Vàng – kim loại quý giá từ ngàn xưa, luôn được xem là biểu tượng của sự giàu có. Nhưng bạn có biết những mỏ vàng nào đang cung cấp lượng vàng lớn nhất cho thế giới? Chúng nằm ở đâu và được khai thác ra sao? Trong bài viết này, ONUS sẽ cùng bạn khám phá top 10 mỏ vàng lớn nhất thế giới và top 7 mỏ vàng lớn nhất Việt Nam, cũng như tình hình khai thác vàng trong hiện tại và tương lai nhé!
Top 10 mỏ vàng lớn nhất thế giới
Các mỏ vàng lớn trên thế giới tập trung tại những khu vực giàu tài nguyên như châu Phi, châu Mỹ, và châu Á. Hai phương pháp khai thác chính được sử dụng tại các mỏ vàng này là khai thác lộ thiên và khai thác hầm ngầm.
- Khai thác lộ thiên (open-pit mining): Thường được áp dụng cho các mỏ có trữ lượng lớn và nằm gần bề mặt đất; bằng cách loại bỏ các lớp đất đá trên cùng để tiếp cận và khai thác quặng vàng. Lợi thế của khai thác lộ thiên là chi phí thấp và khả năng xử lý quặng lớn, nhưng có thể gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường do diện tích khai thác rộng.
- Khai thác hầm ngầm (underground mining): Được sử dụng cho các mỏ có trữ lượng vàng nằm sâu dưới lòng đất, bằng cách xây dựng hệ thống đường hầm để tiếp cận mạch vàng và chiết xuất quặng. Khai thác hầm ngầm thường tốn kém hơn, nhưng ít gây tổn hại môi trường hơn so với khai thác lộ thiên và hiệu quả cho những mỏ có quặng chất lượng cao và trữ lượng lớn.
Dưới đây là bảng xếp hạng top 10 mỏ vàng lớn nhất thế giới theo sản lượng khai thác tính đến năm 2023:
1. Mỏ vàng Muruntau – Uzbekistan (Đông Á)
Mỏ vàng Muruntau nằm trong sa mạc Kyzylkum, thuộc tỉnh Navoi ở phía tây bắc Uzbekistan. Đây là mỏ lộ thiên lớn nhất thế giới, với chiều dài khoảng 3.5 km, chiều rộng 2.7 km và chiều sâu khoảng 600 mét, được phát hiện vào năm 1958. Ban đầu, khu vực này là nguồn cung cấp ngọc lam trong thời kỳ Con đường Tơ lụa, sau đó dần được khai thác vàng một cách hệ thống từ năm 1967.
Năm 2023, sản lượng khai thác vàng của Muruntau đạt 1.8 triệu ounces, duy trì vị trí hàng đầu thế giới về sản xuất vàng. Mỏ này do công ty nhà nước Navoi Mining & Metallurgy Combinat (NNMC) quản lý. Đây là một trong những tập đoàn khai khoáng lớn nhất ở Uzbekistan, với năng lực sản xuất trung bình 53-61 tấn vàng nguyên chất/năm.
Công nghệ khai thác chủ yếu tại mỏ vàng Muruntau là phương pháp cyanide heap leaching. Trong phương pháp này, quặng được nghiền nhỏ và trải trên các lớp lớn, sau đó dung dịch xyanua được tưới lên để hòa tan vàng, giúp dễ dàng tách chiết vàng ra khỏi quặng. Công nghệ này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn phù hợp với quy mô khai thác khổng lồ của Muruntau.
Ngoài vàng, Muruntau còn là nguồn khai thác các kim loại quý và công nghiệp khác như đồng, bạc, kẽm, molypden, và urani, tạo ra một tổ hợp tài nguyên giá trị. Hoạt động khai thác tại mỏ vàng Muruntau dự kiến sẽ tiếp tục ít nhất đến năm 2032.
2. Mỏ vàng Carlin – Hoa Kỳ (Bắc Mỹ)
Mỏ vàng Carlin nằm tại bang Nevada (Hoa Kỳ), là một trong những mỏ vàng lớn và quan trọng nhất trên thế giới, góp phần đáng kể vào sản lượng vàng toàn cầu. Carlin được phát hiện vào năm 1961, nằm trong “Vành đai vàng Carlin” (Carlin Trend) – một trong những khu vực khai thác vàng giàu có nhất Bắc Mỹ.
