Sui Network là một dự án được cộng đồng nhà đầu tư tiền điện tử cực kỳ quan tâm vào đầu năm 2024. Dù là một dự án mới nhưng Sui được kỳ vọng sẽ cạnh tranh sòng phẳng với các blockchain Layer 1 khác hiện nay. Cùng ONUS tìm hiểu và đánh giá chi tiết về Sui Tokenomics trong bài viết dưới đây.
1. Giới thiệu về Sui Network và SUI token
1.1. Sui Network là gì?
Sui Network là một blockchain lớp 1 được thiết kế để tăng khả năng mở rộng, tốc độ xử lý giao dịch và bảo mật. Nó dựa trên một kiến trúc mới gọi là “Sui Move”, cho phép xử lý giao dịch song song và lưu trữ trên chuỗi. Điều này giúp Sui Network nhanh hơn nhiều so với các blockchain khác, chẳng hạn như Ethereum và Bitcoin.
* Có thể bạn quan tâm: Sui Network là gì?
1.2. SUI Token là gì?
SUI token là token gốc của Sui Network. Hiện tại, giá SUI đang ở mức 1.19 USD. SUI được sử dụng cho các mục đích sau:
- Thanh toán phí giao dịch: Người dùng cần SUI token để thanh toán phí cho các giao dịch trên Sui Network, chẳng hạn như chuyển tiền, gửi NFT, hoặc tương tác với các hợp đồng thông minh.
- Tham gia quản trị: Người nắm giữ SUI token có thể tham gia vào việc quản trị Sui Network bằng cách bỏ phiếu cho các đề xuất thay đổi giao thức.
- Đảm bảo an ninh mạng: SUI token được sử dụng để staking, giúp bảo mật mạng Sui Network và chống lại các cuộc tấn công.
- Phát triển hệ sinh thái: SUI token được sử dụng để khuyến khích các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dApps) trên Sui Network.
2. Phân tích Sui Tokenomics
2.1. Sui Tokenomics là gì?
Thuật ngữ “tokenomics” bao gồm một loạt các khái niệm rộng lớn định hình bản chất và hành vi của nền kinh tế trong các blockchain. Nói đơn giản, tokenomics chính là nền móng tài chính của một blockchain. Giống như một tòa nhà với nền móng yếu sẽ sụp đổ, một blockchain không có nền tảng tokenomics được nghiên cứu kỹ lưỡng, hoạch định chi tiết và triển khai tỉ mỉ thì cuối cùng cũng sẽ thất bại.
Tokenomics của Sui: Được xây dựng dựa trên các nguyên tắc tài chính vững chắc và nghiên cứu blockchain chuyên sâu, hệ thống tokenomics của Sui được thiết kế để đáp ứng nhu cầu tài chính của web3 hiện tại và tương lai.
2.2. Nền kinh tế Sui (Sui Economy)
Có ba nhóm tham gia chính trong nền kinh tế Sui:
- Người dùng: Gửi giao dịch lên nền tảng Sui để tạo, thay đổi và chuyển giao tài sản kỹ thuật số hoặc tương tác với các ứng dụng phức tạp hơn được kích hoạt bởi hợp đồng thông minh, khả năng tương tác và khả năng kết hợp.
- Người nắm giữ token SUI: Có thể stake token của họ cho các validator và tham gia vào cơ chế Proof-of-Stake. Chủ sở hữu SUI cũng có quyền tham gia vào việc quản trị Sui.
- Validator: Quản lý việc xử lý và thực hiện giao dịch trên nền tảng Sui.
Nền kinh tế Sui bao gồm năm thành phần chính:
- SUI: Token gốc của nền tảng Sui.
- Phí gas: Được tính trên tất cả các hoạt động mạng và được sử dụng để thưởng cho các bên tham gia cơ chế Proof-of-Stake và ngăn chặn spam và tấn công từ chối dịch vụ.
- Quỹ lưu trữ: Được sử dụng để dịch chuyển phần thưởng stake theo thời gian và bù đắp cho các validator chi phí lưu trữ dữ liệu on-chain đã lưu trữ trước đó.
- Proof-of-Stake: Cơ chế Proof-of-Stake ủy quyền được sử dụng để lựa chọn, khuyến khích và thưởng cho hành vi trung thực của các validator Sui và người nắm giữ SUI.
- Bỏ phiếu: Bỏ phiếu on-chain được sử dụng cho quản trị và nâng cấp giao thức.
