài chính tiềm năng khác. 

Vị tỷ phú 88 tuổi cũng khẳng định những người chỉ trích tiền số không có giá trị để trở thành một loại tài sản tiềm năng có thể là “hiểu nhầm”.

Theo đó, các chuyên gia tài chính và nhà phê bình cũng sẽ có những quan điểm khác nhau về việc đầu tư vào Bitcoin, từ sự ủng hộ mạnh mẽ đến sự hoài nghi. Quan điểm của họ thường phụ thuộc vào cách nhìn nhận về giá trị cơ bản, tiềm năng dài hạn và rủi ro liên quan đến Bitcoin. 

Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng, nghiên cứu kỹ và theo dõi sự phát triển của thị trường tiền điện tử để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

IV. Đầu tư Bitcoin qua góc nhìn luật pháp Việt Nam

Trong năm 2024, khi toàn thế giới bùng nổ với các thông tin về Bitcoin, thị trường trong nước cũng “đứng ngồi không yên” với đà tăng giảm của Bitcoin, Nhà nước cũng đã có những động thái quan tâm và đánh giá tiềm năng và quản lý thị trường tài chính điện tử này.

Cụ thể, một số chuyên gia và các cơ quan quản lý Việt Nam đã đề xuất các chính sách mới nhằm quản lý và kiểm soát thị trường tiền điện tử gồm:

  • Quyết định 1255/QĐ-TTg (2017): Quyết định này yêu cầu nghiên cứu và đánh giá tính pháp lý và thực tiễn của tiền ảo để từ đó đưa ra các biện pháp quản lý phù hợp.
  • Nghị định 80/2016/NĐ-CP: Nghị định này quy định về các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt và không công nhận Bitcoin và các loại tiền ảo khác như phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Theo đó, các giao dịch liên quan đến tiền ảo không được bảo vệ bởi pháp luật.
  • Công văn số 5747/NHNN-PC: Khẳng định rằng việc sử dụng Bitcoin và các loại tiền ảo khác làm phương tiện thanh toán là vi phạm pháp luật.

Theo đó, Việt Nam hiện nay chưa công nhận Bitcoin là phương tiện thanh toán hợp pháp, nhưng không cấm việc sở hữu vào giao dịch Bitcoin. 

Và một số ban ngành cũng chia sẻ về vấn đề quản lý và kiểm soát việc đầu tư Bitcoin tại Việt Nam:

  • Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vẫn duy trì lập trường thận trọng và nghiêm khắc đối với Bitcoin và các loại tiền điện tử khác. Theo quy định hiện hành, Bitcoin và các loại tiền điện tử không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã nhiều lần cảnh báo về rủi ro liên quan đến việc đầu tư và giao dịch tiền điện tử, bao gồm nguy cơ rửa tiền, gian lận, và mất mát tài sản​.
  • Bộ Tài Chính Việt Nam cũng có quan điểm thận trọng tương tự. Bộ đã đưa ra các cảnh báo về rủi ro tài chính và pháp lý khi tham gia đầu tư vào tiền điện tử. Bộ Tài Chính đang xem xét và nghiên cứu để xây dựng các khung pháp lý phù hợp nhằm quản lý và kiểm soát các hoạt động liên quan đến tiền điện tử, nhằm bảo vệ nhà đầu tư và duy trì ổn định tài chính quốc gia​.
  • Cơ Quan Quản Lý Chứng Khoán (SSC) Việt Nam cũng theo dõi chặt chẽ sự phát triển của thị trường tiền điện tử. SSC chưa công nhận Bitcoin và các loại tiền điện tử khác như một loại tài sản hợp pháp để giao dịch trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, cơ quan này đang nghiên cứu để có thể đưa ra các quy định phù hợp nhằm bảo vệ nhà đầu tư và đảm bảo tính minh bạch của thị trường.

