Trên các thị trường tài chính như thị trường ngoại hối, thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu cần có cơ chế cung cấp thanh khoản để giao dịch tài sản có thể diễn ra. Tính thanh khoản trong thị trường tiền điện tử về cơ bản đề cập đến sự dễ dàng mà các token có thể được hoán đổi sang các token khác (hoặc sang các loại tiền tệ fiat do chính phủ phát hành).
Một cách để thị trường đạt được tính thanh khoản là thông qua việc sử dụng sổ lệnh, giống như trong thị trường chứng khoán. Ở đây, người mua và người bán một tài sản đặt lệnh: họ chỉ định giá và số lượng tài sản mà họ muốn mua hoặc bán, tùy từng trường hợp. Sau đó, một sàn giao dịch, chẳng hạn như sàn giao dịch chứng khoán, sẽ khớp các lệnh mua và bán để xác định giá cho tài sản.
1. Tính thanh khoản là gì?
Tính thanh khoản là một khía cạnh quan trọng của thị trường tiền điện tử, tác động đến mọi thứ, từ hiệu quả giao dịch đến sự ổn định của thị trường.
Tính thanh khoản là mức độ dễ dàng mua hoặc bán một tài sản mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá của nó. Nói cách khác, tính thanh khoản là thước đo mức độ quan tâm mua và bán trên thị trường.
1.1. Thanh khoản tài chính là gì?
Thanh khoản tài chính là thước đo mức độ dễ dàng chuyển đổi tài sản, tiền điện tử hoặc các loại khác thành tiền mặt. Trong tài chính truyền thống, một số trái phiếu chính phủ ngắn hạn và đặc biệt là kho bạc Hoa Kỳ có tính thanh khoản cao đến mức chúng được coi là các khoản tương đương tiền.
Ngoài trái phiếu chính phủ ngắn hạn, vàng và cổ phiếu có tính thanh khoản rất cao vì chúng có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng vài ngày. Tài sản kém thanh khoản mất nhiều thời gian hơn để chuyển đổi thành tiền mặt bao gồm tài sản như ô tô, tác phẩm nghệ thuật và bất động sản. Bất động sản đặc biệt kém thanh khoản vì thường phải mất tối thiểu vài tháng mới nhận được tiền mặt.
Nhìn chung, tiền điện tử có tính thanh khoản kém hơn các khoản tương đương tiền như trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ, nhưng thường có tính thanh khoản cao hơn bất động sản. Các loại tiền điện tử được giao dịch nhiều nhất như Bitcoin và Ethereum rất có thể có tính thanh khoản cao, nếu không muốn nói là hơn cả vàng. Tuy nhiên, NFT có thể có tính thanh khoản như cổ phiếu hoặc kém thanh khoản như tài sản.
1.2. Thanh khoản thị trường là gì?
Tính thanh khoản của thị trường đề cập đến khả năng thị trường có thể dễ dàng trao đổi giữa hai tài sản một cách rõ ràng và công khai mà không có sự thay đổi đáng kể về giá chào mua và giá chào bán.
Toàn bộ thị trường có thể được coi là có tính thanh khoản cũng như một cặp giao dịch cụ thể trong thị trường. Ví dụ, thị trường chứng khoán Mỹ được coi là có tính thanh khoản cao nhất trong số các thị trường chứng khoán trên thế giới.
Trong thị trường chứng khoán Mỹ như Nasdaq, một số cổ phiếu có tính thanh khoản cao hơn những cổ phiếu khác. Điều này cũng đúng với thị trường tiền điện tử. Các sàn giao dịch tiền điện tử khác nhau có mức độ thanh khoản khác nhau.
Các cặp tài sản tiền điện tử phổ biến hơn như Bitcoin – Tether (BTC/USDT) hoặc Ethereum – Tether (ETH/USDT) có tính thanh khoản tốt hơn các cặp ít được biết đến hơn. Theo nguyên tắc chung, các sàn giao dịch lớn hơn sẽ có tính thanh khoản cao hơn các sàn giao dịch nhỏ hơn và các tài sản tiền điện tử phổ biến hơn sẽ có tính thanh khoản cao hơn các sàn giao dịch ít phổ biến hơn.
