Arbitrum Orbit là gì? Tìm hiểu về Arbitrum Orbit, giải pháp mở rộng blockchain tiên tiến nhất hiện nay và một số dự án nổi bật trên Arbitrum Orbit.
1. Arbitrum là gì?
Arbitrum là giải pháp mở rộng layer 2 cho blockchain Ethereum, được xây dựng nhằm mục đích hỗ trợ các giao dịch hợp đồng thông minh nhanh chóng đồng thời giảm chi phí giao dịch.
Các giải pháp Layer 2 có thể mở rộng quy mô blockchain Layer 1 bằng cách ủy thác các tác vụ tính toán phức tạp, chẳng hạn như xử lý giao dịch và lưu trữ dữ liệu cho chuỗi thứ hai. Nói một cách khác, công nghệ của Arbitrum sẽ cho phép chuỗi layer 2 thực thi hợp đồng thông minh và chuỗi layer 1 lưu trữ dữ liệu. Điều này có nghĩa là Arbitrum có nhiệm vụ xử lý và phân khối giao dịch blockchain, giúp giảm tắc nghẽn và chi phí từ mạng chính Ethereum.
Ví dụ: các dự án DeFi như Sushiswap và Aave sử dụng Arbitrum để cung cấp các giao dịch swap hiệu quả với phí gas thấp hơn.
Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu về Arbitrum – Kẻ dẫn đầu sóng tăng Layer-2 và ARB token
2. Arbitrum Orbit là gì?
Arbitrum Orbit là một sản phẩm mới do Arbitrum Foundation cung cấp, được thiết kế để cho phép nhà phát triển khởi chạy các chuỗi layer 2 hoặc layer 3 chuyên dụng có thể tùy chỉnh bằng công nghệ Arbitrum.
Arbitrum cung cấp công nghệ Rollup và AnyTrust để mang lại sự linh hoạt tối đa trong việc xây dựng Orbit Chain.
Arbitrum Orbit cho phép các nhà phát triển sử dụng code base Arbitrum để xây dựng các chuỗi tùy chỉnh. Các nhà phát triển sẽ có toàn quyền truy cập vào ngăn xếp (stack) Arbitrum Nitro và sẽ có khả năng định cấu hình quyền riêng tư, quyền và phí trên chuỗi Arbitrum Orbit của họ.
Họ cũng có thể tùy chỉnh ngăn xếp (stack) của mình và kết nối với các nhà cung cấp dữ liệu khác nhau, đồng thời duy trì quyền truy cập vào các công cụ khác của Arbitrum, chẳng hạn như Stylus và BoLD.
Nhờ công nghệ Arbitrum Orbit, các nhà phát triển có thể xây dựng chain riêng để tận dụng tốc độ giao dịch nhanh chóng và phí giao dịch rẻ một cách tối đa. Khi sử dụng công nghệ Arbitrum Orbit để xây dựng layer 3, các nhà phát triển có thể lựa chọn sử dụng các giải pháp sau:
- Arbitrum Rollup: Khởi chạy chuỗi Orbit Rollup (như Arbitrum One) với khả năng mở rộng cao nhưng vẫn thừa hưởng tính bảo mật của Ethereum.
- Arbitrum AnyTrust: Khởi chạy chuỗi Orbit AnyTrust (như Arbitrum Nova), cho phép xây dựng và phát triển các ứng dụng có khối lượng lớn với khả năng mở rộng cao, tốc độ nhanh và chi phí giao dịch cực thấp.
- Make Modification: Xây dựng và tùy chỉnh chuỗi Arbitrum Orbit cho các nhu cầu cụ thể của ứng dụng bằng cách sử dụng công nghệ Arbitrum Nitro.
Arbitrum Orbit dùng để lưu trữ các hợp đồng thông minh tương thích với EVM sử dụng cơ sở hạ tầng tự quản lý giúp tách biệt các tài nguyên điện toán khỏi chuỗi Layer 2 công khai của Arbitrum dựa trên nhu cầu riêng của nhà phát triển.
Nhà phát triển có thể sử dụng chuỗi Arbitrum Orbit của mình để lưu trữ các hợp đồng thông minh hỗ trợ một ứng dụng hoặc một hệ sinh thái bao gồm nhiều ứng dụng. Ngoài ra, nhà phát triển cũng có thể sử dụng chuỗi Arbitrum Orbit của mình để lưu trữ một dịch vụ tập trung, riêng tư.