Kết luận

Trên đây là những góc nhìn, sự đánh giá và trải nghiệm đầu tư từ những chuyên gia, nhà đầu tư và cả việc quản lý từ Nhà nước đối với thị trường tiền điện tử nói chung và đồng tiền mã hóa Bitcoin nói riêng. 

Về điều chung nhất, Bitcoin là một loại tài sản kỹ thuật số, và việc đầu tư vào Bitcoin có thể mang lại lợi nhuận thực sự. Tuy nhiên, giống như mọi khoản đầu tư khác, nó cũng đi kèm với các rủi ro. 

Vậy nên nhà đầu tư nên có những đánh giá theo tiêu chuẩn cá nhân và việc trải nghiệm đầu tư Bitcoin của bản thân chính là lời giải đáp cho mọi thắc mắc về giá trị thực sự của việc Đầu tư Bitcoin có tiền thật không? 

Nếu bạn còn phân vân việc lựa chọn danh mục đầu tư tiền điện tử, thì bài viết này sẽ giúp cho bạn hiểu rõ các hình thức và danh mục đầu tư: Đầu tư tiền ảo Là Gì? Phương pháp đầu tư tiền ảo.

Tại ONUS, các danh mục token, coin liên tục được cập nhật theo vốn hóa thị trường, giá mua vào – bán ra, khối lượng giao dịch,… để các nhà đầu tư có thể nắm bắt thông tin nhanh và chính xác nhất. 

Đặc biệt, trang Markets hiển thị bảng xếp hạng Crypto theo đơn vị VNDC, rất thân thiện với người dùng Việt Nam. Dữ liệu trên trang được cập nhật liên tục theo thời gian thực, giúp bạn luôn cập nhật thông tin thị trường nhanh chóng và chính xác.

Để đưa ra các quyết định đầu tư thông minh, bạn nên dành thời gian nghiên cứu và phân tích các chỉ số dựa trên lịch sử giao dịch và cập nhật thông tin mới nhất về tài sản muốn đầu tư.

Bạn có thể tham khảo kênh đầu tư đáng tin cậy: ONUS Markets – một nơi giúp người dùng cập nhật thông tin thị trường hàng ngày một cách dễ hiểu và thân thiện, cung cấp cho bạn những công cụ đầu tư hiệu quả như:

  • Giao dịch miễn phí: Bạn có thể mua bán các loại tài sản, token, coin tại ONUS mà không mất phí giao dịch;
  • Đa dạng hình thức đầu tư: ONUS cung cấp nhiều sản phẩm đầu tư đa dạng như: Lãi qua đêm, Farming, Giao dịch Spot, Futures để đáp ứng mọi nhu cầu đầu tư của người dùng;
  • Đội ngũ CSKH 24/7 người Việt Nam: ONUS có đội ngũ CSKH người Việt 24/7 để giải đáp mọi thắc mắc của người dùng trong quá trình sử dụng sản phẩm;
  • Tỷ giá tốt nhất: ONUS sở hữu nguồn thanh khoản dồi dào, đảm bảo tỷ giá mua bán Layer 2 coin luôn cạnh tranh nhất thị trường.

Đọc tiếp
Câu hỏi thường gặp

Nếu tôi có 10 triệu thì nên mua bao nhiêu Bitcoin và nên dùng số Bitcoin đấy đầu tư theo cách nào để có lãi nhanh?

Với 10 triệu,bạn có thể xem xét phân bổ một phần số tiền này vào Bitcoin. Thay vì đầu tư toàn bộ số tiền, bạn có thể bắt đầu với một phần nhỏ (ví dụ: 20-50%) để giảm thiểu rủi ro. Lựa chọn một sàn giao dịch uy tín như ONUS, Kraken hoặc một sàn giao dịch trong nước có uy tín.