Nếu bạn muốn giao dịch bằng một loại tài sản tiền điện tử ít được biết đến hơn, điều đó không đơn giản như việc đến sàn giao dịch lớn nhất mà bạn có thể truy cập. Một sàn giao dịch nhỏ hơn có thể ưu tiên một loại tiền điện tử nhất định, đảm bảo nó có tính thanh khoản cao hơn các sàn giao dịch khác. Bạn có thể đánh giá mức độ thanh khoản trong một cặp giao dịch trên một số sàn giao dịch bằng cách xem khối lượng 24 giờ. Khối lượng cao hơn hầu như luôn có nghĩa là thanh khoản cao hơn.
2. Phân loại tài sản theo thanh khoản
2.1. Tài sản có tính thanh khoản cao là gì?
Tài sản có tính thanh khoản cao là loại tài sản có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền pháp định, stablecoin hoặc các token khác trên thị trường trong khi vẫn giữ được giá trị thị trường của nó. Một số ví dụ về các đồng coin có tính thanh khoản cao trên thị trường là Bitcoin, Ethereum và USDT.
2.2. Tài sản có tính thanh khoản thấp là gì?
Tài sản có tính thanh khoản thấp được coi là khó mua, bán hoặc chuyển đổi thành tiền pháp định, stablecoin và các token khác trên thị trường. Tài sản cố định hoặc tài sản kém thanh khoản rất phức tạp và mất nhiều thời gian để chuyển đổi thành tiền mặt có thể sử dụng được. Và nếu bạn bán một tài sản kém thanh khoản quá nhanh, bạn có thể có nguy cơ mất một số giá trị của tài sản đó trong quá trình này.
3. Ý nghĩa của thanh khoản
Tính thanh khoản cao cho thấy số lượng lớn người tham gia và giao dịch tích cực, dẫn đến giao dịch suôn sẻ hơn và biến động giá ít hơn. Ngược lại, tính thanh khoản thấp có nghĩa là có ít người tham gia hơn và ít hoạt động giao dịch hơn, điều này có thể dẫn đến biến động giá cao hơn và khó giao dịch hơn.
Tính thanh khoản cao cho thấy thị trường lành mạnh với nhiều người mua và người bán, điều này thúc đẩy giao dịch suôn sẻ và giá cả ổn định. Nó đảm bảo rằng các nhà đầu tư có thể tham gia hoặc thoát các vị thế một cách có lợi, giảm chi phí giao dịch và rủi ro biến động giá đột ngột.
Một số biến số, bao gồm khối lượng giao dịch, độ sâu thị trường và sự hiện diện của những người sẵn sàng tham gia, ảnh hưởng đến tính thanh khoản của thị trường. Các nhà đầu tư có thể khó thực hiện giao dịch ở mức giá mong muốn khi thanh khoản không đủ có thể gây ra biến động giá bất ổn.
Trong thời kỳ khủng hoảng, các ngân hàng trung ương thường xuyên can thiệp để bảo toàn tính thanh khoản của thị trường và ngăn chặn sự gián đoạn tài chính. Duy trì niềm tin của nhà đầu tư, duy trì tính hiệu quả của thị trường và thúc đẩy sự vận hành mạnh mẽ của hệ sinh thái kinh tế đều phụ thuộc rất nhiều vào tính thanh khoản.
Tính thanh khoản của thị trường là điều rất quan trọng cần lưu ý trong thị trường tiền điện tử vì chúng còn rất mới. Ngay cả trong các sàn giao dịch có tính thanh khoản cao cũng sẽ có những cặp có tính thanh khoản rất kém. Một cách hay để đánh giá tính thanh khoản của một cặp là so sánh khối lượng 24 giờ của cặp đó với số tiền bạn muốn mua. Nếu số tiền bạn muốn mua lớn hơn một phần trăm, điều đó cho thấy cặp tài sản này có tính thanh khoản kém so với quy mô vị thế của bạn.
