DePIN là một xu hướng mới trong thị trường tiền điện tử, khi các dự án sử dụng công nghệ blockchain và cơ chế phần thưởng token để thiết lập, vận hành cơ sở hạ tầng vật lý trong thế giới thực. Để tìm hiểu chi tiết DePIN là gì cũng như tiềm năng phát triển của các dự án DePIN thời gian tới, mời bạn tham khảo bài viết này.
1. DePIN là gì?
1.1. Định nghĩa DePIN
Theo ONUS, DePIN (viết tắt của Decentralized Physical Infrastructure Networks), hay dịch sang tiếng Việt là Mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung. Có thể hiểu DePIN là một xu hướng sử dụng phần thưởng token để khuyến khích thiết lập và phát triển cơ sở hạ tầng vật chất trong thế giới thực nơi ta đang sống.
1.2. Tầm nhìn của DePIN
Cơ sở hạ tầng vật lý có thể bao gồm mạng không dây, dịch vụ lưu trữ đám mây, mạng di động, lưới điện,… và rất nhiều yếu tố khác. Phần lớn trong số này đều bị chi phối hoặc thuộc quyền quản lý của các công ty có vốn lớn trên thị trường. Các đơn vị tập trung sẽ độc quyền về giá cả và hình thức dịch vụ cho người dùng cuối, dẫn đến thiếu tính cạnh tranh và đổi mới.
Các dự án DePIN ra đời để giải quyết những bất cập đó bằng cách sử dụng công nghệ chuỗi khối, tiền điện tử và sức mạnh của Internet. Một tính năng chính của DePIN chính là sự chuyển đổi từ mô hình tập trung truyền thống sang mô hình phi tập trung. Việc chuyển đổi này yêu cầu sự tham gia giúp đỡ của toàn bộ người dùng trên toàn cầu, giảm bớt việc phụ thuộc vào các thực thể lớn. Từ đó, thế giới có thể chuyển dịch dần sang mô hình “nền kinh tế chia sẻ”.
Đối với DePIN, blockchain chính là trung tâm quản lý và lưu trữ dữ liệu. DePIN thiết kế một hệ thống không cần cấp phép cho các nhà cung cấp tài nguyên và người dùng thông qua chuỗi khối. Bất cứ ai cũng có thể truy cập và sử dụng các dịch vụ cần thiết miễn là họ có đủ tài nguyên. Mọi lịch sử, hành động sẽ được lưu trữ trên sổ cái và luôn sẵn sàng để truy xuất bất cứ lúc nào.
1.3. Nguồn gốc hình thành của DePIN
Thuật ngữ DePIN lần đầu xuất hiện trong ngành công nghiệp tiền điện tử vào tháng 11 năm 2022. Messari bắt đầu đưa DePIN vào áp dụng sau khi tổ chức một cuộc bỏ phiếu trên Twitter, với mong muốn chọn ra cái tên phù hợp nhất cho cơ sở hạ tầng vật lý của Web3.
Bên cạnh DePIN còn có một số cái tên được đưa vào bỏ phiếu như Proof of Physical Work (PoPW), Token Incentivized Physical Networks (TIPIN), EdgeFi. Kết quả là DePIN được lựa chọn với tổng 31,6% phiếu bầu.
1.4. Phân loại DePIN
DePIN có 2 cách phân loại phổ biến. Theo Messari, bản đồ DePIN ban đầu được chia làm 4 danh mục chính:
- Mạng không dây (Wireless Networks)
- Mạng lưu trữ đám mây (Server Networks)
- Mạng cảm biến (Sensor Networks)
- Mạng năng lượng (Energy Networks)
Tuy nhiên do có thêm quá nhiều biến thể của các danh mục con, như Geospatial Networks, IoT Networks,… nên DePIN đã bổ sung thêm 1 cách phân loại mới bao hàm được tất cả các danh mục này. 2 nhóm phân loại mới gồm có:
- Mạng tài nguyên vật lý (Physical Resources Networks): Các danh mục con có các nhóm lĩnh vực như hàng hóa, dịch vụ, năng lượng, định vị,…
- Mạng tài nguyên kỹ thuật số (Digital Resources Networks): Các danh mục con có các nhóm lĩnh vực như tài nguyên kỹ thuật số, điện toán, dịch vụ lưu trữ, mạng băng thông.