Tìm hiểu thêm: Khám phá hệ sinh thái Arbitrum từ A-Z
3. Orbit là gì?
- Chuỗi Orbit là các phiên bản có thể cấu hình và triển khai của nhóm công nghệ Arbitrum Nitro.
- Chuỗi Orbit cũng có thể được coi là các chuỗi được thiết kế chính xác cho phù hợp với nhu cầu kinh doanh và trường hợp sử dụng của từng nhà phát triển.
- Điều này cung cấp cho nhà phát triển một cách khác để dần dần áp dụng các thuộc tính và giả định bảo mật của Ethereum.
- Mỗi chuỗi Orbit có thể được cấu hình thành Chuỗi Rollup hoặc AnyTrust.
- Với chuỗi Orbit, nhà phát triển có thể xác định cách quản lý chuỗi của riêng mình.
4. Arbitrum Orbit giải quyết vấn đề gì?
Hệ sinh thái Ethereum được hỗ trợ bởi một mạng lưới các node phi tập trung, mỗi node chạy phần mềm máy khách (client software) Layer 1 của Ethereum. Không gian khối (block) của Ethereum đang có nhu cầu cao, vì vậy người dùng thường bị mắc kẹt trong việc chờ mạng trở nên ít tắc nghẽn hơn (và do đó, ít tốn kém hơn).
Các giao thức Rollup và AnyTrust của Arbitrum giải quyết thách thức này bằng cách chuyển một số công việc nặng nhọc của mạng Ethereum sang một mạng các node phi tập trung khác hỗ trợ chuỗi Arbitrum One và Arbitrum Nova Layer 2 tương ứng.
Lựa chọn giữa Rollup và AnyTrust thể hiện sự cân bằng giữa tính phi tập trung và hiệu suất: Arbitrum One triển khai giao thức Rollup, lưu trữ dữ liệu giao dịch thô trên Ethereum Layer 1, trong khi Arbitrum Nova triển khai giao thức AnyTrust, sử dụng data availability committee (DAC) để lưu trữ dữ liệu giao dịch thô, đẩy nhanh quá trình giải quyết và giảm chi phí bằng cách đưa ra giả định bảo mật.
Hai public chain (chuỗi công khai) này sẽ đáp ứng hầu hết nhu cầu của dự án – chúng đã hỗ trợ hàng nghìn ứng dụng và hàng triệu người dùng. Nhưng chuỗi công khai được chia sẻ không dành cho tất cả mọi người. Một số dự án có thể hưởng lợi từ chuỗi AnyTrust hoặc Rollup của riêng họ, có khả năng bảo mật tương tự nhưng có mức độ kiểm soát cao hơn đối với các tính năng và quản trị của chuỗi.
Arbitrum Orbit cung cấp cho nhà phát triển khả năng tạo chuỗi AnyTrust và Rollup bằng cơ sở hạ tầng của riêng họ. Nhà phát triển có thể coi chuỗi Arbitrum Orbit của mình như một làn ưu tiên tự quản lý trên Ethereum. Mỗi chuỗi Arbitrum Orbit có khả năng hỗ trợ gấp nhiều lần công suất của Ethereum, đồng thời được hưởng lợi trực tiếp từ tính bảo mật của mạng lưới này.
Nói một cách đơn giản, công nghệ của Arbitrum giải quyết các vấn đề:
- Chuỗi Arbitrum One và Arbitrum Nova đã mở khóa hai tùy chọn giúp mở rộng quy mô Ethereum và đáp ứng hầu hết nhu cầu của dự án.
- Chuỗi Arbitrum Orbit mở ra một cơ hội giúp mở rộng quy mô Ethereum hơn nữa, với mỗi chuỗi Orbit riêng lẻ được điều chỉnh chính xác theo nhu cầu của chủ sở hữu.
5. Arbitrum Orbit giúp nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phi tập trung như thế nào?
5.1. Thông lượng chuyên dụng
Khi xây dựng và phát triển các ứng dụng, nhà phát triển có thể cần thông lượng chuyên dụng nếu dApp của họ yêu cầu tài nguyên nhất quán hoặc hiệu suất cao. Việc chạy dApp trên Arbitrum Orbit của riêng nó sẽ làm tăng đáng kể tính khả dụng của tài nguyên, do đó nhà phát triển không cần phải cạnh tranh để giành tài nguyên tính toán và lưu trữ.