Carlin không phải là một mỏ đơn lẻ, mà là một tổ hợp các mỏ lộ thiên và hầm ngầm với tổng diện tích khai thác rộng lớn. Mỏ này do tập đoàn khai khoáng hàng đầu thế giới Newmont Corporation quản lý. Năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại Carlin đạt gần 1.6 triệu ounces.
Ngoài heap leaching, công nghệ khai thác tại Carlin còn sử dụng phương pháp xử lý oxit hóa áp lực (pressure oxidation) để tách chiết vàng từ quặng có hàm lượng thấp và các loại quặng khó xử lý khác.
Ngoài vàng, mỏ Carlin còn là nguồn khai thác các kim loại khác như bạc và đồng. Dự kiến mỏ sẽ tiếp tục hoạt động cho đến năm 2032 hoặc xa hơn, tùy theo điều kiện kinh tế và kỹ thuật.
3. Mỏ vàng Olimpiada – Nga (Trung và Đông Âu)
Mỏ vàng Olimpiada nằm tại vùng Krasnoyarsk của Nga, là mỏ vàng lớn nhất nước này và thuộc top những mỏ vàng lớn nhất thế giới. Được phát hiện vào những năm 1970 và chính thức đi vào khai thác từ năm 1996, Olimpiada đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Nga, với sản lượng hàng năm vượt 1.3 triệu ounces vàng. Riêng năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại Olimpiada đạt 1.17 triệu ounces.
Mỏ vàng này do tập đoàn Polyus – công ty khai thác vàng lớn nhất nước Nga quản lý. Olimpiada nổi tiếng với trữ lượng vàng khổng lồ và quặng có hàm lượng vàng rất cao.
Phương pháp khai thác chủ yếu tại Olimpiada là sinh học oxi hóa (bio-oxidation), một công nghệ tiên tiến sử dụng vi khuẩn để tách vàng ra khỏi quặng sunfua phức tạp, giúp tối đa hóa khả năng thu hồi vàng từ các loại quặng khó xử lý.
Ngoài vàng, mỏ Olimpiada còn chứa các kim loại khác như bạc và kim loại hiếm. Nhờ vào công nghệ hiện đại và sự quản lý chặt chẽ của Polyus, Olimpiada dự kiến sẽ tiếp tục khai thác vàng đến 2035, củng cố vị trí của Nga trên bản đồ sản xuất vàng toàn cầu.
4. Mỏ vàng Cortez – Hoa Kỳ (Bắc Mỹ)
Mỏ vàng Cortez nằm ở phía bắc bang Nevada (Hoa Kỳ), là một trong những mỏ vàng lớn nhất và lâu đời nhất trong khu vực giàu tài nguyên của “Vành đai vàng Cortez” (Cortez Trend).
Mỏ này do tập đoàn Barrick Gold, một trong những công ty khai thác vàng lớn nhất thế giới sở hữu và quản lý. Cortez là tổ hợp bao gồm nhiều mỏ lộ thiên và mỏ ngầm, với sản lượng khai thác lên đến hơn 1 triệu ounces vàng mỗi năm, đóng góp đáng kể vào sản lượng vàng toàn cầu. Năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại Cortez cũng đạt khoảng 1 triệu ounces.
Quá trình khai thác tại mỏ vàng Cortez sử dụng nhiều công nghệ khai thác tiên tiến như oxi hóa áp suất (pressure oxidation) và carbon-in-leach (CIL) để tách chiết vàng từ các loại quặng phức tạp và có hàm lượng thấp. Nhờ vào các phương pháp khai thác hiện đại, Cortez có thể tận dụng tối đa trữ lượng lớn quặng vàng tại khu vực này.
Ngoài vàng, mỏ Cortez còn chứa các khoáng sản có giá trị khác như bạc và đồng. Mỏ Cortez dự kiến sẽ tiếp tục hoạt động đến năm 2031.
5. Mỏ vàng hang động Grasberg Block – Indonesia (Đông Nam Á)
Mỏ vàng hang động Grasberg Block nằm ở tỉnh Papua, Indonesia, là một trong những mỏ vàng lớn và giàu có nhất trên thế giới. Mỏ này nằm trong khu vực phức hợp Grasberg, vốn nổi tiếng với trữ lượng khổng lồ cả về vàng và đồng. Freeport-McMoRan, một tập đoàn khai thác lớn của Mỹ là đơn vị quản lý mỏ vàng này, cùng với sự hợp tác từ chính phủ Indonesia thông qua công ty PT Indonesia Asahan Aluminium (Inalum).