2. Cơ chế hoạt động của DePIN như thế nào?
Như đã nói ở trên, DePIN sử dụng công nghệ blockchain và cơ chế trả thưởng bằng tiền điện tử để thúc đẩy mọi người trên toàn thế giới chung tay xây dựng, vận hành các mạng vật lý mà không chịu sự chi phối từ các công ty/cơ quan tập trung. Để có thể duy trì và phát triển, DePIN sẽ cần 4 yếu tố cốt lõi trong cấu trúc, bao gồm:
- Mạng cơ sở hạ tầng vật lý: DePIN yêu cầu cơ sở hạ tầng vật lý, đó có thể là bất cứ thứ gì từ bộ cảm biến, bộ định tuyến internet cho đến bảng điều khiển năng lượng mặt trời,…
- Cơ sở hạ tầng điện toán ngoài chuỗi: DePIN dựa vào các phần mềm điện toán trung gian để kết nối dữ liệu với thế giới vật lý và blockchain.
- Token Incentives: Những người tham gia đóng góp phát triển DePIN sẽ được trả thưởng khuyến khích bằng tiền điện tử. Việc này thúc đẩy họ xây dựng mạng phát triển từ những bước đầu để dự án có thể tạo ra doanh thu về sau.
- Người dùng cuối: Sau khi dự án được thiết lập hoàn chỉnh, người dùng muốn truy cập để sử dụng các tài nguyên, dịch vụ của DePIN sẽ cần phải trả phí.
3. Những ưu điểm và lợi ích của DePIN
Tương lai của DePIN hứa hẹn những phát triển đáng kể về cơ sở hạ tầng vật lý và công nghệ blockchain. Với sự tăng trưởng nhanh chóng của các thiết bị thông minh và dApps, DePIN có tiềm năng lớn mạnh và trở nên phổ biến hơn nữa.
Dưới đây là một số ưu điểm của DePIN so với cơ sở hạ tầng vật lý truyền thống:
-
- Phi tập trung: Một trong những ưu điểm chính của DePIN chính là chuyển từ mô hình tập trung sang phi tập trung, loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào một thực thể hoặc tập đoàn lớn để thiết lập và duy trì cơ sở hạ tầng.
- Mô hình “nền kinh tế chia sẻ”: DePIN áp dụng nguyên tắc chia sẻ. Chi phí và trách nhiệm thiết lập, duy trì cơ sở hạ tầng được phân bổ giữa những người tham gia cung cấp (nhà cung cấp dịch vụ), tạo ra một môi trường công bằng và tối ưu chi phí.
- Giá cả hợp lý: Người dùng các dịch vụ do DePIN cung cấp có thể được hưởng mức chi phí thấp hơn so với mô hình truyền thống vì không có một đơn vị trung gian nào chi phối giá cả.
- Không cần cấp phép: Bất kỳ ai cũng có thể tham gia đóng góp tài nguyên của mình cho DePIN. Về phía người dùng, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng dịch vụ do DePIN cung cấp miễn là họ trả phí.
- Mở rộng đổi mới thị trường: Bằng cách loại bỏ những rào cản gia nhập thị trường liên quan đến cơ sở hạ tầng truyền thống, DePIN thúc đẩy sự cạnh tranh trên thị trường vốn trước đây được thống trị bởi các doanh nghiệp lớn.
- Phổ biến việc áp dụng tiền điện tử: Mô hình khuyến khích trả thưởng bằng tiền điện tử cho người đóng góp cũng là một cách hữu hiệu để thúc đẩy việc áp dụng tiền điện tử hàng loạt trong thế giới thực.
4. Những thách thức đặt ra cho DePIN
Tiềm năng là có thật nhưng DePIN cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Đó là lý do tại sao dù đã có mặt từ lâu nhưng xu hướng này vẫn chưa thể phát triển mạnh mẽ và vượt bậc.
- Mô hình khuyến khích người tham gia đóng góp bằng việc trả thưởng token chưa thực sự hấp dẫn, chưa xứng đáng với công sức mà người đóng góp bỏ ra. Do đó các dự án DePIN trong tương lai sẽ cần tính toán và có mô hình khuyến khích thu hút hơn để ngày càng có thêm nhiều người tham gia.
- Việc triển khai cơ sở hạ tầng và duy trì hoạt động ở giai đoạn đầu đòi hỏi nhiều thời gian. Giai đoạn này thường các dự án rất khó để kiếm được lợi nhuận, điều này có thể ảnh hưởng đến mức độ cam kết của người đóng góp đối với dự án.