2.3. Nguồn cung SUI
Sui Mainnet ra mắt cộng đồng vào ngày 03/05/2023. Native token của mạng, SUI, tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch on-chain, trả phí gas, bảo mật mạng và cung cấp tính thanh khoản on-chain. Nguồn cung SUI bị giới hạn và có nguồn cung lưu hành dài hạn là 10 tỷ token. Khi ra mắt Mainnet, khoảng 5% tổng số token đã được lưu hành và phần còn lại được phát hành theo lịch trình để duy trì sự ổn định của mạng.
Tổng nguồn cung đã được phân bổ theo cách để hỗ trợ những người đã đóng góp vào việc ra mắt Sui Mainnet và đảm bảo hoạt động liên tục của dự án thông qua một cộng đồng năng động, sôi động.
2.4. Sui Tokenomics ban đầu
Tổng cung của token SUI được giới hạn ở mức 10.000.000.000 (mười tỷ). Trong đó phân bổ như sau:
- 50%: Community Reserve – điều hành bởi Sui Foundation (hỗ trợ các chương trình ủy quyền, nghiên cứu và phát triển dự án, trợ cấp validator)
- 20%: Early Contributors (Nhóm những thành viên đóng góp cho dự án giai đoạn đầu)
- 14%: Investors (Các nhà đầu tư)
- 10%: Kho bạc Mysten Labs (Mysten Labs Treasury)
- 6%: Các chương trình tiếp cận cộng đồng và thử nghiệm app (Community Access Program & App Testers)
Có thể thấy đây là một con số khá tập trung so với một blockchain Layer 1 như Sui, khi có tới 1 nửa tổng số token (50%) là do Sui nắm giữ (dù dự án này công bố số token sẽ được phân bổ cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau).
2.5. Sui đổi Tokenomics
Tokenomic ban đầu Sui đưa ra đã khiến cộng đồng tiền điện tử xôn xao tranh cãi về những điểm chưa hợp lý và không rõ ràng. Tuy nhiên sau đó, Sui tokenomic cũng đã có sự thay đổi. Theo công bố hiện tại từ trang web Crypto Rank, tổng cung SUI token hiện tại đang được phân bổ theo tỷ lệ như sau:
- 27.4%: Community Reserve (4 – 60 năm)
- 21.1%: Early Contributors
- 14.1%: Investors
- 12.4%: Mysten Labs Treasury
- 10%: Stake Subsidies
- 8.73%: Community Reserve (1 – 3 năm)
- 5.82%: Community Access Progam & App Testers
- 0.4%: Binance Launchpool
Có thể thấy Sui đã thêm 10% tổng token để phân bổ cho Stake Subsidies. Đây vốn là một khoản trợ cấp cho các validator, trước kia được gộp chung vào quỹ Community Reserve do Sui Foundation quản lý nhưng nay đã được tách riêng. Ngoài ra, tỷ lệ token trả cho nhà đầu tư và các early contributors cũng có sự tăng nhẹ.
Riêng quỹ Community Reserve được tách làm 2 phần: 1 phần 21.1% sẽ được vesting trong chu kỳ dài hơn, từ 4 đến 60 năm; và 1 phần 8.73% sẽ vesting chu kỳ ngắn từ 1 đến 3 năm.
2.6. Kế hoạch unlock trong Sui Tokenomics
Kế hoạch mở khóa SUI token được diễn ra như sau:
3. Tình hình phát triển của Sui Network đầu năm 2024
Theo số liệu từ DeFi Llama, tổng giá trị bị khóa của SUI đã tăng trưởng mạnh chỉ trong 1 tháng đầu năm 2024, từ khoảng hơn 200 triệu USD lên hơn 600 triệu USD vào ngày 15/02. Đây thực sự là một tín hiệu tích cực của dự án này, đặc biệt ấn tượng đối với một blockchain layer 1 mới như Sui.
Nhiều yếu tố đang thúc đẩy giá trị đổ vào các ứng dụng phi tập trung (dApps) trên Sui. Mạng lưới này đang chuẩn bị tích hợp Solend – giao thức cho vay hàng đầu trên Solana để thúc đẩy các dịch vụ DeFi. Bên cạnh đó, khối lượng giao dịch cũng đang tăng cao, thường xuyên vượt quá 70 triệu đô la mỗi ngày theo dữ liệu của Coinalyze. Trong khi đó, Lãi suất mở (Open Interest) vẫn duy trì ở mức cao gần 160 triệu đô la, cho thấy sự tin tưởng của các nhà giao dịch.