5.2. Khả năng tương thích EVM+
Arbitrum Orbit sẽ được hưởng lợi từ khả năng tương thích EVM+ tương tự như bản nâng cấp Stylus. Điều này có nghĩa là nhà phát triển sẽ có thể triển khai các hợp đồng thông minh tương thích với EVM bằng Solidity, C, C++ và Rust mà không cần phải di chuyển khỏi ngôn ngữ và chuỗi công cụ mà họ đang sử dụng.
5.3. Lộ trình sản phẩm độc lập
Nếu nhà phát triển muốn tách lộ trình chuỗi ứng dụng của mình khỏi lộ trình của Ethereum và/hoặc Arbitrum, Arbitrum Orbit sẽ giúp họ thực hiện được điều này. Arbitrum Orbit cho phép nhà phát triển triển khai các tính năng tiên tiến như account abstraction trước các dự án theo lộ trình công khai của Ethereum.
5.4. Account abstraction
Việc dự đoán trước phí gas giúp nhà phát triển lập mô hình và dự đoán chi phí kinh doanh, giúp dễ dàng thử nghiệm các cơ chế hạn chế chi phí truyền thống như trợ cấp phí giao dịch. Điều này giúp giảm thiểu sự phức tạp về mặt kỹ thuật của các ứng dụng phi tập trung, cho phép nhà phát triển cung cấp những trải nghiệm phi tập trung quen thuộc với người dùng cuối – những đối tượng không chuyên về mặt kỹ thuật.
5.5. Tuỳ chỉnh token để trả phí gas
Arbitrum Orbit có thể sử dụng ERC-20 token thay thế làm native token trên mạng để trả phí gas, tạo điều kiện tích hợp liền mạch với hệ sinh thái ứng dụng của nhà phát triện. Tính năng này hiện được hỗ trợ cho chuỗi AnyTrust.
5.6. Tuỳ chỉnh logic giao thức
Nhà phát triển có thể cần sửa đổi logic của các giao thức thanh toán, thực thi hoặc quản trị chuỗi của mình để đáp ứng các yêu cầu cụ thể. Arbitrum Orbit cho phép nhà phát triển thực hiện việc này, đồng thời hưởng lợi từ tính bảo mật của Ethereum, thông qua chuỗi Layer 2 do DAO quản lý của Arbitrum.
5.7. Khả năng mở rộng Nitro
Arbitrum Orbit sẽ có quyền truy cập vào tất cả các bản nâng cấp Nitro, bổ sung tính năng và cải tiến, cho phép nhà phát triển cập nhật và kết hợp công nghệ mở rộng quy mô Ethereum mới nhất và tốt nhất.
5.8. Tùy chọn phi tập trung
Nhà phát triển có thể xây dựng chuỗi Arbitrum Rollup sử dụng Ethereum để cung cấp dữ liệu hoặc có thể xây dựng chuỗi Arbitrum AnyTrust sử dụng Data Availability Committee (DAC) để đẩy nhanh quá trình giải quyết các giao dịch tới chuỗi Arbitrum Orbit của họ, giúp tiết kiệm chi phí cho cả nhà phát triển và người dùng cuối. Arbitrum Orbit có thể sử dụng một trong hai công nghệ này.
5.9. Khả năng bảo mật
Công nghệ Arbitrum hỗ trợ các Layer 2 an toàn nhất và nhà phát triển có thể sử dụng cùng công nghệ hoàn thiện này cho chuỗi Arbitrum Orbit của mình.
5.10. Tùy chọn công nghệ linh hoạt
Arbitrum Orbit cho phép nhà phát triển lựa chọn giữa Rollup, AnyTrust hoặc ngăn xếp (stack) công nghệ tùy chỉnh. Điều này cho phép nhà phát triển chỉ kết hợp các yếu tố công nghệ mà họ cần và khiến cho công nghệ Ethereum và Arbitrum dễ thích ứng hơn.