- DePIN sẽ phải cạnh tranh đối với các ông lớn Web2 trên thị trường hiện tại như Google, Amazon,… Điều này đỏi hỏi sự nỗ lực rất lớn từ các dự án trong việc xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng nhằm thu hút người dùng.
5. Một số lĩnh vực đang áp dụng DePIN
5.1. Mạng không dây (Wireless)
DePIN trong lĩnh vực không dây tập trung vào phát triển các nền tảng chia sẻ kết nối phi tập trung cho Internet of Things (IoT) và các thiết bị di động. Các dự án này sẽ khuyến khích các nhà cung cấp tài nguyên kết nối cam kết với mạng bằng cách trao thưởng cho họ bằng tiền điện tử. Phần thưởng sẽ được các phần mềm trung gian tính toán dựa trên các tài nguyên kết nối.
5.2. Địa lý (Geospatial)
Dịch vụ định vị cũng là một lĩnh vực thích hợp cho DePIN. Các dự án này hoạt động bằng cách sử dụng cảm biến hoặc các cộng tác viên địa phương để cung cấp dữ liệu vị trí chính xác cho mạng. Mạng sẽ tính toán những tài nguyên thu được để cung cấp dịch vụ định vị hoặc lập bản đồ khu vực. Đổi lại, người cung cấp dữ liệu sẽ được thưởng bằng tiền điện tử.
5.3. Chăm sóc sức khỏe (Health)
Các ứng dụng thể dục đang ngày càng được ưa chuộng và thúc đẩy lối sống lành mạnh cho người sử dụng trên toàn cầu. Dự án DePIN trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe áp dụng cơ chế thưởng bằng cách khuyến khích người dùng kết nối ứng dụng với các thiết bị thể dục để theo dõi mục tiêu tập luyện.
Người dùng cũng có thể cung cấp tình trạng bệnh lý của mình cho các công ty/tổ chức y tế để được chẩn đoán và cải thiện tình trạng sức khỏe của mình. Sau khi đã cung cấp thông tin, hoặc hoàn thành nhiệm vụ tập luyện, người dũng sẽ được nhận thưởng bằng tiền điện tử.
5.4. Năng lượng (Energy)
Các dự án DePIN trong lĩnh vực năng lượng tuyên bố sẽ thúc đẩy sản xuất năng lượng xanh bằng cách kết nối các nhà cung cấp năng lượng tái tạo với các công ty/doanh nghiệp đang cần tận dụng nguồn năng lượng đó.
Chẳng hạn các nhà cung cấp năng lượng xanh sẽ cập nhật dữ liệu của họ về nhà máy sản xuất năng lượng xanh, năng lượng tái tạo, công suất thiết lập năng lượng,… và các dữ liệu tương tự. Ở phía doanh nghiệp sản xuất, họ có thể đưa ra các yêu cầu về chứng nhận năng lượng xanh họ cần có để đối chiếu với khả năng đáp ứng của phía nhà cung cấp.
5.5. Mạng lưu trữ (Storage Networks)
Mạng lưu trữ phi tập trung cung cấp cho người dùng không gian lưu trữ theo yêu cầu. Bằng cách trả thưởng tiền điện tử để khuyến khích các nhà cung cấp tham gia vào phát triển không gian lưu trữ, các dự này đang nỗ lực làm cho mạng lưới lưu trữ dữ liệu phi tập trung trở nên an toàn và hiệu quả hơn. Ngược lại, người dùng sẽ phải trả phí để thuê không gian lưu trữ an toàn.
5.6. Mạng điện toán (Compute Networks)
Mạng điện toán phi tập trung cung cấp cơ sở hạ tầng điện toán bán lẻ cho người dùng bằng cách tập hợp các nhà cung cấp tài nguyên máy tính tư nhân và khuyến khích họ tham gia đóng góp. Chẳng hạn như dự án sẽ trả thưởng bằng token cho nhà cung cấp, đổi lại các chủ công ty/cá nhân phải trả phí để sử dụng sức mạnh tính toán của mạng lưới.
5.7. Mạng băng thông (Bandwidth Networks)
Mạng băng thông phi tập trung nhằm mục đích tối ưu hóa việc phân phối nội dung và giảm chi phí cho việc phân phối nội dung bằng cách khuyến khích các nhà cung cấp tư nhân chia sẻ băng thông của mình.