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính thanh khoản của tiền điện tử
4.1. Số lượng người tham gia thị trường
Một trong những yếu tố quyết định chính là số lượng người tham gia thị trường. Số lượng lớn nhà giao dịch tích cực làm tăng cung và cầu đối với tài sản, do đó cải thiện tính thanh khoản.
4.2. Khối lượng giao dịch
Ngoài ra, khối lượng giao dịch của một tài sản cũng đóng một vai trò quan trọng. Tài sản có khối lượng giao dịch cao thường có tính thanh khoản cao hơn vì chúng có thể được mua hoặc bán với số lượng lớn mà không gây ra biến động giá đáng kể. Ngược lại, tài sản có khối lượng giao dịch thấp thường có tính thanh khoản kém hơn, khiến việc thực hiện các giao dịch lớn mà không gây biến động giá trở nên khó khăn.
4.3. Khả năng tiếp cận của tài sản trên các sàn giao dịch khác nhau
Một yếu tố quan trọng khác là tính sẵn có và khả năng tiếp cận của tài sản trên các sàn giao dịch khác nhau. Tiền điện tử được liệt kê trên nhiều sàn giao dịch và các nhà giao dịch dễ dàng tiếp cận thường có tính thanh khoản cao hơn. Ngược lại, các loại tiền điện tử khó truy cập hoặc được niêm yét trên ít sàn giao dịch hơn thường có tính thanh khoản thấp hơn.
4.4. Tâm lý thị trường và các yếu tố kinh tế
Tâm lý thị trường, các yếu tố kinh tế, pháp lý và sự ổn định chung của thị trường tiền điện tử cũng ảnh hưởng đến tính thanh khoản. Hơn nữa, hành vi giao dịch trên các sàn giao dịch này có thể bị ảnh hưởng bởi những thay đổi về quy định hoặc sự bất ổn về kinh tế.
Ví dụ, trong thời kỳ thị trường không ổn định hoặc suy thoái kinh tế, tính thanh khoản có thể cạn kiệt nhanh chóng khi các nhà giao dịch trở nên miễn cưỡng mua hoặc bán.
4.5. Độ sâu thị trường (Depth of Market)
Độ sâu thị trường (Depth of Market) – số lượng đơn đặt hàng ở các mức giá khác nhau cũng ảnh hưởng đến tính thanh khoản. Các thị trường sâu hơn thường có tính thanh khoản cao hơn do phạm vi giá cả và giao dịch rộng hơn. Thị trường sâu hơn cho thấy có nhiều lệnh được đặt ở các mức giá khác nhau. Độ sâu này cho phép thực hiện các giao dịch lớn hơn mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá của tài sản.
5. Tầm quan trọng của tính thanh khoản trên các sàn giao dịch tiền điện tử
Tính thanh khoản, liên quan đến trao đổi tiền điện tử, là khả năng chuyển đổi tiền điện tử nhanh chóng và dễ dàng thành các tài sản hoặc tiền tệ khác mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá của chúng.
Khi sàn giao dịch tiền điện tử có tính thanh khoản cao, nhiều người mua và người bán sẵn sàng giao dịch nhiều loại tiền điện tử, tạo điều kiện cho giao dịch suôn sẻ và ít bị trượt giá.
Tầm quan trọng của tính thanh khoản trên các sàn giao dịch tiền điện tử rất đa dạng:
5.1. Ổn định giá
Bằng cách giảm bớt tác động của các lệnh mua hoặc bán lớn trên thị trường, thanh khoản đầy đủ sẽ giúp ổn định giá cả. Nhiều người tham gia hơn được thu hút và sự ổn định này củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
Nếu một sàn giao dịch có tính thanh khoản thấp, nó gây ra chênh lệch giá chào mua và giá chào bán rộng hơn và biến động giá nhiều hơn, khiến các nhà giao dịch gặp khó khăn trong việc thực hiện lệnh ở mức giá họ muốn. Khi điều này xảy ra, có thể xảy ra hiện tượng trượt giá, có sự chênh lệch đáng kể giữa giá thực hiện và giá dự kiến.