Mỏ vàng hang động Grasberg Block sản xuất hàng năm khoảng 1.2 triệu ounces vàng và là một trong những nguồn cung vàng lớn nhất thế giới. Năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại hang động Grasberg Block đạt khoảng 940 nghìn ounces.
Grasberg bắt đầu khai thác lộ thiên từ cuối thập niên 1980, và sau khi kết thúc khai thác lộ thiên vào năm 2019, hoạt động khai thác tại đây được chuyển sang phương pháp khai thác hầm ngầm. Trong đó, hang động Grasberg Block là mỏ vàng ngầm quan trọng nhất. Grasberg Block Cave sử dụng công nghệ khai thác hiện đại và quy trình block caving, một kỹ thuật khai thác hầm ngầm hiệu quả dành cho các mỏ có quy mô và độ sâu lớn.
Ngoài vàng và đồng, mỏ vàng Grasberg còn chứa bạc và molybdenum, góp phần làm gia tăng giá trị kinh tế của mỏ. Với trữ lượng vàng và đồng khổng lồ, Grasberg Block Cave dự kiến sẽ tiếp tục hoạt động cho đến năm 2041.
6. Mỏ vàng Boddington – Úc (Tây Úc)
Mỏ vàng Boddington, nằm cách thành phố Perth khoảng 130km về phía đông nam tại Tây Úc, là một trong những mỏ vàng lớn nhất của Úc và nằm trong top các mỏ vàng lớn nhất thế giới. Giống như mỏ vàng Carlin tại Hoa Kỳ, mỏ vàng Boddington cũng thuộc sở hữu và điều hành bởi Newmont Corporation.
Sau khi bắt đầu hoạt động khai thác từ năm 1987 và được mở rộng quy mô từ 2009, Boddington hiện là mỏ vàng lớn nhất do Newmont quản lý, với sản lượng trung bình hàng năm khoảng 700.000 – 800.000 ounces vàng. Năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại Boddington đạt khoảng 790 nghìn ounces.
Mỏ vàng Boddington là một tổ hợp khai thác lộ thiên, sử dụng công nghệ khai thác tiên tiến như carbon-in-leach (CIL) để tách chiết vàng hiệu quả từ quặng. Ngoài vàng, mỏ Boddington còn là nguồn khai thác đồng quan trọng, sản xuất khoảng 30.000 tấn đồng mỗi năm.
Nhờ vào hệ thống xử lý tiên tiến và quy trình quản lý nghiêm ngặt, mỏ Boddington không chỉ đóng góp lớn cho sản lượng vàng của Úc mà còn cung cấp nguồn thu ổn định từ đồng, giúp tăng cường giá trị kinh tế của khu mỏ. Mỏ vàng Boddington dự kiến sẽ tiếp tục hoạt động đến năm 2036.
7. Mỏ vàng Lihir – Papua New Guinea (Tây Nam Thái Bình Dương)
Mỏ vàng Lihir, nằm trên đảo Lihir ở Papua New Guinea, là một trong những mỏ vàng lớn nhất và có trữ lượng dồi dào nhất thế giới. Mỏ này thuộc sở hữu và điều hành bởi Newcrest Mining, một trong những tập đoàn khai thác vàng hàng đầu của Úc. Bắt đầu hoạt động vào năm 1997, mỏ Lihir nổi tiếng với tiềm năng khai thác khổng lồ, với sản lượng trung bình hàng năm đạt khoảng 900.000 ounces vàng, đóng góp đáng kể vào thị trường vàng toàn cầu. Năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại Lihir đạt khoảng 780 nghìn ounces.
Mỏ vàng Lihir đặc biệt ở chỗ nó được hình thành trên một miệng núi lửa cổ đại, giúp tiếp cận các lớp quặng vàng sâu và giàu trữ lượng. Phương pháp khai thác chủ yếu tại Lihir là khai thác lộ thiên, kết hợp với công nghệ xử lý nhiệt áp suất (pressure oxidation) để chiết xuất vàng từ quặng sunfua, một loại quặng khó xử lý nhưng rất giàu vàng.
Ngoài vàng, mỏ Lihir cũng chứa các kim loại khác như bạc. Mỏ Lihir có trữ lượng ước tính lên đến 45 triệu ounces vàng, một con số khổng lồ đảm bảo hoạt động khai thác sẽ tiếp tục hoạt động dự kiến đến năm 2049.