Qua đó, các dự án phát trực tuyến, các nền tảng video có thể tăng tốc độ, tăng doanh thu thu được từ người dùng. Người dùng lúc này phải trả phí để tận dụng băng thông và nhờ đó xem video nhanh hơn, chất lượng hơn.
6. Top 5 dự án DePIN crypto nổi bật
6.1. Filecoin (FIL)
Filecoin là nền tảng phi tập trung kết nối giữa người cần lưu trữ/trích xuất dữ liệu và người cung cấp không gian lưu trữ dữ liệu. Mục đích của Filecoin là lưu trữ dữ liệu theo cách phi tập trung. Filecoin tận dụng bản chất phi tập trung của mình để bảo vệ tính toàn vẹn của vị trí dữ liệu, giúp dữ liệu dễ dàng truy xuất và khó kiểm duyệt.
6.2. Arweave (AR)
Arweave là một nền tảng lưu trữ phi tập trung cung cấp dịch vụ lưu trữ dữ liệu vô thời hạn. Arweave áp dụng công nghệ Proof-of-Access để tạo ra kho lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn đầu tiên trên thế giới, với chi phí rẻ và thông tin được kiểm duyệt.
6.3. Theta Network (THETA)
Theta (THETA) là một mạng lưới phi tập trung hoạt động dựa trên công nghệ blockchain. Bằng cách tích hợp với các nền tảng Streaming có sẵn, Theta Network trở thành nền tảng trung gian tạo ra cách phân phối nội dung phi tập trung hơn, tập trung nhiều lợi ích hơn cho người người dùng và Content Creator.
6.4. IoTeX (IOTX)
IoTeX được thiết kế nhằm mục đích trở thành một mạng lưới phi tập trung sử dụng công nghệ blockchain để giải quyết những vấn đề liên quan đến ngành công nghiệp IoT như khả năng mở rộng thấp và chưa thu hút được nhiều người quan tâm. Đội ngũ phát triển của dự án tuyên bố rằng IoTeX là nền tảng blockchain nhanh nhất, an toàn nhất và có khả năng mở rộng cao nhất trên thị trường.
6.5. Render Network (RNDR)
Render Network là một mạng lưới GPU được xây dựng trên blockchain Ethereum, cung cấp các kết xuất đám mây để người dùng sử dụng dịch vụ, tận dụng sức mạnh tính toán của GPU và nâng cao hiệu suất công việc.
7. Tương lai của DePIN
Sự phát triển của miền DePIN đã mang lại nhiều lợi ích, chẳng hạn như tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, giảm chi phí và tăng tính minh bạch của thị trường. Tuy nhiên, xu hướng này cũng phải đối mặt với những thách thức về kỹ thuật, khuyến khích người đóng góp, lợi thế cạnh tranh và những quy định nghiêm ngặt.
Với những tiến bộ công nghệ và nhận thức trong thị trường ngày càng tăng, những đổi mới này được kỳ vọng sẽ giải quyết những bất cập và cách mạng hóa việc lưu trữ/phân phối dữ liệu và điện toán. Nhìn về phía trước, DePIN có tiềm năng trở thành cơ sở hạ tầng quan trọng hỗ trợ nền kinh tế số, mang lại giá trị thực sự cho xã hội, doanh nghiệp và cả cá nhân.
Ứng dụng của DePIN rất đa dạng, như đã trình bày ở trên: từ mạng không dây, định vị địa lý, năng lượng cho đến chăm sóc sức khỏe. Với DePIN, mọi người có thể thực hiện mọi hoạt động mà vẫn kiếm được phần thưởng. Đó không chỉ đơn thuần là xu hướng tăng trưởng nhất thời mà còn là việc thúc đẩy việc áp dụng tiền điện tử hàng loạt về lâu dài.
DePIN trend hứa hẹn một sự thay đổi lớn trong cách chúng ta tương tác hàng ngày với công nghệ và cơ sở hạ tầng.
8. Theo dõi DePIN coin ở đâu?
Để cập nhật danh sách và biến động giá của các coin hệ DePIN hot nhất trên thị trường tiền điện tử hiện nay, bạn đừng bỏ lỡ mục DePIN Coin trên ONUS nhé! ONUS sẽ liên tục cập nhật các coin mới, % tăng giá/giảm giá, vốn hóa, khối lượng giao dịch,… để nhà đầu tư có những thông tin mới và chính xác nhất.
Truy cập ngay tại: DePIN Coin