5.2. Giao dịch hiệu quả
Tính thanh khoản tăng đảm bảo thực hiện giao dịch nhanh hơn ở mức giá mục tiêu. Nhà giao dịch phải chịu ít chi phí giao dịch hơn khi họ có thể vào hoặc thoát vị thế một cách nhanh chóng và ít biến động giá nhất.
5.3. Độ tin cậy của thị trường
Các sàn giao dịch thường trở nên uy tín và đáng tin cậy hơn khi có mức thanh khoản cao. Họ khuyến khích việc mở rộng hệ sinh thái tiền điện tử bằng cách thu hút nhiều người dùng và nhà đầu tư tổ chức hơn.
Ngoài ra, khi thanh khoản khan hiếm, việc thao túng thị trường sẽ dễ dàng hơn vì các giao dịch nhỏ hơn có thể ảnh hưởng đến giá nhiều hơn các giao dịch lớn hơn. Điều này có thể làm trầm trọng thêm vấn đề thanh khoản bằng cách làm nản lòng các nhà đầu tư tổ chức và làm giảm niềm tin của thị trường.
5.4. Sức khỏe thị trường
Trạng thái của thị trường được phản ánh qua tính thanh khoản của nó. Sự biến động gia tăng do tính thanh khoản thấp có thể khiến các nhà giao dịch khó đưa ra dự đoán giá chính xác hơn.
5.5. Giá trị token
Thanh khoản là điều cần thiết để thiết lập và bảo toàn giá trị của các loại tiền điện tử mới nổi. Giá trị của token có thể bị giảm và việc thiếu tính thanh khoản có thể cản trở việc áp dụng loại tài snar này
Để tăng mức thanh khoản, các sàn giao dịch tiền điện tử thường xuyên cung cấp các ưu đãi cho nhà cung cấp thanh khoản thông qua các sáng kiến như giảm phí giao dịch hoặc khai thác thanh khoản. Thanh khoản là điều cần thiết cho một môi trường giao dịch ổn định và hấp dẫn trong một thị trường biến động mạnh như tiền điện tử.
6. Tính thanh khoản ảnh hưởng đến sự ổn định giá trong thị trường tiền điện tử như thế nào?
6.1. Tính thanh khoản cao giúp ổn định giá:
Trong lĩnh vực giao dịch tiền điện tử, tính thanh khoản đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự ổn định về giá. Tính thanh khoản cao trên thị trường có nghĩa là có khối lượng hoạt động giao dịch đáng kể, dẫn đến biến động giá nhỏ hơn. Điều này là do thị trường có tính thanh khoản cao có nhiều người tham gia, đảm bảo luôn có người sẵn sàng mua hoặc bán một tài sản, từ đó giữ giá ổn định. Chẳng hạn, một loại tiền điện tử có tính thanh khoản cao như Bitcoin sẽ có mức giá tương đối ổn định vì có thể mua hoặc bán số lượng lớn mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá của nó.
Mặt khác, một loại tiền điện tử có tính thanh khoản thấp có thể gặp phải sự thay đổi giá mạnh mẽ ngay cả với các giao dịch nhỏ. Điều này là do có ít người tham gia trên thị trường hơn, gây khó khăn cho việc tìm người mua hoặc người bán ở mức giá mong muốn.
6.2. Tính thanh khoản cao bảo vệ thị trường khỏi thao túng giá:
Hơn nữa, tính thanh khoản cao cũng bảo vệ thị trường khỏi bị thao túng giá. Trong một thị trường có tính thanh khoản thấp, một giao dịch quan trọng có thể làm thay đổi đáng kể giá của tài sản, mở đường cho hành vi thao túng giá tiềm ẩn. Do đó, để duy trì sự ổn định về giá và môi trường giao dịch công bằng, tính thanh khoản là yếu tố then chốt trong thị trường tiền điện tử.