8. Mỏ vàng Pueblo Viejo – Cộng hoà Dominica (vùng biển Caribbean)
Mỏ vàng Pueblo Viejo, nằm ở tỉnh Sánchez Ramírez của Cộng hòa Dominica, là một trong những mỏ vàng lớn nhất ở khu vực châu Mỹ Latinh và trên thế giới. Mỏ này được khai thác và quản lý bởi Pueblo Viejo Dominicana Corporation (PVDC), một liên doanh giữa hai tập đoàn khai thác vàng lớn nhất thế giới là Barrick Gold (chiếm 60% cổ phần) và Newmont Corporation (chiếm 40% cổ phần).
Bắt đầu hoạt động khai thác vào năm 2013 sau khi được tái phát triển, Pueblo Viejo đã nhanh chóng trở thành một trong những nguồn cung vàng lớn nhất toàn cầu, với sản lượng hàng năm lên đến 500.000 – 600.000 ounces vàng. Năm 2023, sản lượng khai thác tại mỏ vàng Pueblo Viejo đạt khoảng 770 nghìn ounces.
Mỏ vàng Pueblo Viejo sử dụng các công nghệ khai thác hiện đại như quy trình oxy hóa áp suất (pressure oxidation) và carbon-in-leach (CIL) để xử lý quặng vàng chứa sunfua, giúp tối đa hóa sản lượng vàng từ quặng khó xử lý. Ngoài vàng, Pueblo Viejo còn khai thác bạc và đồng, tạo thêm giá trị cho mỏ.
Pueblo Viejo có trữ lượng vàng ước tính lên đến 10 triệu ounces, đảm bảo mỏ có thể tiếp tục hoạt động hiệu quả ước tính đến năm 2040. Ngoài đóng góp quan trọng vào sản lượng vàng thế giới, mỏ này còn có tác động kinh tế lớn đối với Cộng hòa Dominica, tạo ra hàng nghìn việc làm và mang lại nguồn thu đáng kể cho quốc gia.
9. Mỏ vàng Kibali – Cộng hòa Dân chủ Congo (Trung Phi)
Mỏ vàng Kibali nằm ở vùng đông bắc của Cộng hòa Dân chủ Congo, là một trong những mỏ vàng lớn nhất châu Phi và thế giới. Mỏ này được quản lý bởi Barrick Gold (chiếm 45% cổ phần), hợp tác cùng công ty AngloGold Ashanti (45% cổ phần) và chính phủ Congo (10% cổ phần). Khai thác thương mại tại Kibali bắt đầu vào năm 2013, và kể từ đó, mỏ này đã trở thành một trong những nhà sản xuất vàng lớn nhất khu vực, với sản lượng hàng năm đạt khoảng 750.000 ounces vàng. Năm 2023, sản lượng khai thác tại mỏ vàng Kibali đạt khoảng 760 nghìn ounces.
Mỏ Kibali sử dụng kết hợp giữa khai thác lộ thiên và khai thác hầm ngầm, cùng với công nghệ tiên tiến như xử lý quặng bằng phương pháp carbon-in-leach (CIL) và quá trình tuyển nổi để tách chiết vàng từ quặng. Nhờ vào các quy trình khai thác hiện đại, Kibali có thể xử lý quặng vàng có hàm lượng thấp và tối đa hóa sản lượng vàng thu được. Ngoài vàng, Kibali còn khai thác bạc và một số kim loại quý khác.
Với trữ lượng vàng ước tính là 17 triệu ounces, mỏ Kibali dự kiến sẽ tiếp tục hoạt động đến năm 2036, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế của Cộng hòa Dân chủ Congo và củng cố vai trò của Barrick Gold trên thị trường vàng toàn cầu. Kibali không chỉ là một trong những mỏ vàng lớn nhất thế giới mà còn là một mô hình quản lý bền vững, với các tiêu chuẩn về môi trường và xã hội được tuân thủ nghiêm ngặt trong quá trình khai thác.
10. Mỏ vàng Loulo-Gounkoto – Mali (Trung Phi)
Mỏ vàng Loulo-Gounkoto tọa lạc tại phía tây nam của Mali, là một trong những mỏ vàng lớn nhất châu Phi. Loulo-Gounkoto thực chất là tổ hợp của hai mỏ riêng biệt: Loulo và Gounkoto, nằm trong “vành đai vàng” của Tây Phi. Mỏ này do Barrick Gold quản lý và điều hành, với sự hợp tác của chính phủ Mali, và được xem là một trong những nguồn cung cấp vàng quan trọng tại khu vực.