5.11. Quyền truy cập được phép
Arbitrum Orbit cho phép nhà phát triển tự do lựa chọn hợp đồng nào sẽ được triển khai trên chuỗi của họ. Nhà phát triển có thể giữ hợp đồng mở và không cần cấp phép như Ethereum, hạn chế triển khai hợp đồng để chỉ ứng dụng của họ mới có thể được triển khai trên chuỗi này hoặc bất kỳ chuỗi nào khác.
6. Arbitrum Orbit mang lại lợi ích gì cho hệ sinh thái Ethereum?
6.1. Khả năng mở rộng
Arbitrum Orbit cho phép nhà phát triển sử dụng nhiều chuỗi, điều này giúp khắc phục sự tắc nghẽn về quy mô bằng cách chia hoạt động thành các môi trường với khả năng quản lý tài nguyên riêng biệt.
6.2. Trải nghiệm mô hình đa dạng
Các chuỗi khác nhau có thể thử nghiệm các mô hình khác nhau với những đặc điểm và lợi ích riêng. Ví dụ: Arbitrum One và Arbitrum Nova đều là chuỗi Layer 2, trong đó Arbitrum Nova mang lại cho các nhà phát triển khả năng tối ưu hóa để có mức phí thấp hơn. Với Arbitrum Orbit, việc mở rộng công nghệ và thử nghiệm trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
6.3. Môi trường thực thi linh hoạt
Các chuỗi khác nhau có thể thử nghiệm ít hoặc nhiều các môi trường thực thi hạn chế. Ví dụ: mặc dù chuỗi Arbitrum hoàn toàn tương thích với EVM, nhưng chuỗi Arbitrum Orbit có thể hạn chế chức năng hợp đồng thông minh để tối ưu hóa nhu cầu dự án của nhà phát triển.
6.4. Quản trị linh hoạt
Arbitrum Orbit cho phép nhà phát triển xác định các giao thức quản trị của riêng mình.
7. Lộ trình phát triển của Arbitrum Orbit
- Tháng 07/2023: Offchain Labs, đội ngũ phát triển Arbitrum chính thức ra mắt bộ công cụ Orbit Chain dành cho nhà phát triển xây dựng layer 3 trên Arbitrum.
- Tháng 08/2023: Arbitrum Stylus, bản nâng cấp môi trường thực thi cho phép sử dụng ngôn ngữ Web2 để phát triển Web3 trên chuỗi Arbitrum One, Nova và Orbit chính thức được ra mắt.
Tìm hiểu thêm: Arbitrum Stylus là gì? Hướng dẫn tham gia Arbitrum Stylus Testnet
8. Hệ sinh thái Arbitrum Orbit
Hệ sinh thái Arbitrum Orbit đang ngày càng phát triển với một loạt dự án sáng tạo được triển khai. Steven Goldfeder, người đồng sáng lập của Offchain Labs và là người đóng góp cho Arbitrum, tuyên bố rằng hơn 50 chuỗi Arbitrum Orbit hiện đang trong giai đoạn phát triển và ông dự đoán sẽ có 150 chuỗi Orbit được ra mắt trên mainnet vào cuối năm 2024.
Một số dự án nổi bật đang được xây dựng trên Arbitrum Orbit bao gồm:
8.1. XAI
XAI, mạng lưới layer 3 dành riêng cho game blockchain là một trong những dự án tạo được nhiều tiếng vang nhất trên Arbitrum Orbit. XAI đã ghi nhận 150,000,000 giao dịch testnet và hơn 500,000 người dùng.
Xai lần đầu hợp tác với Arbitrum vào tháng 6/2024 để phát triển chuỗi Orbit và lưu trữ các trò chơi của nhà phát hành trò chơi web3 Ex Populus. Với tính năng tuỳ chỉnh token trả phí gas của Arbitrum Orbit, giao thức Xai có thể thanh toán gas thay mặt cho người dùng bằng hợp đồng trợ cấp gas. Điều này giúp giảm đáng kể trở ngại cho người dùng cuối và cải thiện trải nghiệm của người chơi.
Bằng cách sử dụng công nghệ Arbitrum Orbit, Xai không chỉ có khả năng mở rộng quy mô không ngừng cho hàng tỷ người dùng tiếp theo mà còn tận dụng những lợi ích khác, bao gồm:
- Tích hợp liền mạch với các layer 3 phổ biến như Ex Populus, Camelot, Orivium và Crypto Unicorn trên hệ sinh thái XAI.