Tính thanh khoản thấp trong một cặp giao dịch có thể có tác động lớn đến giá của một hoặc cả hai tài sản trong cặp giao dịch. Tính thanh khoản trong một cặp giao dịch càng thấp thì giá trị của một hoặc cả hai tài sản càng ít chính xác. Hiện tượng này phổ biến trong tiền điện tử, nơi tài sản tiền điện tử có thể dễ dàng được niêm yết và bán trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) hoặc thậm chí được tích hợp vào các sàn giao dịch tập trung.
7. Các loại thanh khoản trong lĩnh vực tiền điện tử
7.1. Thanh khoản sàn giao dịch
Tính thanh khoản của sàn giao dịch là sự sẵn có của các lệnh mua và bán cho các cặp giao dịch khác nhau trên một sàn giao dịch tiền điện tử cụ thể.
7.2. Thanh khoản tài sản
Tính thanh khoản của tài sản cho biết độ sâu và khối lượng của thị trường tiền điện tử bằng cách phản ánh mức độ đơn giản của việc mua hoặc bán một đồng tiền cụ thể trên một số sàn giao dịch.
7.3. Thanh khoản mạng
Tính thanh khoản của mạng, bị ảnh hưởng bởi phí giao dịch và tắc nghẽn, đề cập đến khả năng xử lý giao dịch nhanh chóng của mạng blockchain.
7.4. Thanh khoản DeFi
Thanh khoản DeFi bao gồm các nhóm thanh khoản do người dùng đóng góp trên các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch, vay và cho vay.
7.5. Thanh khoản Stablecoin
Thanh khoản Stablecoin là sự đảm bảo các loại stablecoin như USDT, USDC,… có giá trị nhất quán và đủ nguồn cung để người dùng có thể đổi chúng lấy tiền pháp định hoặc các loại tiền điện tử khác.
8. Tác động của tính thanh khoản đối với các nhà giao dịch tiền điện tử
Thanh khoản đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động của thị trường tiền điện tử, ảnh hưởng đến mọi thứ, từ sự ổn định về giá đến tốc độ thực hiện giao dịch. Hiểu cách thanh khoản tác động đến các nhà giao dịch có thể giúp đưa ra các chiến lược giao dịch hiệu quả phù hợp với các điều kiện thị trường khác nhau. Dưới đây là phần tìm hiểu sâu hơn về cách tính thanh khoản ảnh hưởng đến nhà giao dịch và các chiến lược phù hợp với cả môi trường có tính thanh khoản thấp và cao.
8.1. Tác động của tính thanh khoản đối với giá:
- Tính thanh khoản cao: Trong các thị trường có tính thanh khoản cao, nhà giao dịch có thể thực hiện các lệnh lớn mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá của tài sản, dẫn đến độ trượt giá ở mức tối thiểu.
- Thanh khoản thấp: Thanh khoản thấp có thể dẫn đến thay đổi giá đáng kể ngay cả với các lệnh tương đối nhỏ, làm tăng chi phí giao dịch do độ trượt giá cao hơn.
8.2. Tác động của tính thanh khoản đối với tốc độ thực hiện giao dịch:
- Tính thanh khoản cao: Lệnh được thực hiện nhanh hơn vì có nhiều người tham gia và tài sản sẵn có hơn để đáp ứng lệnh mua và bán.
- Tính thanh khoản thấp: Giao dịch có thể mất nhiều thời gian hơn để thực hiện và lệnh có thể không được thực hiện ở mức giá mong muốn hoặc trong một số trường hợp, không thể thực hiện.
8.3. Tác động của tính thanh khoản đối với sự biến động của thị trường:
Thanh khoản có thể làm giảm sự biến động của thị trường vì sự sẵn có của người mua và người bán khiến cho bất kỳ giao dịch nào khó có thể thay đổi đáng kể giá cả.
- Tính thanh khoản cao: Thường dẫn đến chênh lệch giá chào mua hẹp hơn, giúp giảm chi phí giao dịch.