Mỏ vàng Loulo-Gounkoto có sản lượng trung bình khoảng 680.000 ounces vàng mỗi năm, đóng góp đáng kể vào sản lượng vàng của Barrick và thị trường vàng thế giới. Năm 2023, sản lượng vàng khai thác tại Loulo-Gounkoto cũng đạt khoảng 680 nghìn ounces.
Mỏ vàng Loulo-Gounkoto sử dụng cả phương pháp khai thác lộ thiên và khai thác hầm ngầm, tận dụng công nghệ khai thác hiện đại như xử lý quặng bằng phương pháp carbon-in-leach (CIL) để chiết xuất vàng từ quặng có hàm lượng thấp.
Loulo-Gounkoto có trữ lượng vàng ước đạt 10 triệu ounces, dự kiến sẽ hoạt động đến năm 2037. Ngoài vàng, mỏ này còn chứa bạc và một số kim loại quý khác. Sự thành công của Loulo-Gounkoto không chỉ đến từ sản lượng khai thác lớn mà còn nhờ vào các biện pháp bền vững về môi trường và chương trình phát triển cộng đồng, góp phần tạo ra nhiều việc làm và hỗ trợ phát triển kinh tế cho Mali.
Top 7 mỏ vàng lớn nhất Việt Nam
Sau khi tìm hiểu 10 mỏ vàng lớn nhất thế giới, hãy cùng ONUS khám phá 7 mỏ vàng lớn nhất Việt Nam. Trên dải đất hình chữ S có khoảng 500 điểm khai thác, nhưng không có nhiều mỏ vàng có trữ lượng trên 300 tấn.
Dưới đây là bản đồ mỏ vàng Việt Nam theo trữ lượng khai thác lớn nhất:
Có thể thấy, phần lớn các mỏ vàng lớn tại Việt Nam đều tập trung ở khu vực miền núi phía Bắc. Ngoài ra còn có các điểm khai thác vàng lớn tại tỉnh Quảng Nam – miền Trung Việt Nam.
Dưới đây là danh sách 7 mỏ vàng lớn nhất Việt Nam thuộc các khu vực trên:
1. Mỏ vàng Bồng Miêu – mỏ vàng lớn nhất Việt Nam tại Quảng Nam
Mỏ vàng Bồng Miêu, nằm ở xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam, là một trong những mỏ vàng lớn và giàu lịch sử nhất tại Việt Nam. Được phát hiện và khai thác từ thời kỳ thuộc địa Pháp vào cuối thế kỷ 19, Bồng Miêu là một trong những mỏ vàng đầu tiên tại Việt Nam đi vào khai thác thương mại. Mỏ này từng được khai thác bởi Công ty Khai thác vàng Bồng Miêu do tập đoàn Besra Gold (Canada) sở hữu. Năm 2018, công ty này chính thức phá sản do gặp khó khăn về tài chính và vấn đề pháp lý.
Mỏ vàng Bồng Miêu sử dụng phương pháp khai thác lộ thiên kết hợp với khai thác hầm ngầm để chiết xuất quặng vàng từ các mạch vàng sâu dưới lòng đất. Vàng được chiết xuất thông qua các quy trình như tuyển nổi và xử lý bằng cyanide. Với trữ lượng vàng ước tính khoảng 12 tấn, mỏ vàng này từng đóng góp lớn vào sản lượng vàng của Việt Nam trong những năm hoạt động.
Tuy nhiên, mỏ vàng Bồng Miêu đã ngừng khai thác chính thức từ năm 2017, do nợ đọng lớn và các vấn đề môi trường, mặc dù vẫn còn tiềm năng khai thác tiếp. Hoạt động khai thác vàng trái phép tại mỏ vàng Bồng Miêu vẫn đang diễn ra, gây nhiều hệ lụy môi trường và kinh tế cho khu vực. Việc quản lý và khai thác tài nguyên một cách bền vững tại mỏ Bồng Miêu hiện là một thách thức lớn đối với chính quyền địa phương.
2. Mỏ vàng Phước Sơn – Quảng Nam
Mỏ vàng Phước Sơn nằm tại huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam, được coi là một trong những mỏ vàng lớn nhất Việt Nam. Mỏ thuộc quyền khai thác của công ty Besra Gold, một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Phước Sơn là một trong hai mỏ vàng chính của Besra tại Việt Nam, bên cạnh mỏ vàng Bồng Miêu.