- Tốc độ giao dịch nhanh chóng.
- Dễ dàng khởi chạy ERC-20 token tùy chỉnh để trả phí giao dịch.
- Phí giao dịch cực thấp.
- Hỗ trợ tăng quy mô hợp đồng.
- Tính năng Account abstraction.
- Hỗ trợ tích hợp với các sàn DEX có khối lượng lớn.
8.2. Avive World
Avive World, nền tảng mạng xã hội phi tập trung phổ biến, DePin và dự án UBI đã ra mắt mạng thử nghiệm của mình trên Arbitrum và đang thành công hướng tới việc trở thành một trong những chuỗi Arbitrum Orbit lớn nhất với cộng đồng vững mạnh gồm hơn 8 triệu người dùng từ 130 quốc gia.
Công nghệ Arbitrum Orbit và Nitro Stack cho phép Avive World có được các khả năng dưới đây:
- Khả năng viết hợp đồng thông minh bằng Rust, C và C++.
- Khả năng tương thích EVM đầy đủ.
- Chi phí giao dịch cực thấp.
- Bảo mật cao dựa trên Ethereum.
- Tăng gấp 10 lần và 100 lần hiệu suất tính toán và bộ nhớ với Stylus.
8.3. Deri Protocol
Deri Protocol là một giao thức được thiết kế để giao dịch các công cụ phái sinh. Với Deri Protocol, các giao dịch được thực hiện theo mô hình AMM và các vị thế được mã hóa dưới dạng NFT, có khả năng kết hợp với các dự án DeFi khác.
Deri Protocol đóng vai trò là chuỗi ứng dụng tổng hợp Layer 3 chuyên dụng, có khả năng mở rộng cao vì nó tận dụng các tính năng độc đáo sau từ Arbitrum Orbit:
- Cải thiện tương tác cross-chain.
- Tùy chỉnh hệ sinh thái để phù hợp với các tiêu chuẩn DeFi tiên tiến.
- Việc thực thi logic chính trên cơ sở hạ tầng Layer 3 của Deri Protocol cải thiện khả năng xử lý giao dịch gấp 10 lần.
- Giảm phí gas do giải quyết việc tính toán trên Arbitrum Orbit Layer 2.
- Thừa hưởng tính bảo mật và các thuộc tính độc đáo của Ethereum.
8.4. Parallel Finance
Parallel Finance là một ứng dụng DeFi trên hệ sinh thái Polkadot với sứ mệnh cung cấp các công cụ tài chính phi tập trung cho 1 tỷ người. Parallel Finance đã ra mắt 7 sản phẩm DeFi với nhiều tính năng bao gồm: Liquid Staking, AMM, decentralized money market, liquid crowdloan, stream protocol (DAO tooling), wallet, và yield farming.
Thông qua giải pháp của Arbitrum Orbit, Parallet Finance cung cấp những tính năng nổi bật như:
- Người dùng thực hiện giao dịch không tốn phí gas.
- Ví hỗ trợ Account abstraction giúp giảm 20% phí giao dịch.
- Các tính năng bảo mật nâng cao.
- Xử lý giao dịch với tốc độ gần như tức thì.
8.5. HYTOPIA
HYTOPIA là một nền tảng sáng tạo và trò chơi web3 thế hệ tiếp theo. HYTOPIA đang sử dụng giải pháp Arbitrum Orbit để xây dựng chuỗi Hytopia chuyên dụng của mình. Mạng thử nghiệm của HYTOPIA hiện đang hoạt động với tổng số 1,865,186 giao dịch và 30,061 địa chỉ ví. Ngoài ra, HYTOPIA đang chuẩn bị ra mắt mạng chính với 11,000,000 người dùng đã đăng ký trước và 3,000 người sáng tạo nội dung.
HYTOPIA đang tận dụng những lợi ích sau từ giải pháp Arbitrum Orbit:
- Giảm 50% thời gian tạo khối.
- Giảm tình trạng tắc nghẽn mạng.
- Giao dịch không cần gas.
- Tùy chỉnh tokenomics.
- Cải thiện khả năng tương tác tài sản.