Tầm quan trọng của Bitcoin trong thế giới tài chính

Tính tới năm 2024, Bitcoin đã được nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới công nhận là một loại tiền tệ và cho phép thanh toán, giao dịch cũng như El Salvador, Israel và Cộng hòa Trung Phi. Trong khi Mỹ, Úc, Canada, Hà Quốc, Nhật bản và ngay cả Liên minh Châu Âu cũng cho phép các cá nhân và doanh nghiệp lưu trữ hoặc trao đổi Bitcoin như một đơn vị tài sản hàng hóa có bảo chứng thông qua các quỹ ETF Bitcoin. 

Theo đó, Bitcoin với tư cách là một đồng tiền mã hóa đầu tiên trên thế giới được công nhận, đã có những tác động tích cực đến thế giới tài chính như:

  • Công cụ tài chính trong bối cảnh lạm phát và bất ổn kinh tế toàn cầu: Nhiều nhà đầu tư coi Bitcoin như một "vàng kỹ thuật số" do tính chất khan hiếm và khả năng lưu trữ giá trị lâu dài. 
  • Phương tiện thanh toán: Nhiều doanh nghiệp lớn đã bắt đầu chấp nhận Bitcoin như một phương tiện thanh toán.
  • Phổ biến rộng rãi: Với hàng triệu người trên khắp thế giới sở hữu hoặc sử dụng Bitcoin hàng ngày và con số này ngày càng tăng.
  • Đổi mới công nghệ tài chính: Bitcoin đã thúc đẩy sự phát triển của công nghệ blockchain và các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi), mở ra những cơ hội mới trong việc cung cấp dịch vụ tài chính.
  • Chuyển tiền quốc tế: Bitcoin nói chung và tiền điện tử nói chung đã cải thiện hiệu quả và giảm chi phí trong các giao dịch chuyển tiền quốc tế, đặc biệt là trong các khu vực có hệ thống tài chính yếu kém.

Theo đó, tầm quan trọng của Bitcoin dần được nhiều quốc gia, chính phủ thế giới và Ngân hàng quốc tế công nhận, áp dụng vào quản lý một cách thông minh. 

Có thể dùng Bitcoin để giao dịch và thanh toán dân sự không? 

Hiện tại, có nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ cho phép sử dụng Bitcoin để giao dịch, thanh toán và trao đổi hàng hóa ví dụ như Mỹ, El Salvador, Israel, Liên minh Châu Âu, Úc,... Còn tại Việt Nam, hiện chưa cho phép việc giao dịch dân sự bằng Bitcoin, tuy nhiên bạn vẫn có thể sở hữu và đầu tư Bitcoin trên các ứng dụng hoặc sàn giao dịch tiền điện tử. Và bạn có thể tham khảo qua ONUS - nơi cung cấp các danh mục đầu tư, quản lý tài sản kỹ thuật số uy tín tại Việt Nam và có tới hơn 4 triệu người đã và đang sử dụng để đầu tư vào thị trường tiền điện tử mỗi ngày.

Có nên vừa đầu tư Bitcoin vừa đầu tư các Coin khác không? 

Có, và rất cần thiết. Có một nguyên tắc phổ biến là không nên đầu tư quá 5-10% tổng tài sản của bạn vào chỉ một loại tài sản cố định, mà nên chia nhỏ khoản vốn vào nhiều nhóm danh mục đầu tư khác nhau, nên với khoản vốn của bạn có, ví dụ là 10 triệu, bạn có thể xem xét đầu tư 4-5 triệu vào Bitcoin, 5 triệu còn lại có thể đầu tư vào AI Coin, Meme Coin .

Nên mua bao nhiêu Bitcoin để có khoản lợi nhuận ổn định?

Đầu tư vào Bitcoin để đạt được lợi nhuận ổn định là một thách thức, bởi vì thị trường tiền điện tử rất biến động và không thể dự đoán chính xác, nên rất khó để cho ra một con số chính xác. Tuy nhiên, theo dòng lịch sử tăng trưởng của Bitcoin, thì việc dự trữ càng nhiều Bitcoin, nhà đầu tư sẽ càng có khoản lợi nhuận hấp dẫn trong tương lai. 

SHARES
Bài viết liên quan