Mỏ này được phát hiện và bắt đầu khai thác từ năm 1999, với trữ lượng vàng ước tính lớn, lên tới hàng chục tấn. Quá trình khai thác tại đây sử dụng công nghệ tiên tiến, bao gồm phương pháp cyanide leaching tương tự như các mỏ lớn trên thế giới. Tuy nhiên, mỏ vàng Phước Sơn đã gặp phải một số khó khăn về tài chính và pháp lý, dẫn đến việc tạm ngừng hoạt động trong một số giai đoạn. Dù vậy, với sự hồi phục và tái cơ cấu, Phước Sơn được kỳ vọng sẽ tiếp tục đóng góp lớn vào ngành khai thác vàng của Việt Nam trong tương lai.
3. Mỏ vàng Pác Lạng – Bắc Kạn
Mỏ vàng Pác Lạng nằm tại xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn, được biết đến là một trong những mỏ vàng lớn và giàu tiềm năng tại miền Bắc Việt Nam. Mỏ này đã thu hút sự chú ý không chỉ bởi trữ lượng vàng phong phú mà còn vì các hoạt động khai thác trái phép trong nhiều năm qua, dẫn đến tình trạng khai thác lậu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và an ninh địa phương.
Vàng tại Pác Lạng chủ yếu tồn tại dưới dạng quặng vàng sa khoáng và vàng gốc, đòi hỏi các công nghệ khai thác hiện đại để có thể tận dụng tối đa nguồn tài nguyên. Trong những năm gần đây, chính quyền địa phương đã tăng cường các biện pháp quản lý, kiểm soát chặt chẽ hơn để ngăn chặn hoạt động khai thác bất hợp pháp, đồng thời triển khai các dự án khai thác hợp pháp nhằm đảm bảo lợi ích kinh tế bền vững. Mỏ vàng Pác Lạng có tiềm năng lớn trong việc đóng góp cho sự phát triển kinh tế của tỉnh Bắc Kạn nếu được quản lý khai thác hiệu quả và bền vững.
4. Mỏ vàng Bồ Cu – Thái Nguyên
Mỏ vàng Bồ Cu nằm tại xã Thần Sa, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên, là một trong những mỏ vàng nổi tiếng với trữ lượng vàng lớn tại khu vực trung du miền núi phía Bắc. Vàng ở đây chủ yếu tồn tại dưới dạng quặng vàng sa khoáng, phân bố dọc theo các dòng suối và khu vực núi cao.
Mỏ vàng Bồ Cu đã được khai thác từ nhiều năm qua, nhưng phần lớn là các hoạt động khai thác nhỏ lẻ, chưa được quy hoạch và quản lý chặt chẽ. Điều này đã dẫn đến tình trạng khai thác tự phát, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, đặc biệt là nguồn nước và đất canh tác của người dân trong vùng.
Gần đây, chính quyền địa phương đã tăng cường kiểm soát các hoạt động khai thác vàng trái phép, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp có năng lực tham gia vào việc khai thác hợp pháp và bền vững. Với tiềm năng lớn, mỏ vàng Bồ Cu hứa hẹn sẽ đóng góp vào sự phát triển kinh tế của tỉnh Thái Nguyên nếu được khai thác đúng cách, gắn liền với việc bảo vệ môi trường.
5. Mỏ vàng Nà Pái – Lạng Sơn
Mỏ vàng Nà Pái nằm tại huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn, là một trong những mỏ vàng có tiềm năng lớn tại khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam. Khu vực này nổi tiếng với các mạch quặng vàng phong phú, chủ yếu là vàng sa khoáng.
Tuy nhiên, tình trạng khai thác vàng trái phép tại mỏ Nà Pái trong nhiều năm qua đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng về môi trường, đặc biệt là hiện tượng sạt lở đất, ô nhiễm nguồn nước và làm suy giảm hệ sinh thái tự nhiên.
Chính quyền địa phương đã có nhiều nỗ lực trong việc ngăn chặn các hoạt động khai thác trái phép, nhưng thách thức về việc kiểm soát và quản lý vẫn còn rất lớn. Nếu được đầu tư và quản lý khai thác một cách hợp pháp và bền vững, mỏ vàng Nà Pái có tiềm năng trở thành nguồn tài nguyên quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế địa phương.