- Tính thanh khoản thấp: Thị trường có tính thanh khoản thấp có xu hướng dao động giá mạnh hơn, có thể bị thúc đẩy bởi các giao dịch nhỏ hoặc sự kiện tin tức, khiến chúng trở nên rủi ro hơn. Ngoài ra, chênh lệch giá rộng hơn ở các thị trường có tính thanh khoản thấp làm tăng chi phí vì chênh lệch giữa giá mua và giá bán lớn hơn.
9. Tại sao nên chọn các đồng coin thanh khoản cao?
Đầu tư vào các altcoin có tính thanh khoản thấp tiềm ẩn nhiều rủi ro rõ rệt. Một trong số các rủi ro khi đầu tư vào các đồng coin có tính thanh khoản thấp là tính dễ bị thao túng giá cả. Khối lượng giao dịch hạn chế khiến các altcoin này dễ bị tấn công bởi các kế hoạch được dàn dựng bởi một nhóm nhỏ các nhà giao dịch. Điều này có thể biểu hiện trong các kịch bản bơm và bán phá giá, trong đó giá bị thổi phồng một cách giả tạo, rồi bị bán phá giá một cách nhanh chóng, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các nhà đầu tư thiếu cảnh giác.
Ngoài ra, các altcoin có tính thanh khoản thấp thường được biết đến với sự biến động giá cực cao. Số lượng giao dịch ít ỏi có nghĩa là bất kỳ giao dịch quan trọng nào cũng có thể tác động mạnh đến giá, gây ra biến động đáng kể. Bản chất thất thường này có thể khiến giá tăng mạnh nhưng cũng gây ra sự sụt giảm nhanh chóng trong khoảng thời gian ngắn.
10. Chiến lược giao dịch đối với các điều kiện thanh khoản khác nhau
10.1. Chiến lược giao dịch đối với thị trường có tính thanh khoản thấp:
- Lệnh giới hạn: Nhà giao dịch sử dụng lệnh giới hạn để xác định mức giá tối đa hoặc tối thiểu mà họ sẵn sàng mua hoặc bán, nhằm bảo vệ khỏi tình trạng trượt giá quá mức.
- Kích thước vị thế: Giảm khối lượng giao dịch để giảm thiểu tác động lên thị trường và kiểm soát khả năng trượt giá.
- Tránh các lệnh thị trường: Tránh các lệnh thị trường trong điều kiện thanh khoản thấp, vì chúng có thể dẫn đến việc mua hoặc bán ở mức giá không mong muốn.
- Giao dịch theo thời gian để thực hiện tối ưu: Thực hiện giao dịch trong giờ cao điểm khi có thể có thanh khoản cao hơn một chút hoặc khi xảy ra giờ giao dịch trùng lặp với các thị trường chính.
10.2. Chiến lược giao dịch đối với thị trường có tính thanh khoản cao:
- Giao dịch lướt sóng: Tận dụng những biến động giá nhỏ với các giao dịch nhanh chóng, thường xuyên, điều này khả thi trong môi trường thanh khoản cao, nơi chênh lệch giá thấp.
- Giao dịch theo thuật toán: Sử dụng thuật toán để thực hiện giao dịch tốc độ cao nhằm tận dụng những chênh lệch giá nhỏ có thể chỉ tồn tại trong giây lát.
- Giao dịch tần suất cao (HFT): Tương tự như giao dịch lướt sóng, điều này liên quan đến việc thực hiện một số lượng lớn giao dịch rất nhanh chóng, tận dụng tính thanh khoản cao để kiếm lợi nhuận từ những thay đổi giá nhỏ.
- Sử dụng Lệnh thị trường: Khả thi hơn trong điều kiện thanh khoản cao, lệnh thị trường cho phép thực hiện ngay lập tức ở mức giá hiện tại tốt nhất.
Các nhà giao dịch được hưởng lợi từ việc điều chỉnh chiến lược của họ dựa trên tính thanh khoản của tài sản và điều kiện thị trường để tối đa hóa hiệu quả của chúng. Cho dù xử lý môi trường thanh khoản cao hay thấp, điều quan trọng là cần sử dụng các chiến lược giảm thiểu rủi ro liên quan đến từng tình huống đồng thời khai thác các cơ hội mà chúng mang lại.