6. Mỏ vàng Đồi Bù – Hòa Bình
Mỏ vàng Đồi Bù nằm tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình, là một trong những mỏ vàng có tiềm năng lớn ở khu vực phía Bắc Việt Nam. Mỏ này được biết đến với trữ lượng vàng tương đối dồi dào, chủ yếu là vàng sa khoáng, nằm ở vùng đồi núi với địa hình phức tạp.
Hoạt động khai thác tại mỏ Đồi Bù từng thu hút sự chú ý vì nhiều vấn đề liên quan đến việc khai thác trái phép, gây ra tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên, đặc biệt là tình trạng phá rừng, sạt lở đất, và ô nhiễm nguồn nước.
Chính quyền địa phương đã nỗ lực trong việc kiểm soát và quản lý hoạt động khai thác tại khu vực này, nhằm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và duy trì an ninh trật tự. Tuy nhiên, việc khai thác hợp pháp và bền vững tại mỏ Đồi Bù vẫn là một thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng địa phương để đảm bảo hiệu quả kinh tế mà không làm ảnh hưởng đến môi trường sống.
7. Mỏ vàng Khau Âu – Bắc Kạn
Mỏ vàng Khau Âu nằm tại xã Bằng Thành, huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, là một trong những mỏ vàng có trữ lượng lớn của tỉnh, đóng vai trò quan trọng trong khai thác khoáng sản ở khu vực này. Vàng tại mỏ Khau Âu chủ yếu tồn tại dưới dạng vàng gốc, nằm sâu trong các lớp đá và đất, đòi hỏi quy trình khai thác phức tạp với công nghệ hiện đại.
Trong nhiều năm qua, mỏ vàng này đã gặp phải tình trạng khai thác trái phép, gây ra nhiều hệ lụy về môi trường, bao gồm xói mòn đất và ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến đời sống của người dân địa phương.
Để giải quyết vấn đề này, chính quyền tỉnh Bắc Kạn đã triển khai các biện pháp tăng cường quản lý và giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác tại đây, đồng thời khuyến khích việc đầu tư vào khai thác hợp pháp và bền vững nhằm bảo vệ tài nguyên quý giá này. Với tiềm năng lớn, mỏ Khau Âu có thể đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế địa phương nếu được khai thác một cách khoa học và có kế hoạch.
Nguồn gốc của vàng là từ đâu?
Sự hình thành vàng trong vũ trụ
Theo NASA, vàng có nguồn gốc từ các sự kiện thiên văn học lớn như các vụ nổ siêu tân tinh (supernova) và va chạm giữa các sao neutron. Khi một ngôi sao khổng lồ nổ tung trong một vụ nổ siêu tân tinh, các nguyên tố nặng như vàng được hình thành từ các phản ứng hạt nhân cực kỳ mạnh mẽ.
Cũng có bằng chứng cho thấy vàng được sinh ra từ các vụ va chạm giữa các sao neutron – những ngôi sao tàn dư sau khi các sao lớn chết đi. Trong các vụ va chạm này, năng lượng khổng lồ tạo ra các nguyên tố nặng và sau đó chúng phân tán vào không gian.
Các hạt bụi vàng này dần dần tích tụ trong các đám mây bụi và khí vũ trụ, từ đó hình thành nên các hệ hành tinh, bao gồm cả hệ Mặt Trời. Điều này lý giải tại sao vàng là một nguyên tố có mặt trên hầu hết các hành tinh và thiên thạch.
Vàng đến Trái Đất như thế nào?
Khi Trái Đất và các hành tinh trong hệ Mặt Trời bắt đầu hình thành từ các đám mây khí và bụi vũ trụ cách đây khoảng 4.6 tỷ năm, vàng cũng đã có mặt trong các vật liệu này. Ban đầu, vàng chủ yếu tồn tại ở lõi của Trái Đất do quá trình phân lớp trong giai đoạn hình thành hành tinh. Tuy nhiên, phần lớn lượng vàng có trên bề mặt Trái Đất ngày nay không đến từ lõi mà là do các thiên thạch chứa vàng đã va chạm với hành tinh sau này, trong giai đoạn gọi là “Sự oanh tạc lớn” (Late Heavy Bombardment) cách đây khoảng 4 tỷ năm. Các thiên thạch này mang theo một lượng lớn kim loại quý, trong đó có vàng, và khi va chạm với bề mặt Trái Đất, chúng làm cho vàng phân tán trong các lớp vỏ của hành tinh.
Quá trình hình thành mỏ vàng trên Trái Đất
Sau khi vàng được đưa đến Trái Đất qua các thiên thạch, quá trình địa chất của hành tinh đã tác động và tái phân bố vàng trong lòng đất. Vàng tồn tại dưới dạng hạt trong các mạch đá hoặc tập trung ở các khu vực sa khoáng nhờ quá trình địa chất như phun trào núi lửa và các hoạt động nhiệt dịch. Quá trình này kéo dài hàng triệu năm, tạo ra các mỏ vàng mà con người khai thác ngày nay.
- Vàng gốc (lode gold): Đây là loại vàng được tìm thấy trong các mạch đá hoặc trong các quặng vàng gốc, thường hình thành do sự thẩm thấu của dung dịch giàu kim loại từ lòng đất lên các mạch đá thông qua các khe nứt.
- Vàng sa khoáng (placer gold): Loại vàng này hình thành khi các khối đá chứa vàng bị phong hóa, vỡ vụn và bị cuốn theo dòng nước, tích tụ ở các lòng sông, suối. Vàng sa khoáng thường được tìm thấy dưới dạng hạt vàng mịn hoặc cục vàng lớn.
Còn bao nhiêu vàng để khai thác?
Tình trạng khai thác vàng hiện tại
Theo số liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council), tổng trữ lượng vàng đã khai thác từ trước đến nay là khoảng 187,000 tấn. Trong khi đó, các ước tính cho thấy chỉ còn khoảng 57,000 tấn vàng có thể khai thác trên toàn cầu. Con số này được tính dựa trên các mỏ vàng đã được phát hiện và có tiềm năng khai thác.
Hiện nay, mỗi năm thế giới khai thác khoảng 3,000 – 3,500 tấn vàng. Tuy nhiên, việc phát hiện các mỏ vàng mới đang ngày càng khó khăn hơn và chi phí khai thác cũng tăng cao do các mỏ vàng dễ tiếp cận đã dần cạn kiệt. Nhiều mỏ vàng quy mô lớn, từng là nguồn cung lớn cho thế giới, đang dần khan hiếm. Điều này khiến các công ty khai thác phải đầu tư nhiều vào công nghệ để có thể tiếp cận vàng từ các mỏ sâu hơn hoặc các khu vực khó tiếp cận, ví dụ như ở lòng biển.
Tương lai của khai thác vàng
Với tốc độ khai thác hiện tại, lượng vàng còn lại có thể khai thác dự kiến sẽ kéo dài từ 20 đến 30 năm. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá vàng trên thị trường, công nghệ khai thác, và việc phát hiện thêm các mỏ vàng mới. Giá vàng tăng có thể khuyến khích các công ty đầu tư thêm vào các dự án khai thác mới, kể cả ở những khu vực khó khai thác. Công nghệ tiên tiến hơn cũng có thể giúp tiếp cận các nguồn vàng ở sâu trong lòng đất hoặc dưới biển mà trước đây không thể khai thác.
→ Tham khảo: Giá vàng hôm nay tăng hay giảm? 5 yếu tố kinh tế – chính trị tác động đến giá vàng
Ngoài vàng khai thác mới, khoảng 25 – 30% lượng vàng mỗi năm đến từ các nguồn tái chế, như trang sức cũ, sản phẩm công nghiệp, và rác thải điện tử. Đây là một xu hướng ngày càng phổ biến, do chi phí tái chế vàng rẻ hơn so với khai thác vàng từ các mỏ mới. Điều này cũng giúp giảm áp lực lên môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
Ngoài ra, công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến địa chất, và các kỹ thuật khai thác hiện đại có thể giúp phát hiện và khai thác vàng hiệu quả hơn từ các nguồn tài nguyên dưới lòng đất hoặc dưới nước. Việc sử dụng AI để phân tích dữ liệu địa chất cũng có thể giúp xác định các khu vực có trữ lượng vàng tiềm năng mà chưa được khám phá trước đó.
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã có cái nhìn tổng quan về các mỏ vàng lớn nhất thế giới và tại Việt Nam. Việc khai thác vàng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu, tuy nhiên cũng đặt ra nhiều thách thức về môi trường và xã hội. Để khai thác vàng một cách bền vững, cần có những giải pháp toàn diện, kết hợp giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường.
